کافی است این روزها  وارد برنامه اینستاگرام شوید تا صفحه گوشی‌تان پر شود از ایده‌های آرایش یلدا، کیک یلدا و مهمانی با لباس‌های طرح هندوانه.

یلدا در محدوده فرهنگی ایران قرن‌هاست که گرامی داشته می‌شود اما آنچه در سال‌های اخیر در ایران جشن گرفته می‌شود چه نسبتی با برپایی همین مراسم در بیست سال قبل دارد؟

قدیمی‌ترها، طولانی‌ترین شب سال را بیشتر به نام شب چله می‌شناسند. هندوانه و انار و میوه‌های خشک‌شده و آجیل معمولاً روی مجمع مسی روی کرسی بود و سنت همیشگی دست‌بوسی بزرگ‌ترها هم برقرار بود.

در بعضی اقوام هم رسم بود در این شب هدیه‌هایی به تازه نامزد کرده‌ها بدهند.

طولانی‌ترین روز و طولانی‌ترین شب و روز اول هر فصل را جشن گرفتن میراث تقویم دقیق خورشیدی است که به مردم فلات ایران این امکان را داد که سال و ماه را تا آخرین ثانیه‌هایش بسنجند.

اما در گذر زمان، ستایش ریاضیات و هندسه و نجوم و دلایل مذهبی گرامیداشت مهم‌ترین شب سال کمرنگ‌تر شد.

جای آیین‌ها و رسوم شب چله را جشنی گرفت که هرروز عضو جدیدی به آن اضافه می‌شد.

سفره خوردنی‌های شب چله، مهمان‌های جدیدی داشت. هر چیزی که می‌شد در شکل انار و هندوانه عرضه شود را در سبد خرید یلدا می‌بینید. از هندوانه‌هایی که به شکل گل سرخ تزئین شده تا ژله انار.

از ظرف‌های هندوانه‌ای گرفته تا انارهای بلوری. شمع و گلدان‌های قرمز هم اضافه شد.

کم‌کم قنادی‌ها هم به صرافت فروختن کیک‌های شب یلدایی افتادند. آویزهای تزئینی قرمز هم به لیست خرید یلدا اضافه شد.

لباس یلدایی اول از کودکان شروع شد. از یکسره‌های نوزادی گرفته تا لباس‌های مهمانی با طرح و شکل انار و هندوانه.

عکاسی‌ها هم از این سفره بهره‌ای بردند و با گرفتن عکس‌های یلدایی از کودکان یا کل خانواده سهمی در این مراسم جدید دارند.

در چند سال گذشته تعداد بیشتری از بزرگ‌ترها هم به این فستیوال رنگ و طرح پیوسته‌اند.

والدینی که شاید رنگ و اثری از این مراسم در کودکی آن‌ها نبود حالا با روسری و کیف و تی‌شرت که شاید یک طرح کوچک از انار رویش داشته باشد سعی می‌کنند نشانه‌ای از این شب را با خود داشته باشند.

آن‌ها که به قولی «دستشان به دهانشان برسد» هم در طلافروشی‌ها گردنبند و گوشواره اناری نشان می‌کنند.

در سال‌های اخیر در میان جوان‌ترها مهمانی با «تم شب یلدا» هم پرطرفدار شد.

در میان مراسم شب چله، حافظ خوانی و نقل شاهنامه گفتن هنوز هم برقرار است. هرچند فال حافظ طرفداران بیشتری دارد.

بعضی از کاربران شبکه‌های اجتماعی، امسال این سؤال را پرسیده‌اند که چرا شکل و شمایل این مراسم در چند سال اخیر این‌قدر تغییر کرده است.

 یلدا امسال مهم‌ترین بخش خود یعنی به دیدار بزرگ‌ترها رفتن را ندارد. زیر سایه همه‌گیری کرونا و مقررات محدودیت سفر و رفت‌وآمد، دیدوبازدیدها قرار است مجازی برقرار شود.

همین سال قبل بود که گروهی از کاربران فضای مجازی چالش کنار گذاشتن گوش تلفن همراه در شب یلدا را راه انداخته بودند تا به قول خودشان این شب به دیدار و گفتگو بگذرد نه به «شوآف در اینستاگرام»

امسال اما همه تلفن به دست سر سفره یلدا خواهند نشست.