گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان، روز یکشنبه جزئیات طرح خود را که از آن به نام «توافق صلح» یاد میکند، روشن کرد. حکمتیار که در نشستی در این زمینه سخن میگفت، توضیح داد که «حدود سه هفته قبل در یک نشست سهجانبه طرحی را به رئیس جمهوری اشرف غنی» ارائه کرده است که «در هشت مورد از این طرح» میان او، رئیس جمهوری غنی، و حامد کرزی توافق صورت گرفته است. این طرح شامل ارائه یک طرح صلح یکدست و جامع به نشست استانبول، تشکیل حکومت انتقالی کوتاهمدت، آزادی تمامی زندانیان طالبان و حزب اسلامی، اعلام آتشبس سراسری، دیدار با رهبران گروه طالبان، تشکیل شورای عالی دولت، و مواردی مانند آن است.
به گفته حکمتیار، پس از تشکیل «حکومت انتقالی» که در راس آن «شورای تصمیمگیری» با حضور رهبران هشت جریان دخیل در جنگ، قرار خواهد داشت، این شورا تصمیمات لازم را در مورد آینده افغانستان خواهد گرفت. گرچه حکمتیار مشخص نکرده است که رهبران هشت جریان دخیل در جنگ افغانستان چه کسانی هستند، به نظر میرسد چهرههای جهادی جمع گروه طالبان در این شورا سهیم باشند. بر اساس گفتههای حکمتیار، حکومت انتقالی کوتاهمدت، زمینه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، مجلس، و شوراهای شهرستانها را فراهم خواهد کرد و نیز لویهجرگه تعدیل قانون اساسی را نیز فرا خواهد خواند. با این حال، آقای حکمتیار میگوید با آن که رئیس جمهوری غنی طرح ارائه شده از سوی او را تایید کرده و قرار شده است که این طرح طی هشت روز اجرایی شود، اما به باور حکمتیار، رئیس جمهوری غنی به عهد خود وفا نکرده است و هیچیک از آن تعهدات را به اجرا نرسانده است. به گفته حکمتیار، تیم اجرایی رئیس جمهوری با هم متحد نیستند و هریک دیدگاه متفاوتی در پیوند با مسائل موجود دارند، و به همین دلیل نتوانستهاند به یک توافق کلی برای اجرای این طرح برسند. حالا آقای حکمتیار میگوید چنانچه هیچ قدمی بر اساس طرح او برداشته نشود، او خود به تنهایی تصمیم خواهد گرفت و اقدام خواهد کرد. به باور حکمتیار، روند صلح افغانستان به بنبست خورده است و هر دو طرف، در مسیر ادامه و گسترش بیشترجنگ پیش میروند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بررسی اجمالی طرح آقای حکمتیار نشان میدهد که هیچ چیز تازهای در آن وجود ندارد و حاوی همان حرفهای تکراری است که پیش از این نیز بارها مطرح شده است. تنها چیزی که این طرح را متفاوت نشان میدهد، تاکید حکمتیار بر آزادی زندانیان حزب اسلامی از زندانهای دولت افغانستان است. به نظر میرسد که آقای حکمتیار که کمکم به انزوای سیاسی دچار شده است و به نحوی تاریخ مصرفش به سر آمده است، این روش را برای برگشتن «روی آنتنها» در پیش گرفته است، و میپندارد که شاید حتی بتواند از این طریق دوباره وارد حوزه قدرت شود.
واقعیت این است که چه طرح آقای حکمتیار را در نظر بگیریم و چه نگیریم، بر همه مشخص است که روند جنگ و صلح در افغانستان به بنبست خورده است. مسلما طالبان بهخوبی واقف شدهاند که نمیتوانند با زور سرنیزه جنگ را در افغانستان پیروز شوند. آنان خوشبین بودند که شاید با خروج نیروهای ناتو از افغانستان، حمایت مالی و تسلیحاتی از دولت افغانستان هم قطع شود، اما بودجه دفاعی سال ۲۰۲۲ امریکا نشان داد که نه تنها این حمایت کم نشده است، که در آینده بیشتر هم خواهد شد. از سوی دیگر، با توجه به حمایت کشورهای منطقه از طالبان، از بین بردن این گروه نیز ساده نیست. متاسفانه روند صلح نیز دچار چنین بنبستی است. طالبان به کمتر از گرفتن رهبری قدرت در افغانستان راضی نیستند. در کنار آن، میخواهند سیاست خارجی و داخلی و نوع نظام آینده افغانستان را نیز تعیین کنند. اما دولت افغانستان به هیچوجه حاضرنیست دودستی قدرت را به طالبان بسپارد. گفتوگوهای صلح هم بر اساس توقعات بیجای طالبان و ایستادگی متحجرانه دولت بر دیدگاهش، به بنبست خورده است. در چنین وضعیتی، چهرههایی که دیگر در سیاست افغانستان نقش اثرگذار ندارند، دوباره به فکر آمدن به پشت تریبون سیاست این کشور افتادهاند. طرح آقای حکمتیار هیچ دردی را دوا نمیکند. زیرا اولا عملکردی کاملا یکجانبه دارد، و ثانیا، حرفها و شعارهایی تکراری را بازگویی میکند. از تهدید آقای حکمتیار هم که میگوید به تنهایی تصمیم خواهد گرفت، نباید ترسید. زیرا او به تنهایی حتی نمیتواند برای حزبش تصمیم بگیرد.