فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران گفت: «امسال در برخی شهر‌ها مواردی از قاچاق چوب با آمبولانس حمل جنازه و ماشین‌های حمل گوشت داشتیم.»

حکایت قاچاق چوب از جنگل‌های هیرکانی حالا سوررئال شده. اگر تا حالا شبانه با وانت‌بار و نیسان و کامیون به دل جنگل‌ها می‌زدند و صدای اره و تیشه‌شان خواب از سر ساکنان جنگل می‌پراند، حالا جسارت و خلاقیت بیشتری به خرج داده‌اند و با آمبولانس و نعش‌کش برای مراسم خاکسپاری مردگان جنگلی و درخت‌های کهنسال مراسم حمل جنازه ادا می‌کنند. درختانی شایسته احترام که روز ۱۴ تیرماه از طرف سازمان یونسکو به‌عنوان میراث جهانی ثبت شد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، علی عباس‌نژاد، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، درباره تازه‌ترین روش‌های قاچاق چوب درختان جنگل‌های هیرکانی با اشاره به گران شدن قیمت چوب و سود بیشتر قاچاق چوب نسبت به گذشته می‌گوید:‌ «با توجه به سود سرشار قاچاق چوب، متخلفان این حوزه و حتی مشاغل دیگر به این موضوع روی آوردند.» به گفته آقای عباس‌نژاد، امسال با توجه به افزایش نیاز کارخانه‌ها و کارگاه‌های چوب‌بری، مشکلات واردات ناشی از تحریم و ممنوعیت بهره برداری از جنگل‌های هیرکانی، قیمت چوب ۸ تا ۱۰ درصد افزایش یافته است.»

هرچند گزارش‌های مربوط به قاچاق چوب جنگل‌های هیرکانی رو به افزایش است، اما این مقام دولتی می‌گوید به دلیل برخورد‌های صورت گرفته با قاچاقچیان و حضور میدانی در حوزه منابع طبیعی به خصوص جنگل‌ها، شرایط برای قاچاقچیان چوب ناامن شده‌است. به گفته او، دلیل حمل چوب با تراکتور، کامیون و نیسان به خودرو‌های سواری و بین شهری همچون خودرو‌های شخصی با خانواده و جعبه بغل اتوبوس تغییر شکل پیدا کرده است. او می‌افزاید: «امسال در برخی شهر‌ها مواردی از قاچاق چوب با آمبولانس حمل جنازه و ماشین‌های حمل گوشت داشتیم.»

به گفته مقامات محیط زیست و منابع طبیعی ایران سالانه حداقل ۲۵ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی به طرق مختلف ازجمله تخریب زیاد، پیش‌روی مردم، آنش‌سوزی، قاچاق فراوان چوب و عدم نظارت از بین می‌رود.

فرمانده یگان حفاظت اداره ‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان آبان ماه امسال با اشاره به افزایش کشف قاچاق چوب در گیلان گفته بود که ۸۹۳ پرونده تخلف در این خصوص تشکیل شده ‌است.

جنگل‌های هیرکانی یکی از ارزشمندترین جنگل‌های دنیا شناخته شده‌ است.

وسعت مجموعه جنگل‌های هیرکانی نزدیک به دو میلیون هکتار است. این جنگل از منطقه پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان آغاز می‌شود و تا استان خراسان شمالی در ایران امتداد دارد.

بیش از ۳۲۰۰ گونه گیاهی، ۴۴ درصد آوندداران، ۵۸ گونه پرنده، ۵۸ گونه پستاندار از جمله پلنگ ایرانی در این جنگل‌ها زندگی می‌کنند. نزدیک هفت و نیم میلیون نفر در این جنگل‌ها زندگی می‌کنند.

مسعود مولانا، عضو شورای هماهنگی محیط‌زیست و منابع طبیعی ایران، می‌گوید از سه میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار مساحت جنگل‌های شمال کشور اکنون تنها یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار آن باقی‌مانده که ۹۰ درصد آن نیز از حالت پایدار خارج‌شده است.

تابستان امسال نیز در پی مطرح‌شدن پرونده وقف ۵۶۰۰ هکتار از جنگل‌های هیرکانی و سکوت ۱۷ ساله در این خصوص از سوی اداره منابع طبیعی بحث قاچاق چوب جنگل‌های هیرکانی برای بار دیگر مطرح شد و پس از آن  بحث قاچاق خاک این جنگل‌ها نیز مطرح‌شد.

وقف بخشی از جنگل‌های هیرکانی زمانی حساسیت بیشتر برانگیخت که یک وکیل محیط‌زیست فاش کرد که این وقف حدود ۱۷ سال پیش باطل‌شده ولی پرونده آن مخفی نگه‌داشته شده بود. این پنهان‌کاری برای چندمین بار مسئله قاچاق چوب درختان جنگل‌های شمال ایران به‌ویژه درختان هیرکانی را موردتوجه قرار داد.

قاچاق خاک ایران نیز که از دهه ۸۰ با فرستادن آن به کشورهایی همچون امارات و قطر آغاز شده بود، به جنگل‌های هیرکانی هم کشیده شد. سفره‌ای پربرکت که به نظر می‌رسد برای همه جوردست درازی ظرفیت داشته باشد؛ قاچاق چوب، لاش برگ و خزه که معاون امور جنگل گیلان مرداد ماه امسال گفت از معضلات جنگل های هیرکانی است. محمدرضا عبداللهی با اعلام آغاز قاچاق خاک جنگل‌های هیرکانی معلوم کرد که اگرتاکنون افراد از خاک جنگل برای مصارف شخصی در باغچه و گلخانه دزدی می‌کردند اما در حال حاضر این برداشت ها به صورت سیستمی و قاچاقی انجام می شود. به گفته او توجه قاچاقچیان به خاک جنگل های هیرکانی ناشی از وجود مواد آلی لاش برگ ها و هوموس آلی موجود در جنگل ها عنوان کرد که خاک آنها را مناسب برای کارهای باغبانی و فضای سبز و گل فروشی‌ها کرده است.

اما قاچاق چوب همچنان اصلی‌ترین معضل جنگل‌های هیرکانی است. مصارف مختلف برای چوب درختان آن‌ها را در زمره با ارزش‌ترین کالاهای قاچاق در سال‌های اخیر قرار داده‌ است. از جمله این موارد تبدیل چوب درختان به زغال است و به دلیل جریمه کمی که برای آن درنظر گرفته شده‌ است، قاچاق در هر استانی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

استان‌های گیلان، مازندران، چهارمحال بختیاری و استان اصفهان در سال‌های اخیر با بیشترین میزان قاچاق چوب جنگل مواجه بوده‌اند. قاچاق چوب در استان مازندران نسبت به سال گذشته ۴۴ درصد افزایش داشته است. نگرانی در خصوص قاچاق چوب درخت‌های استان گیلان بیشتر به دلیل خطر نابودی جنگل‌های هیرکانی است. جنگل‌های هیرکانی در سال ۱۳۹۸ در فهرست میراث جهانی قرار گرفت و جزو سرمایه‌های ملی و انفال شناخته می‌شود. این جنگل‌ها با ۵۵ هزار کیلومتر مربع مساحت در بخش‌هایی از پنج استان شمالی ایران و در دو کشورِ ایران و جمهوری آذربایجان قرار گرفته‌ است. این جنگل از منطقه پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان آغاز شده است و تا استان خراسان شمالی در ایران امتداد دارد و در ایران، مورد حفاظت مشترک سازمان حفاظت محیط زیست ایران و سازمان میراث فرهنگی است.

جنگل‌های هیرکانی قدمتی بسیار دراز دارند. تخمین زده می‌شود که قدمت این جنگل‌ها تا ۲۵ میلیون سال باشد. اما آتش‌سوزی‌های اخیر، قاچاق چوب، پیش‌روی مردم برای زمین‌خواری و ویلاسازی، رها کردن دام‌ها برای چرا و تلاش برای تبدیل زمین‌های جنگلی جهت کشاورزی از سوی مردم محلی کمر بسته‌اند.