طی پنج سال گذشته، شمار نگران‌کننده‌ای از دیپلمات‌ها، نیروهای نظامی و افسران اطلاعاتی آمریکایی ناگهان گرفتار یک بیماری مرموز شده‌اند.علایم متفاوت است، اما از سردرد گرفته تا صدای زنگ در گوش و نیز از دست دادن شنوایی، حافظه و تعادل را در برمی‌گیرد. برخی از قربانیان نیز دچار آسیب مغزی دایمی شده‌اند.

نکته نگران‌کننده‌تر این است که مطابق گزارش‌ها، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و پنتاگون معتقد نیستند که این بیماری طبیعی است. آنها معتقدند که این بیماری معلول هدف‌گیری آگاهانه قربانیان است. بر اساس مطالعه‌ای که به سفارش وزارت امور خارجه آمریکا تهیه شده است، محتمل‌ترین علت این بیماری «هدف‌گیری» قربانیان با انرژی فرکانس رادیویی است.

دامنه قربانیان این بیماری از کارمندان سفارتخانه‌های آمریکا و خانه‌های امن سازمان سیا در هاوانا یا مسکو فراتر رفته است. مقامات دفاعی می‌گویند که آخرین حادثه، در نزدیکی کاخ سفید رخ داده است.

چه خبر است؟ چگونه امواج انرژی برای حمله به پرسنل ایالات متحده استفاده می‌شود؟ چه کسی به آنها حمله می‌کند؟ و چرا؟ آنچه تاکنون در این باره این حملات نامرئی می‌دانیم، به قرار زیر است.

قربانیان که هستند؟

از سال ۲۰۱۶، نزدیک به ۵۰ کارمند دولت آمریکا به این بیماری مبتلا شده‌اند.

اولین حادثه در سال ۲۰۱۶ در هاوانا در کوبا گزارش شد. به گفته وزارت امور خارجه آمریکا، حداقل ۲۱ کارمند سفارت این کشور در آنجا علایم سردرد، وزوز گوش و مشکلات عدم تعادل و از دست دادن حافظه را گزارش کردند. برخی به دلیل این بیماری که به «سندرم هاوانا» معروف شد، بازنشستگی زودهنگام گرفتند.

مقامات آمریکایی نمی‌دانستند چه خبر است. برخی از آنها سازمان سیا را به جدی نگرفتن موضوع متهم کردند. دولت ترامپ که مشتاق محدود کردن دیپلماسی با کوبا بود، بیش از نیمی از کارکنان سفارت هاوانا را بازگرداند و آن کشور را به «حملات خاص» متهم کرد. کوبا هرگونه مسئولیت را انکار کرده است.

اما طولی نکشید که این بیماری در جاهای دیگری نیز ظاهر شد. افسران اطلاعاتی آمریکا همان علایم را در چین و روسیه گزارش کردند. مارک پلیمرپولوس، افسر ارشد سابق سیا، در سال ۲۰۱۷ در مسکو گرفتار آن بیماری شد.

آقای پلیمرپولوس به گاردین گفت: «نیمه شب با یک سرگیجه عجیب از خواب بیدار شدم. سرم می‌چرخید. حالت تهوعی باورنکردنی داشتم. احساس کردم باید به دستشویی بروم و بالا بیاورم. لحظه ترسناکی بود. وزوز گوش داشتم. در گوش‌هایم صدای زنگ می‌شنیدم و سرگیجه‌ای داشتم که به غایت ناتوان‌کننده بود. نمی‌دانستم چه اتفاقی دارد برایم می‌افتد. قادر به ایستادن روی پاهایم نبودم. روی زمین می‌افتادم.»

چهار سال بعد از آن شب، آقای پلیمرپولوس می‌گوید که سردرد هنوز رهایش نکرده است. در سال ۲۰۱۹، او به دلیل آن علایم از سازمان سیا بازنشستگی زودهنگام گرفت.

این افسر سابق اطلاعاتی به مجله جی‌کیو گفت: «هنوز می‌توانستم مفید باشم. فقط ۵۰ سال داشتم. اما مجبور شدم بازنشسته شوم، زیرا سردردهای لعنتی رهایم نمی‌کردند.»

پرونده این بیماری هر روز قطورتر می‌شد. در سال ۲۰۱۸، تقریباً دوازده کارمند پس از گزارش «حادثه پزشکی» مشابه حادثه در هاوانا، از سفارت آمریکا در گوانگجو در چین تخلیه شدند. در پاییز سال ۲۰۲۰، تعدادی از نیروهای نظامی آمریکایی در سوریه علایم مرموز آنفولانزا‌مانندی شبیه علایم سندرم هاوانا از خود بروز دادند.

حملات مشکوکی نیز در خود خاک آمریکا صورت گرفته است. در سال ۲۰۱۹، یک کارمند کاخ سفید گزارش داد که هنگام راه رفتن با سگ خود در آرلینگتون در ویرجینیا، دچار علایم سندرم هاوانا شده است. در نوامبر سال ۲۰۲۰، مقامات وزارت دفاع آمریکا به اعضای کنگره اطلاع دادند که یکی از مقامات شورای امنیت ملی در نزدیکی پارک الیپس در واشنگتن، در فاصله کمی از کاخ سفید، دچار آن علایم شده است.

علت بیماری چیست؟

آکادمی‌های ملی علوم، مهندسی و پزشکی، در گزارشی برای وزارت خارجه «انرژی فرکانس رادیویی هدفمند و ضربان‌دار» را مسبب این بیماری اعلام کردند.

بر اساس تحلیلی از نیویورک تایمز، این توصیف بسیار مهم است. استفاده از کلمات «هدفمند» و «ضربان‌دار» در این گزارش، به این معنا است که بیماری نتیجه تصادفی امواج پراکنده تلفن همراه یا دستگاه شبیه آن نیست، بلکه حمله‌ای هدفمند به قربانی است.

چگونه می‌توان «انرژی» را به سمت آدمی هدف گرفت؟ و چه کسی این کار را می‌کند؟ گزارش‌هایی که تاکنون از سیا و سایر سازمان‌ها به بیرون درز کرده است، با استناد به اطلاعات طبقه‌بندی‌شده و نیاز به پرهیز از طرح اتهامات بی‌اساس، مبهم سخن گفته‌‌اند. اما پس از جلسه جنجالی سوال از مقامات سازمان سیا در اوایل ماه جاری در کنگره، برخی از اعضای کنگره درباره علت احتمالی ماجرا صریح‌تر سخن گفتند.

سناتور سوزان کالینز که عضو کمیته اطلاعاتی سنا است، پس از جلسه با مقامات سیا، به سی‌ان‌ان گفت: «یک سلاح مرموز که مستقیماً به قربانی انرژی شلیک می‌کند، در کار است. این قضیه در بعضی موارد باعث آسیب‌دیدگی دایمی مغزی می‌شود.» 

چه کسی مسئول است؟

به گفته پولیتیکو، پنتاگون اخیراً به اعضای ارشد کنگره گفته است که روسیه مظنون انجام این حملات مشکوک است. اما روسیه هرگونه مسئولیتی را انکار کرده است.

اگر این ظن درست باشد، شلیک انرژی به کارمندان دولت آمریکا به فهرست بلند بالای حملات غیر‌نظامی روسیه علیه ایالات متحده در سال‌های اخیر، شامل حمله سایبری سولارویندز و مداخله در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، اضافه خواهد شد. 

بیشتر این حملات در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ انجام شد. به گفته برخی از کارشناسان، این امر توضیح می‌دهد که چرا تاکنون کار زیادی در ریشه‌یابی آن نشده است.

ابیگل اسپانبرگر، نماینده کنگره و عضو کمیته امور خارجه، به سی‌ان‌ان گفت: «دولت ترامپ هیچ پاسخ فوری و جدی‌ای در مقابله با تجاوزهای روسیه، از هر نوع آن، نشان نداد. بنابراین، بررسی ادعای هدف‌گیری کارمندان دولت ایالات متحده توسط روسیه، چه از طریق امواج صوتی بوده باشد یا امواج مایکروویو، به وضوح چیزی نیست که در اولویت دولت ترامپ بوده باشد، چرا که آنها با تجاوز آشکار روسیه نیز برخوردی نکردند.»

رئیس جمهوری بایدن نسبت به سلف خود رویکرد فعلالانه‌تری در پاسخ به رفتار روسیه داشته است. ویلیام برنز، مدیر سازمان سیا، همچنین متعهد شده است که تحقیقات درباره حملات با استفاده انرژی را در «اولویت فوق‌العاده بالا» قرار دهد. در صورت اثبات مسئولیت روسیه، باید دید دولت جدید چه واکنشی نشان خواهد داد.

آقای پلیمرپولوس که اکنون در بیمارستان نظامی والتر رید تحت درمان است، به گاردین گفت: «به نظر می‌رسد با روی کار آمدن بیل برنز، تغییر عظیمی در مواجهه با این قضیه صورت گرفته باشد. باید دست به اقدام زد. واکنش لفظی دیگر کافی نیست.  من امیدوارم.»