ملاقات اعضای تیم ملی ایران پیش از بازی‌های سرنوشت‌ساز در راه جام جهانی با رئیس صدا و سیما و هدیه پیراهن شماره ۱۲ تیم ملی به رئیس سازمانی که با انحصار پخش تلویزیونی، بزرگ‌ترین حقوق فوتبال را پایمال کرده است، نمایشی علیه منافع فوتبال بود.

چند روز پیش از سفر تیم ملی فوتبال ایران به بحرین برای برگزاری متمرکز ۴ بازی دور برگشت مرحله گروهی مسیر جام جهانی قطر، رئیس فدراسیون فوتبال همراه با سرمربی تیم ملی و همکارانش و کاپیتان تیم ملی، به دیدار عبدالعلی علی‌عسگری، رئیس سازمان صدا و سیما رفتند. این گونه دیدارها به عنوان حمایت از تیم ملی معرفی می‌شوند، اما اثر آن‌ها در حمایت از تیم ملی روشن نیست و از جمله ملاقات‌های مرسوم، اما بی‌مفهوم رایج در ورزش ایران است که پیش از مسابقات مهم، با مقامات دولتی انجام می‌شود. انتشار اخبار تبلیغاتی برای آن مقامات، تنها نتیجه این گونه دیدارهاست.

فارغ از این وجه در چنین دیدار‌هایی، سازمان صدا و سیما که حاضر به پرداخت حقوق (پخش انحصاری مسابقات) فوتبال ایران نیست، چطور می‌تواند خود را حامی تیم ملی بداند؟ صدا و سیما در ایران با انحصار پخش تلویزیونی مسابقات ورزشی، از درآمد هنگفت تبلیغاتی هنگام پخش این مسابقات و نیز ساخت برنامه‌های ورزشی با همان تصاویر، حقوق فدراسیون و باشگاه‌ها را نمی‌پردازد و بزرگ‌ترین آسیب اقتصادی را به ورزش ایران رسانده است. با این حال، عنوان «یار دوازدهم» تیم‌های ملی به آن تعلق می‌گیرد. 

در همین دیدار اخیر، پیراهن شماره ۱۲ تیم ملی به علی‌عسگری هدیه شد. این عنوان هیچ نسبتی با رسانه‌ای ندارد که حقوق ورزش را نمی‌پردازد. «یار دوازدهم»، عنوانی است که از حدود یک دهه پیش برای ایجاد یک رابطه مالی منطقی بین فوتبال و صدا و سیما در مسئله پرداخت حق پخش تلویزیونی به صدا و سیما بخشیده شد. اما آن «رابطه منطقی مالی» ایجاد نشد و این عنوان بی‌آن‌که مفهوم عینی داشته باشد، به صدا و سیما اطلاق می‌شود.

سازمان صدا و سیما بارها در مذاکرات با فدراسیون فوتبال این موضوع را مطرح می‌کند که مجلس باید بودجه بیشتری برای این سازمان در نظر بگیرد تا صدا و سیما بتواند حق پخش تلویزیونی را بپردازد. این پیشنهادی عجیب است که صدا و سیما از طرح آن ابایی ندارد. صدا و سیما بیشترین درآمد را از آگهی‌های تلویزیونی در ساعات پخش مسابقات فوتبال دارد، اما از محل این درآمد حاضر به پرداخت حقوق فوتبال نیست و بودجه بیشتری را طلب می‌کند.

شهاب‌الدین عزیزی خادم، رئیس جدید فدراسیون فوتبال که با شعارهایی درباره اصلاح وضعیت اقتصادی فوتبال و سخت‌گیری در امر پیگیری حقوق فوتبال برنده انتخابات فدراسیون شد، در آن دیدار با رئیس صدا و سیما، خواهان حمایت از تیم ملی در برنامه‌های تلویزیونی شد، اما از مهم‌ترین حقوق پایمال‌شده فوتبال ایران از سوی صدا و سیما حرفی نزد. رئیس سازمان صدا و سیما و رئیس شبکه سوم سیما درباره حمایت از تیم ملی گفتند و جلسه تمام شد، بی‌آن‌که روشن شود که طرفین گفت‌و‌گو جز شعار حمایت از تیم ملی، چه نتیجه‌ای از دیدارشان می‌خواستند.

سازمان صدا و سیما نه تنها انحصار پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال را در اختیار دارد، بلکه با سایت و برنامک تلویبیون، فروش امتیاز پخش اینترنتی فوتبال را بی‌معنا کرده است. وقتی سایت و اپلیکیشن صدا و سیما اقدام به پخش اینترنتی می‌کند، فروش این امتیاز از سوی فدراسیون فوتبال به هر رسانه دیگری که مجوز پخش اینترنتی دارد، نمی‌تواند درآمد کافی خلق کند. حق پخش اینترنتی البته از سوی فدراسیون فوتبال به شرکت فراکاو واگذار شده است، اما هم نوع این واگذاری شائبه‌برانگیز است و هم با حضور تلویبیون در این بازار و خدمات رایگان پخش اینترنتی، فراکاو در سایت‌ و برنامک خود درآمدی برای فدراسیون فوتبال و باشگاه‌ها تولید نمی‌کند. فوتبال ایران نه از پخش تلویزیونی درآمدی دارد و نه از پخش اینترنتی، در حالی که مهم‌ترین درآمد در فوتبال حرفه‌ای از همین طریق به دست می‌آید.

فوتبال تنها رشته ورزشی در ایران نیست که از این حقوق خود محروم است، بلکه با انحصار صدا و سیما، هیچ‌یک از رشته‌های دیگر ورزشی هم درآمدی از پخش مسابقات خود ندارند. حتی بسیاری از باشگاه‌های کوچک یا فدراسیون‌های ورزشی مجبور به پرداخت پول به صدا و سیما می‌شوند تا مسابقات آنها از تلویریون پخش شود که شاید حامیان مالی بیشتری جذب کنند. این موقعیتی وارونه، نادر، و عجیب در ورزش حرفه‌ای است و موجد بزرگ‌ترین بحران اقتصادی برای ورزش ایران است.

در چنین وضعیتی که تمام حقوق ورزش ایران با انحصار سازمان صدا و سیما و ممنوعیت تاسیس شبکه‌های تلویزیونی خصوصی پایمال می‌شود، دیدار اعضای فدراسیون فوتبال و تیم ملی ایران با رئیس سازمان صدا و سیما و هدیه عنوان «یار دوازدهم» به او، اقدامی است که نشان می‌دهد حتی فدراسیون فوتبال، از حقوق فوتبال دفاع نمی‌کند.