بر اساس یک تحقیق جدید، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوای شدید حتی به مدت چند هفته، می‌تواند بر قدرت تفکر و تکلم مردان در سنین بالاتر اثر منفی بگذارد.

پژوهشگران به سرپرستی دانشگاه کلمبیا، با بررسی حدود هزار مرد سفیدپوست اهل منطقه شهری بوستون بزرگ نشان دادند در پی تشدید آلودگی هوا به مدت ۲۸ روز پیش از آزمایش‌ها، توانایی‌هایی شناختی این مردان کم شده است. متوسط سن این مردان، ۶۹ سال بود.

طبق یافته‌های این پژوهش که روز دوشنبه در نشریه «نیچر ایجینگ» منتشر شد، کسانی که در معرض مقدار بیشتری ذرات با قطر کمتر از ۲.۵ میکرومتر (یعنی آلودگی ناشی از دود خودروها، احتراق سوخت و آتش‌سوزی در جنگل‌ها) قرار گرفته بودند، در فعالیت‌هایی همچون تسلط گفتاری، حافظه واژگانی و عددی، عملکرد ضعیفتری داشتند. حتی در شرایط آلودگی هوای کمتر از حد ایمن، یعنی ۱۰ میکروگرم در متر مکعب (بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت)، هم این وضعیت همچنان ادامه داشت.

بریتانیا در ماه دسامبر طی اعلانی تاریخی، برای اولین بار آلودگی هوا را جزو دلایل پزشکی مرگ‌و‌میر اعلام کرد و دولت این کشور، حد ایمنی آلودگی هوا را بسیار بالاتر (۲۵ میکروگرم در متر مکعب) در نظر گرفت.

این به هیچ وجه نخستین یافته‌ تحقیقاتی که نشانگر پیوند بین آلودگی هوا و آسیب‌دیدن مغز انسان باشد، نیست. در سال ۲۰۱۸ پژوهشی در چین نشان داد تنفس هوای مسموم می‌تواند هوش افراد را در همه گروه‌های سنی به طور متوسط به اندازه یک سال تحصیل کاهش دهد و بیشترین آسیب را هم افراد بالای ۶۴ سال می‌بینند.

پژوهش‌های دیگری نیز وجود دارد که در آن‌ها اشخاصی که نزدیک جاده‌های پررفت‌وآمد زندگی می‌کنند، در زمره افراد در معرض خطر زوال عقل قرار دارند. همچنین احتمال وجود رابطه‌ میان آلودگی هوا و بروز بیماری‌های روانی بیشتر در کودکان، هم مطرح شده است.

در پژوهشی که این هفته منتشر شد، یک نکته مثبت هم وجود داشت: مردانی که آسپیرین یا سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی معروف به «ان‌سیدز» مصرف می‌کردند، بر اثر قرار گرفتن در معرض هوای مسموم به اندازه بقیه دچار کاهش توانایی‌های شناختی نشدند. این محققان گفته‌اند مصرف ان‌سیدز مخصوصا آسپیرین، ممکن است در تعدیل التهاب‌های عصبی (فرایندی که دستگاه ایمنی داخل مغز را فعال می‌کند) یا تعدیل تغییرات جریان خون ورودی به مغز در اثر تنفس هوای آلوده، نقش داشته باشد.

دکتر آندریا باکارللی، نویسنده ارشد این پژوهش و رئیس گروه علوم بهداشت محیط دانشگاه کلمبیا، گفت: «با آن که با وضع قوانینی آلودگی هوا مهار می‌شود، همچنان به صوت مقطعی و کوتاه‌مدت با این پدیده مواجهیم که می‌تواند سلامت افراد را به خطر بیاندازد، حتی در مواردی که میزان آن کمتر از آستانه معمول خطر باشد. به نظر می‌رسد مصرف آسپیرین و سایر داروهای ضدالتهاب این اثرات را کاهش می‌دهد، هرچند باید سیاست‌ها را به گونه‌ای تغییر داد که آلودگی هوا از این هم کمتر شود.»

دکتر باکارللی در مصاحبه با روزنامه گاردین گفت که اثرات آلودگی کوتاه‌مدت «می‌تواند از بین برود» و با رفع آلودگی هوا، مغز خودبه‌خود ترمیم می‌شود اما هشدار داد: «اگر فرد چندین بار در معرض این آلودگی‌ها قرار بگیرد ممکن است آسیب وارده دیگر جبران‌پذیر نباشد.»