براساس طرح دولت در قالب طرح «برق امید» که با هدف نهادینه‌سازی فرهنگ مصرف بهینه برق در بخش خانگی در سال ۱۳۹۹ به تصویب هیات وزیران رسید با فرارسیدن نیمه دوم سال باید اجرایی شود. طرحی که گفته کم‌مصرف‌ها که ۳۰ درصد مصرف‌کنندگان برق کشور را شامل می‌شوند مجانی برق می‌گیرند. اما با گذشت دوماه از نیمه دوم سال ۹۹ نه تنها گزارشی از خوش‌اقبال‌های مجانی‌برق‌بگیر نیامده که حتی عضو اتاق بازرگانی نیز امروز گفت این وعده برق مجانی برای کم‌مصرف‌ها فقط تبلیغات است و امکان تحقق ندارد. چرا؟

چون طرح دولت می‌گوید الگوی کم‌مصرفی ۸۰ کیلووات‌ساعت در ماه است و در دهک‌های پایین جامعه هم اگر خانواده‌ای از هیچ وسیله برقی استفاده نکند، به زور مصرف برق خود را به ۱۰۰ کیلووات ساعت در ماه خواهد رساند. سنا شهروند تهرانی می‌گوید آن چه دولت اعلام کرده دقیقا یعنی این‌که در یک اتاق شش متری یک لامپ کم‌مصرف روشن کنیم بدون یخچال، تلویزیون، حتی حمام و دستشویی هم نداشته باشد. این می‌شود مقدار مصرفی که مورد تشویق قرار بگیرد و پول برق ندهد.

او می‌گوید هزینه برق بسیار افزایش پیدا کرده است و حتی در خانواده‌های بسیار کم‌مصرف ماهانه بالای ۸۰ هزار تومان بابت برق پرداخت می‌شود.

سنا ادامه می‌دهد در گذشته ماهی یک‌بار قبض برق ارسال می‌شد ولی در جهت مصرف کمتر کاغذ گفته شد که هر ۴۰ روز یک‌بار قبض برق صادر می‌شود و الان هر ۲۵ روز یک‌بار قبض صادر می‌شود با این توضیح که قیمت برق همان است فقط تعداد روزها را کم کرده‌اند در نتیجه گران‌تر شده است، یعنی پول بیشتری می‌دهیم برای روزهای کمتر.

در ایران سالانه میزان تعرفه آب و برق، ۷ درصد افزایش پیدا می‌کند. امسال ولی با بحران‌های اقتصادی در ایران و گرانی بیشتر اقلام مصرفی و ناتوانی دولت در کنترل و پایین آوردن هزینه‌ها به نظر می‌رسد از راه‌های تشویقی برای کاهش مصرف برق و تخفیف در پرداخت هزینه‌ها و جبران ناتوانی‌ها استفاده شده است.

با احتساب عملیاتی بودن طرح برق امید به ازای مصرف ۸۰ کیلووات در ماه، هنوز مشخص نیست چه تعداد از خانوارهای ایرانی براساس طرح برق امید می‌توانند از برق مجانی استفاده کنند.

براساس اطلاعات تارنمای «برق امید» مشترکان مصرف برق به سه دسته تقسیم می‌شوند: کم‌مصرف، خوش‌مصرف و پرمصرف که براساس نوع مصرف برق نسبت به پرداخت هزینه برق مصرفی خود اقدام می‌کنند.

کم‌مصرف‌ها که تنها حدود ۳۰ درصد از کل مشترکان (حدود ۸.۵ میلیون مشترک) در هر دسته جغرافیایی را شامل می‌شوند، در حد الگوی «کم‌مصرفی» تعریف شده‌اند و می‌توانند از تخفیف ۱۰۰درصدی استفاده کنند. الگوی کم‌مصرفی نیز ۸۰ کیلووات ساعت در ماه در نظر گرفته شده است. یعنی برق مصرفی این ۳۰ درصد، مجانی خواهد شد که رییس کمیسیون انرژی محیط زیست اتاق بازرگانی تهران می‌گوید چنین چیزی محقق نخواهد شد.

رضا پدیدار رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق بازرگانی تهران با رد این موضوع به تارنمای فرارو گفته است که: «کف مصرف درنظر گرفته شده ۱۰۰ کیلووات در ماه است که بسیار کم در نظر گرفته شده است.» و با رد مجانی شدن هزینه برق مصرفی کم‌مصرفان اضافه کرد: «بیان این که برق حدود ۳۰ درصد از جمعیت ایران رایگان می‌شود، به اعتقاد بنده چنین چیزی محقق نخواهد شد.»

به گفته آقای پدیدار «این گفته‌ها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد». این عضو اتاق بازرگانی دولت می‌گوید: «حتی یک خانواده قشر ضعیف که در یک خانه کوچک نیز زندگی می‌کنند، با توجه به این که یخچال، تلویزیون، چند لامپ را نیز دارند، مصرفشان از ۱۰۰ کیلووات قطعا بیشتر خواهد شد.»

او در ادامه اضافه می‌کند برق مجانی تنها برای خانواده‌هایی که در دهک پایین جامعه قرار داشته باشند و از وسایل برقی زیادی استفاده نکنند، اعمال می‌شود، بنابراین اگر دولت می‌خواهد برق حداقل ۳۰ درصد از مردم را رایگان کند، باید این الگوی مصرف را از ۱۰۰ کیلووات در ماه افزایش دهد، این در حالی است که در مورد گاز و آب نیز طرحی مشابه برق در دولت در جریان است تا آن‌ها نیز با مشخص شدن الگوی مصرف برای برخی از مردم رایگان شود، اما تاکنون جزییات این طرح‌ها اعلام نشده است.

چه کسی برق مجانی گرفت؟

همواره با آغاز فصل گرم تابستان و شروع برودت هوا در زمستان مصرف بالای برق و وسایل گرمایشی در فصل سرد سال به مداخله دولت در افزایش قیمت برای مصرف‌کننده پرمصرف منجر می‌شود.

تارنمای «برق امید» می‌گوید، هدف اصلی این طرح، تغییر نگرش مصرف‌کنندگان «بخش خانگی» به استفاده صحیح از منابع انرژی و حفظ محیط زیست با استفاده از ساز و کارهای تشویقی و بازدارنده عنوان شده است. در این طرح مشترکان به سه دسته مشترکان کم‌مصرف، خوش‌مصرف و پرمصرف تقسیم می‌شوند.

برای هر دسته متناسب با منطقه جغرافیایی، الگوی مصرف برق تعیین شده است و دولت گفته که مشترکان برق به تناسب مشارکت در این طرح از مزایای تشویقی شامل تخفیف تا ۱۰۰درصد تعرفه برق را شامل می‌شوند.

کم‌مصرف‌ها که تنها حدود ۳۰ درصد از کل مشترکان (حدود۸.۵ میلیون مشترک) در هر دسته جغرافیایی را شامل می‌شوند در حدالگوی «کم‌مصرفی» تعریف شده‌اند و می‌توانند از تخفیف ۱۰۰درصدی استفاده کنند.

خوش‌مصرف‌ها نیز حدود ۵۵ درصد کل مشترکان (حدود ۱۶.۵ میلیون مشترک) هستند. تعرفه آن‌ها بدون تغییر است و با اقدامات بهینه‌سازی می‌توانند در دسته کم‌مصرفان قرار گیرند.

مشترکان پرمصرف که براساس این گزارش حدود ۱۵ درصد از مشترکان هستند، بیش از الگوی تعیین شده مصرف برق دارند که به آن‌ها شش ماه فرصت داده می‌شود تا با به کارگیری آموزش‌های بهینه‌سازی خود را به الگوی خوش‌مصرفی برسانند.

الگوی کم‌مصرفی ۸۰ کیلووات ساعت در ماه است.

به تازگی وزارت نیرو اعلام کرد برق مشترکانی که در ماه ۱۰۰ کیلووات و کمتر باشد، رایگان می‌شود. براساس اعلام این وزارت‌خانه، با اجرای طرح «برق امید» هزینه برق ۳۰ درصد از جمعیت کشور مجانی خواهد شد. از سویی بعد از برق امید، آب و گاز امید نیز اجرایی خواهد شد.