موضوعاتی مانند گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی روزبه روز بیشتر مورد توجه دولت‌ها قرار می‌گیرد. افزایش اهمیت چنین موضوعاتی باعث شد تا مسئله «گذار انرژی» به یکی از مباحث مهم سیاست‌گذاری انرژی در بسیاری از کشورها تبدیل شود.
در این میان، هم کشورهای مصرف‌کننده انرژی‌های فسیلی درصدد کاهش سهم انرژی‌های فسیلی در سبد انرژی خویش هستند و هم کشورهای تولیدکننده انرژی با توجه به دورنمای مصرف انرژی‌های فسیلی درصدد تنوع بخشی به صادرات انرژی برآمده‌اند تا ضمن حفظ سهم خود در بازار انرژی، بتوانند با افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی خود در راستای سیاست‌های زیست‌محیطی پاریس حرکت کنند.
در این بین عربستان در سال‌های اخیر به استفاده از پتانسیل انرژی‌های تجدیدپذیر و گاز طبیعی توجه خاصی کرده است. لازم است به افزایش مصرف انرژی در عربستان نیز اشاره شود. بخش عمده‌ای از نفت تولیدی عربستان برای تولید برق در نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گزارش بانک جهانی مصرف سرانه برق در عربستان سعودی در ده سال اخیر ۵۰ درصد افزایش یافته است. به همین دلیل دولت این کشور مصمم است در دو دهه آینده، مبلغ هنگفتی برای پیشرفت صنعت برق هزینه کند و میزان تولید را که در حال حاضر ۵۵ گیگاوات است، به دو برابر برساند. عربستان سعودی در چارچوب چشم‌انداز موسم به «۲۰۳۰»، به انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر روی آورده و درصدد است با استفاده از انرژی‌های باد و خورشید تا سال ۲۰۲۳ میلادی ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر خود را به حدود ۱۰ گیگا وات برساند. این میزان انرژی معادل سوخت روزانه ۸۰ هزار بشکه نفت است.
بزرگترین پروژه هیدروژن سبز جهان
بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز در ماه ژانویه سال گذشته، آرامکو و شرکت آمریکایی «ایر پروداکت و چمیکال» برای ساخت جایگاه سوخت که با سلول‌های سوخت هیدروژنی کار می‌کند، به توافق رسیده بودند. شرکت ژاپنی «تویوتا» هم خودروهایی را که با سوخت هیدروژنی کار می‌کنند، برای استفاده از این جایگاه تامین کرده بود. در ماه ژوئیه گذشته، شرکت آمریکایی «ایر پروداکت و چمیکال» از شروع عملیات پروژه ساخت کارخانه عظیم تولید هیدروژن سبز با مشارکت شرکت «ای سی وی‌ای» عربستان خبر داد. این پروژه پنج میلیارد دلاری پس از ساخت قرار است روزانه ۶۵۰ تن هیدروژن سبز تولید کند. این میزان هیدروژن برای مصرف ۲۰هزار اتوبوس با سوخت هیدروژن کافی خواهد بود. تولید این کارخانه به صورت آمونیاک به بازارها منتقل خواهد شد و در محل مصرف به هیدروژن تبدیل خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود تولید آمونیاک در این کارخانه از سال ۲۰۲۵ آغاز شود. باید خاطر نشان کرد که شرکت ایر پروداکتس واقع در پنسیلوانیا، بزرگترین تولیدکننده هیدروژن در جهان و در فناوری آلان جی م پیشرو است. ارزش سهام این شرکت در بورس نیویورک نزدیک به ۶۰ میلیارد دلار است.
برخی کارشناسان انرژی بر این عقیده هستند که انرژی هیدروژن نه تنها در کاهش نشر گازهای گلخانه‌ای، راندمان بالاتری نسبت به سیستم‌های موجود دارد و البته قیمت ارزان است بلکه در مقایسه با دیگر انواع انرژی هم دارای مزیت است و در بسیاری از صنایع از جمله حمل‌و‌نقل، نیروگاه‌ها برای تولید برق خانگی و صنعتی، تولید وسایل الکتریکی قابل حمل، صنایع دفاعی و هوایی و همچنین انرژی مورد نیاز در صنایع، کاربرد قابل ملاحظه دارد. هیدروژن یکی از فراوان‌ترین عناصر در طبیعت است. با سوختن هیدروژن هم تنها آب تولید می‌شود. تا اینجا همه چیز عالی به نظر می‌رسد اما در عمل بازهم مشکلات فراوانی وجود دارد. مهم‌ترین بحث‌ها هم مربوط به تولید و ذخیره‌سازی هیدروژن است. معمول‌ترین روش‌ها هم برای تهیه هیدروژن گرفتن هیدروژن از آب یا سوخت‌های فسیلی مانند گاز طبیعی است.
به گزارش آژانس بین المللی انرژی در مورد آینده صنعت هیدروژن، تعداد سیاست‌ها و پروژه‌های مرتبط با هیدروژن در سراسر دنیا به طور روزافزون بالا می‌رود اما هنوز چالش‌هایی وجود دارند که باید از سر راه برداشته شوند. هیدروژن، تطبیق‌پذیری بالایی دارد و می‌تواند مشکلات بغرنج انرژی در جهان را حل کند. برای مثال این توانایی را دارد که از بخش‌هایی مثل حمل و نقل در مسافت‌های طولانی و تولید و مصرف مواد شیمیایی که کاهش انتشار آلاینده‌ها در آنها مشکل است، کربن زدایی کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
صادرات آمونیاک آبی عربستان
در ماه سپتامبر گذشته عربستان نخستین محموله آمونیاک آبی جهان را به ژاپن صادر کرد. بنابر اعلام شرکت آرامکو قرار است این محموله به عنوان سوخت پاک در نیروگاه‌های برق ژاپن مورد استفاده قرار گیرد. به گفته کارشناسان آرامکو، این شرکت آمونیاک آبی را از طریق تبدیل هیدروکربن‌ها به هیدروژن و سپس آمونیاک و گرفتن دی‌اکسیدکربن آن به عنوان محصول جانبی، تولید کرده است. با توجه به وابستگی ژاپن به واردات انرژی از منابع مختلف و اهمیت امنیت انرژی و رشد اقتصادی این کشور، توکیو در نظر دارد با استفاده از هیدروژنی که در آمونیاک موجود است، در سطح جهان پیشتاز شود.
تعهد ژاپن به توافق‌نامه زیست‌محیطی پاریس مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، عامل دیگر توجه دولت ژاپن به بهره‌گیری بیشتر از هیدروژن در سال‌های آتی است. در مورد خواص شیمیایی باید خاطر،نشان کرد که آمونیاک آبی مواد خام برای تولید هیدروژن آبی محسوب می‌شود. هیدروژن آبی نوعی سوخت تولید شده از سوخت‌های فسیلی در فرآیندی است که دی‌اکسیدکربن آن گرفته و ذخیره می‌شود. هیدروژنی که از انرژی تجدیدپذیر تولید می‌شود و آلایندگی ندارد، به عنوان هیدروژن سبز شناخته می‌شود. هیدروژن مایع بر خلاف هیدروژن گازی چندان خطرناک نیست اما برای این منظور، باید دمای محیط به منفی ۲۵۳ درجه کاهش یابد که این امر یک چالش جدی و نیازمند اعمال استانداردهای امنیتی ویژه است.
عربستان، بزرگترین تولیدکننده هیدروژن جهان
اوایل هفته گذشته، بلومبرگ به نقل از شاهزاده عبدالعزیز، وزیر انرژی عربستان سعودی، از برنامه این کشور برای تبدیل شدن به بزرگترین صادرکننده هیدروژن در جهان خبر داد. بر اساس این گزارش، شاهزاده عبدالعزیز با اشاره به ذخایر عظیم گاز طبیعی این کشور، شرایط را برای تولید هیدروژن آبی و افزایش صادرات این ماده در آینده مناسب توصیف کرد. عربستان در راستای دستیابی به اهداف سند ۲۰۳۰ توجه ویژه‌ای به انرژی‌های تجدیدپذیر داشته است. تنوع بخشی به منابع صادراتی انرژی نیازمند توجه به صادرات برق تولید شده از انرژی‌های تجدیدپذیر و همچنین صادرات هیدروژن است.
کاهش قیمت نفت باعث کاهش درآمدهای ارزی عربستان شده و این کشور به ناچار برای کاهش تاثیر قیمت نفت برخی هزینه‌های جاری و حتی بودجه عمومی را کاهش داده است. روند کاهش قیمت باعث شد تا آرامکو برای پرداخت سود سهامداران با مشکل روبرو شود. با توجه به روابط عربستان با کشورهای غربی شرایط برای حضور شرکت‌های فعال در صنعت هیدروژن در عربستان مهیا است. قوانین موردنیاز برای تشویق سرمایه‌گذاری خارجی درصنعت انرژی عربستان فراهم شده است. در حال حاضر بازار خوبی برای هیدروژن فراهم شده است اما کشورهای نفتی باید سیاست‌های لازم را برای حمایت از صنعت هیدروژن این کشور در مقابله با افزایش رقابت در بازار هیدروژن فراهم کند. طبیعی است که در این راستا ریاض به تفاوت دینامیک‌های بازار نفت با بازار هیدروژن توجه خواهد کرد.
از چالش‌های دیگر صنعت هیدروژن در بعد تجاری این است که این صنعت همانند صنعت نفت سود فراوانی ندارد. برخلاف صنعت نفت، صنایع هیدروژن در منطقه خاصی متمرکز نیست. با توجه به کاهش قیمت نفت و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید نفت و گاز، عربستان باید برای جذب سرمایه و تکنولوژی لازم برای بهره‌برداری از میدان‌های گاز این کشور شرایط لازم را فراهم نماید. همانطور که گفته شد، هیدروژن یکی از فراوان‌ترین عناصر در طبیعت است. با سوختن هیدروژن هم تنها آب تولید می‌شود اما در عمل بازهم مشکلات فراوانی وجود دارد. مهم‌ترین بحث‌ها هم مربوط به تولید و ذخیره‌سازی هیدروژن است. معمول‌ترین روش‌ها برای تهیه هیدروژن، گرفتن هیدروژن از آب یا سوخت‌های فسیلی مانند گازطبیعی است. با توجه به سرمایه‌گذاری عظیم کشورها در صنعت هیدروژن، می‌توان انتظار داشت که مشکلات این‌چنینی نیز در میان‌مدت حل شوند. پیشرفت تکنولوژی می‌تواند عربستان را در مسیر تبدیل شدن به صادرکننده عمده هیدروژن یاری رساند، هرچند برای مشکلات پیشرو نیز باید اقدامات و سیاست‌های لازم طراحی و اجرا شوند.
