بریتانیا می‌رود که در پایان ماه جاری، دسامبر، از بازار مشترک اتحادیه اروپا خارج شود مگر آن که ظرف دو روز آینده طرفین به یک توافق دست یابند. 

تیم‌های مذاکراتی برگزیت ماه‌هاست که به ما می‌گویند حق ماهیگیری (در دریای شمال) یکی از موانع عمده بر سر راه دستیابی به توافق است. این سؤال مطرح است که طرفین در این ارتباط چه منافعی دارند و آیا ممکن است یک توافق بازرگانی به دلیل مسائل مرتبط با ماهیگیری شکست بخورد؟ 

وقتی پای ماهیگیری (در دریای شمال) پیش می‌آید، طرفین از یکدیگر چه می‌خواهند؟ 

تصور کلی بر این است که در چارچوب سیاست‌های مشترک اتحادیه اروپا، بریتانیا در ارتباط با امتیاز ماهیگیری متضرر شده بود و اکنون دولت بوریس جانسون خواهان تعدیل و ترمیم آن در توافقی است که نماد «حق حاکمیت» بریتانیا در عصر پسابرگزیت باشد. 

گفته می‌شود دیوید فراست، صدر هیات مذاکراتی بریتانیا خواهان تحویل تا ۸۰ درصد قایق‌های ماهیگیری اتحادیه اروپا به بریتانیاست که تاکنون حق داشته‌اند در آب‌های بریتانیا ماهیگیری کنند، اما اکنون گفته می‌شود بریتانیا این تقاضا را در روزهای اخیر به ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش داده است. 

اما گزارش‌ها حاکی از آن است که میشل بارنیه، مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا در پایان ماه نوامبر تنها ۱۵ تا ۱۸ درصد بازگشت حق ماهیگیری در آب‌های بریتانیا را به این کشور پیشنهاد کرده است. منابع دفتر نخست وزیری بریتانیا، این پیشنهاد را «مسخره» توصیف کردند که ضربه‌ای است بر پیکر کسانی که امیدوار بودند این مساله تا پایان ماه نوامبر حل شود. 

آیا ممکن است برای اعمال توافق بر سر حق ماهیگیری یک دوره انتقالی قائل شد تا همه خود را با آن تطبیق دهند؟ 

گفته می‌شود بریتانیا یک دوره سه‌ساله «تطبیق تدریجی» را برای دادن زمان بیشتر به قایق‌های ماهیگیری اتحادیه اروپا برای تطبیق با کاهش ماهیگیری در آب‌های بریتانیا پیشنهاد کرده است.  

اما اتحادیه اروپا خواهان مدت زمانی به مراتب طولانی‌تر برای کشتی‌های اروپایی است. هفته گذشته بروکسل گفت قایق‌های ماهیگیری اتحادیه اروپا باید تا ده سال به آب‌های بریتانیا «دسترسی کامل» داشته باشند. 

در روزهای اخیر گزارش‌هایی حاکی از آن بود که بریتانیا احتمالا آماده تمدید این دوره به پنج سال است اما در پایان آن بروکسل باید با استرداد ۵۰ درصد از حقوق ماهیگیری دریای شمال به بریتانیا موافقت کند (بسیار بیشتر از ۱۵ تا ۱۸ درصدی که اتحادیه پیشنهاد کرده است).  

چرا ماهیگیری در دریای شمال تا این اندازه مهم است؟ 

موضوع ماهیگیری بیش از ماهیت عملی‌اش، به صورت نمادی بسیار مهم درآمده است. دولت بریتانیا حقوق ماهیگیری در دریای شمال را به دیده یک فرصت برای اعلام پیروزی کامل (در مقابل بروکسل) تلقی می‌کند زیرا به دنبال آن، بریتانیا بار دیگر یک وسعت ۳۰۰ کیلومتری آبی را از اتحادیه اروپا بازپس می‌گیرد و همچنین سهم بیشتری از ماهی‌های صید شده در آب‌های خود خواهد برد.   

 میشل بارنیه هشدار داده است جایی که موارد مهم‌تری برای تمرکز وجود دارد، بریتانیا از مساله ماهیگیری به عنوان یک «ابزار چانه‌زنی» استفاده می‌کند. 

با وجود این، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و کابینه‌اش فرصت را برای لفاظی‌های سیاسی در جهت حمایت از ماهیگیران فرانسوی غنیمت شمرده‌اند زیرا متوجه این نکته‌اند که دادن امتیاز بیش از حد به بریتانیا می‌تواند در آستانه انتخابات عمومی سال ۲۰۲۲ زهرآگین باشد. 

کارشناسان و صاحب‌نظران از هردو طرف خواسته‌اند تا به بُعد بزرگ‌تر مسائل نگاه کنند. صنایع ماهیگیری بریتانیا در سال ۲۰۱۹ تنها بالغ بر ۴۴۶ میلیون پوند می‌شد در حالی که صنایع اتومبیل‌‌سازی کشور در سال گذشته حدود ۴۹ میلیارد پوند و حجم خدمات مالی در اقتصاد بریتانیا ۱۲۵ میلیارد پوند برآورد شده است.  

احتمال توافق روی حق ماهیگیری در دریای شمال تا چه حد است؟ 

مشکل می‌توان گفت. در ساعات شب یکشنبه گزارش‌ها حاکی از آن بود که همه طرفین ذینفع شرایط حاکم بر حقوق ماهیگیری را پذیرفته و منابع اتحادیه اروپا از یک نقطه عطف صحبت کرده‌اند. اما روز دوشنبه طرفین خبر پیشرفت قابل توجه در مذاکرات مربوطه را رد کردند. 

سایمون کانوِنی، وزیر خارجه ایرلند روز دوشنبه گفت: «از آن چه امروز صبح از میشل بارنیه شنیدم، خبرها واقعا بد است. بعضی رسانه‌ها در شب گذشته از یک نقطه عطف (در مذاکرات مربوط به) ماهیگیری خبر دادند. این به‌ هیچ وجه نمایانگر آن چه امروز صبح می‌شنویم نیست.» 

بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که دسترسی به ماهیگیری در دریای شمال در ماه‌های اخیر به عنوان بهانه‌ای برای انحراف افکار از نکاتی مانند قوانین و استانداردهای بازرگانی مطرح شده که بزرگ‌ترین مانع برای یک توافق کلی میان طرفین است.