می‌گویند جسم بی‌جان فردوسی را به قبرستان محل سکونتش راه ندادند، چون شیعه بود. این روایت چه درست باشد، چه غلط، نتیجه این شد که فردوسی را در جایی غیر از آرامگاه عمومی به خاک سپردند. این مکان امروزه یک باغ شش هکتاری است شامل بنای یادبود، ساختمان‌های اداری، کتابخانه و موزه.
همه این‌ها بعدازآن ساخته شد که جمعی از اهالی فرهنگ دوست خراسان، از جمله ملک‌الشعرای بهار، پیگیر ساخت بنای یادبودی در شان شاعر بزرگ ایرانی شدند چراکه به گفته پیشنهاددهندگان طرح، سزاوار نبود که مدفن فردوسی با «سایر خرابه‌های شهر طوس تفاوتی نداشته باشد.»
در جلسه ۱ بهمن ۱۳۰۴ مجلس شورای ملی برخی از نمایندگان درخواست کردند تمبر یادبودی برای فردوسی منتشر شود و درآمد حاصله را صرف ساخت مقبره کنند. با تصویب آن عنوان شد «مجلس شورای ملی به وزارت مالیه اجازه می‌دهد از عواید خالص فروش تمبری که به نام فردوسی اشاعه خواهد شد آنچه زائد بر عواید استعمال معمولی پستخانه است برای ساختن مقبره فردوسی تخصیص دهد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در فروردین همان سال، مجلس نام ماه‌ها را در تقویم شمسی به فارسی برگردانده بود و موج ستایش از ایران و زبان فارسی نیز هر روز بیشتر اوج می‌گرفت.
مجلس شورای ملی در جلسه ۲۹ تیرماه ۱۳۰۶، مقرر کرد از محل صرفه‌جویی بودجه آن سال مجلس، بیست هزار تومان برای ساختمان مقبره فردوسی اختصاص داده شود. این پرداخت‌ها در سال ۱۳۰۸ و ۱۳۰۹ هم هر سال به مبلغ ده هزار تومان ادامه داشت.
ساخت بنایی که در حال حاضر در آرامگاه فردوسی موجود است، در سال ۱۳۱۳ تمام شد. معمار برجسته ایرانی، حسین لرزاده، آن را اجرا کرد. این بنا جایگزین بنای نیمه‌کاره قبلی بارها با تغییر طرح و معمار مواجه شده بود. از جمله طرحی که آندره گدار پیشنهاد داده بود، اما به سرانجام نرسید.
بنای سال ۱۳۱۳ برای جشن هزاره فردوسی ساخته شده بود و رضاشاه آن را افتتاح کرد؛ اما بنا در سال‌های بعدازآن به دلیل نوع خاک پایه، نشست کرد.
هوشنگ سیحون مسئولیت بازسازی بنا را بر عهده گرفت. موزه‌ای هم به ساختمان‌های این مجموعه اضافه شد. در سال‌های اخیر، مهدی اخوان ثالث و محمدرضا شجریان، در باغ این بنا، به خاک سپرده شدند.
وقتی سخن از مرمت و دوباره‌سازی مقبره فردوسی پیش آمد، تیمسار سپهبد جهانبانی در جلسه ششم خرداد ۱۳۴۳، پیشنهاد داد از عوارضی که برای ساخت آرامگاه نادرشاه، در مشهد، برقرارشده بود، برای تجدید بنای آرامگاه فردوسی که «بر بنیان سستی مستقر گردیده و در شرف انهدام است» استفاده کنند.
جهانبانی در همان جلسه خبر از مرمت بنای طاق کسری به دست مهندسین ایرانی داد و گفت: «اخیراً دولت عراق موافقت کرد که با همکاری انجمن آثار ملی و مهندسین و متخصصین ایرانی این بنای تاریخی تعمیر شود.»
در جلسه هفته بعد آن دکتر عیسی صدیق اعلم، با ذکر خیر از تیمورتاش که بانی ساخت آثاری چون آرامگاه فردوسی شد گفت: «اخیراً ما به یک مبلغ زیادتری احتیاج پیدا کردیم برای تعمیر آرامگاه فردوسی برای این‌که این آرامگاه فردوسی در سال ۱۳۱۳ ساخته‌شده بود در آن‌وقت ما متأسفانه مهندسی نداشتیم فقط در تمام کشور بیش از ۵ مهندس ایرانی وجود نداشت و چون آن ساختمان را می‌خواستند بسازند اشخاصی که رفتند این کار را کردند اطلاع زیادی نداشتند و متأسفانه این عمارت با آن عظمت را در روی زمین بسیار سستی ساختند که به‌تدریج فرورفته است.» او برای مرمت بنا درخواست کرد مجلس با پرداخت سه میلیون و پانصد هزار تومان موافقت کند که گویا با «یک‌میلیون و دویست سیصد هزار تومان» موافقت شد.
دکتر صدیق در گزارشی به مجلس در سال ۴۷، مشاهداتش از بنای آرامگاه را این‌گونه شرح می‌دهد: بنای قبلی آرامگاه «چهار سال قبل برچیده شد و با رعایت اصول فنی و به کار بردن تیرآهن و بتن آرمه همان بنای عظیم به همان شکل و همان هیئت خارجی بدون کوچک‌ترین تغییر در اندازه و منظر با همان سنگ‌ها و نبشته‌ها از نو ساخته شد تمام ساختمان بر بیست ستون آهن قطور قرار داده‌شده و این بیست ستون در تالار وسیعی است به طول و عرض ۳۰ متر و عمق پنج‌متر که بهترین و مجلل‌ترین مکان برای موزه سراینده شاهنامه است.»
اگرچه از فهرست آرزوهای دکتر صدیق برای این بنا «خیابان وسیع و مشجری منتهی به آرامگاه روشنایی آن با برق» محقق شد اما دیگر خواسته او که بازدید پرشمار جهانگردان خارجی از این اثر، «به سبب قرار گرفتن در راه اروپا به شرق دور» بود، تاکنون به نتیجه نرسیده است.
طبق گزارش به مجلس، به‌محض باز شدن آرامگاه برای زیارت در ۱۳ اردیبهشت، در همان روز اول قریب سه هزار نفر به زیارت تربت فردوسی شتافتند.
