هم‌زمان با آغاز برنامه سراسری واکسن پولیو (فلج اطفال) در افغانستان، طالبان نیز حمایت خود را از این برنامه اعلان کرده‌اند. دکتر محمد نعیم وردک، سخنگوی تیم مذاکره‌کننده طالبان در دوحه قطر، در یک رشته توییت‌ گفت که ملا برادر، رییس دفتر طالبان در قطر و معاون رهبر گروه طالبان، روز یکشنبه با روسای بخش صحت سازمان ملل متحد و یونیسف برای جنوب آسیا دیدار کرده است. به نقل از سخنگوی دفتر طالبان در قطر، ملا برادر در این دیدار حمایت گروه طالبان از واکسیناسیون پولیو را در افغانستان اعلام کرده است.

از صبح روز دوشنبه ۲۹ دی‌ماه، برنامه سراسری واکسیناسیون پولیو یا فلج کودکان در افغانستان آغاز شده است. این برنامه که دولت افغانستان و صندوق جهانی کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) آن را پیش می‌برند، در تلاش است تا حدود ۱۰میلیون کودک را در افغانستان واکسینه کند. کارزار سراسری واکسن پولیو پس از آن آغاز شد که بار دیگر موارد ابتلای فلج کودکان در افغانستان افزایش پیدا کرد، به‌خصوص در جنوب افغانستان این موارد بیش از حد دیده شده است.

با این حال کارزار واکسن فلج اطفال مانند همیشه با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. مهم‌ترین چالش پیش روی این واکسیناسیون، جنگ است. جنگ در طول ۴۰ سال گذشته نگذاشت تا این ویروس خطرناک کودکان، از افغانستان رخت بربندد. در حال حاضر در جنوب آسیا کشور‌های افغانستان و پاکستان در معرض این ویروس قرار دارند و هندوستان نیز در همین چند سال گذشته توانست بالاخره خود را از شر این ویروس نجات دهد. اما افغانستان که سال‌های متمادی در گیر جنگ است، نتوانست تا روند گردش پولیو را در این کشور از بین ببرد.

پس از سقوط گروه طالبان و روی کار آمدن حکومتی با حمایت جهانی، توجه به واکسن پولیو بار دیگر افزایش یافت؛ اما بازگشت جنگ به شهر‌ها و روستا‌های افغانستان، امکان محو این بیماری از افغانستان را از بین برد.

در حال حاضر طالبان بزرگ‌ترین مانع بر سر راه تطبیق واکسن پولیو (واکسیناسیون پولیو) در افغانستان است. برای مخالفت طالبان با واکسن پولیو سه دلیل نزد فرماندهان این گروه وجود دارد:

دلیل اول این است که طالبان کشته شدن اسامه بن لادن را نتیجه گزارش‌دهی افرادی می‌دانند که در لباس تطبیق‌کننده واکسن به در خانه بن لادن آمدند و او را شناسایی کردند. یعنی از دید طالبان بیشتر کارمندان تطبیق واکسن جاسوسان دولت‌اند. آنان با تطبیق خانه به خانه واکسن مخالف‌اند و شیوه دیگری هم در روستا‌های افغانستان وجود ندارد تا با استفاده از آن بشود کارزار پولیو را پیش برد.

دلیل دیگر مخالفت طالبان باج‌خواهی است. طالبان از کارزار واکسن پولیو باج گزاف می‌خواهند. طالبان در کنار این که به صورت مستقیم از یونیسف می‌خواهند که برای گرفتن مجوز تطبیق این واکسن در روستای تحت تسلط آنان پول هنگفت بدهند، می‌خواهد که افراد مورد اعتماد خودشان که هیچ‌گونه سواد و دانشی ندارند، این برنامه را به پیش ببرند، آن هم با حقوق بسیار بالا. به طور مثال در حالی که حقوق یک مسؤول تطبیق واکسن در روستا‌های افغانستان در حدود ۲۰۰ دلار ماهانه است، فرماندهان طالبان از دولت و یونیسف می‌خواهند که افراد آنان را با حقوق ماهانه ۲هزار دلار برای این برنامه استخدام کنند.

دلیل سوم زیاده‌خواهی طالبان در مقابل تطبیق واکسن است. طالبان یک بار در سال ۱۳۹۷ در استان هلمند جلو تطبیق واکسن را گرفتند. تقاضایشان از دولت این بود که یک بیمارستان اضطراری در شهرستان سنگین در استان هلمند برای طالبان بسازند. این درخواست از توان اقتصادی وزارت بهداشت افغانستان خارج بود، در نتیجه طالبان نگذاشتند تا در هلمند پولیو تطبیق شود.

در کنار آن نیز نباید از عامل دیگری که هرچند در ابعاد کوچک‌تر اما تاثیرگذار بر روند تطبیق واکسن پولیو است، گذشت. این عامل برخورد خرافی بی‌سواد‌ها و برخورد جامعه آگاه به‌خصوص پزشکان با واکسن پولیو است. در برخورد خرافی تعدادی از مردم افغانستان تحت تاثیر تبلیغات روحانیون به این باورند که زدن واکسن از هر نوعش توطئه‌ای خارجی و برای بی‌غیرت ساختن افغان‌ها است یا فکر می‌کنند که واکسن‌ها باعث عقیم شدن مرد‌ها می‌شوند. در برخورد دوم که بیشتر به قشر شهری و باسواد، به خصوص خود پزشک‌ها برمی‌گردد، آنان فکر می‌کنند به دلیل این که کودکانشان یک دوره کامل واکسن پولیو را در سن زیر یک سالگی تزریق کرده‌اند، آن‌ها مصونیت کامل در مقابل این ویروس پیدا کرده‌اند. البته این در فرضیه درست است اما برای کشور‌های که گردش ویروس در آن وجود نداشته باشد. در کشوری مثل افغانستان که ۶۰ درصد کودکان سوءتغذیه دارند و گردش ویروس نیز وجود دارد، این فرضیه کارگر نیست. مواردی وجود دارد که یک کودک هفت‌بار از واکسن پولیو استفاده کرده، اما باز هم این ویروس او را مبتلا ساخته است. البته کودکانی که با این باور‌ها از واکسن محروم می‌شوند، زیاد نیستند و در میان ۹.۵ میلیون کودک زیر پنج سال، تنها ۴۵هزار کودک با این دلایل از واکسن محروم می‌شوند.

دولت افغانستان و یونیسف این بار امیدوارند که با توجه به چراغ سبز طالبان برای تطبیق واکسن (واکسیماسیون)، بتوانند در حدود ده میلیون کودک را در افغانستان واکسینه کنند. البته این امیدواری با تجربه‌ای که‌ طالبان نشان داده‌اند، دورنمای چندان روشنی ندارد.