محمدجواد ظریف و آنتونی بلینکن، وزرای امور خارجه ایران و آمریکا از روز یکشنبه به طور همزمان در اروپا حضور دارند. ظریف در جنوب اروپا در رم و بلینکن در شمال اروپا در کپنهاگ.

این حضور همزمان در اروپا در حالی است که مذاکرات وین با هدف دستیابی به نوعی توافق بین نمایندگان جمهوری اسلامی، کشورهای باقی‌مانده در برجام (بریتانیا، آلمان، فرانسه، چین و روسیه) و آمریکا، باوجود دور جدید درگیری‌ها بین اسرائیل و فلسطین، بحرانی که جمهوری اسلامی ایران با حمایت از حماس و جهاد اسلامی یک طرف آن معرفی می‌شود، ادامه دارد.

خبر سفر ظریف به اروپا بدون اعلام نام کشورهای مقصد سفر، هفته گذشته رسانه‌ای شد. متن خبر ایسنا حاکی از آن بود که «ظریف پس از سوریه به چند کشور اروپایی می‌رود و این سفر از قبل برنامه‌ریزی شده ربطی به مذاکرات وین ندارد.»

از سوی دیگر وزارت امور خارجه آمریکا هفته گذشته از سفر بلینکن به دانمارک و سپس ایسلند و گرینلند خبر داد. قرار است بلینکن در این سفر پنج روزه در نشست شورای وزیران شمالگان شرکت کند.

هرچند ظریف در آغاز تور اروپایی خود پس از سفر به اسپانیا، برنامه سفر به اتریش، محل برگزاری مذاکرات هسته‌ای را به دلیل حمایت وین از اسرائیل لغو کرد؛ عباس عراقچی، معاون او، به انتشار یک توییت در محکومیت برافراشته شدن پرچم اسرائیل بر فراز ساختمان‌های دولتی در وین اکتفا کرد و همچنان در پایتخت اتریش باقی ماند.

معاون وزارت امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، پیش‌تر اعلام کرده بود در صورت لغو تحریم‌ها، تهران آماده ازسرگیری اجرای پروتکل الحاقی است و علاقمند است این اقدام تا ۳۱ اردیبهشت انجام شود.

چهار روز دیگر، مدت سه ماهه توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حفظ نظارت‌های کلیدی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران به پایان می‌رسد. نظارت‌هایی که بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی باید در صورت لغو نشدن تحریم‌ها، برچیده شوند.

از همین رو مقامات در تهران، مسکو، واشینگتن و اروپا ابراز امیدواری می‌کنند که با پیشرفت مذاکرات وین، توافق با آژانس نیز تمدید شود.

محتمل‌ترین نتیجه مذاکرات وین پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ در ایران، دستیابی به توافقی محدود به عنوان مبنایی برای مذاکرات بعدی است.

طرحی که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت جو بایدن و از مذاکره‌کنندگان دولت اوباما با ایران ارایه داده بود و بر اساس آن به جای یک توافق کلی گسترده، چند توافق با ایران درباره موضوعات مختلف انجام می‌شود.

منتقدان این رویکرد بر این باورند که تهران در صورت بهره‌مندی از مزایای لغو تحریم‌ها، نظیر آزادسازی بخشی از پول‌های مسدود شده و مبادله زندانیان، دیگر انگیزه‌ای برای ورود به مذاکرات گسترده‌تر پیرامون مسائل منطقه‌ای و برنامه‌های موشکی نخواهد داشت.

این گمانه‌زنی یک بار در هفته‌های پس از اجرای برجام به اثبات رسید.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران می‌گوید در جریان نخستین گفت‌و‌گوی تلفنی با باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا، به او وعده داده بود که «پس از حل مساله هسته‌ای به سراغ موضوعات دیگر می‌رویم.» وعده‌ای که هیچگاه پس از اجرای برجام و لغو تحریم‌ها محقق نشد.

باوجود اینکه مقصد سفر بعدی ظریف پس از ایتالیا هنوز اعلام نشده، انتظار می‌رود او در روزهای آینده همچنان تور اروپایی خود را ادامه دهد. از سوی دیگر بلینکن نیز تا پایان هفته در فاصله پروازی نزدیکی تا وین، در مرکز اروپا حضور خواهد داشت.