سه قطعه اثر هنری که اواخر قرن نوزدهم به دست ارتش بریتانیا از نیجریه غارت شده بود حالا در قالب طرحی وسیعتر با هدف بازگرداندن آثار هنری موجود در موزهها به کشورهای اصلی خود، از موزه هنر متروپلیتن نیویورک به این کشور بازگردانده میشود.
موزه متروپلیتن پس از چند موزه در اروپا که به تازگی آثار هنری را به نیجریه بازگرداندهاند دست به این اقدام زده است.
به گزارش سیانان این دو اثر هنری شامل یک جفت لوح برنجی دربار بنین متعلق به قرن شانزدهم و موسوم به «فرمانده جنگجو» و «دیوانسالار تازهکار» را دلال آثار هنری، کلاوس پرلز و همسرش دالی، در سال ۱۹۹۱ به این موزه اهدا کردهاند.
اثر دیگری موسوم به «سرِ ایفه» متعلق به قرن چهاردهم نیز از سوی مجموعهدار دیگری وارد این موزه شده است.
موزه متروپلیتن در کنار موزه بریتانیا و به کمک اطلاعات کارگروه ملی موزهها و بناهای تاریخی نیجریه پژوهشی انجام داد و در پی آن بهتر دید این آثار را به نیجیریه بازگرداند.
آبا ایسا تیجانی، مدیرکل این کارگروه، در بیانیهای از این حرکت تقدیر کرد.
او گفت: «صمیمانه از شفافیتی که موزه هنر متروپلیتن نسبت به مشکلات بازگرداندن این اشیاء نشان داد قدردانی میکنیم.»
این دو لوح ابتدا متعلق به مجموعهای از ۱۵۳ قطعه گنجینه سلطنتی آفریقا بود که خانواده پرلز ۳۰ سال پیش آنها را به این موزه اهدا کرده بود. این گنجینه شامل عاج فیل حکاکیشده، جواهرات، نقاب، ساز و عروسکهای برنجی است.
آقای پرلز در سال ۱۹۹۱ در مصاحبه با نیویورک تایمز گفته بود مجموعه هنر آفریقاییاش را کمابیش به طور اتفاقی در طول سالیان جمعآوری کرده است.
او گفت: «فقط به این دلیل شروع به خریدن آثار آفریقایی کردم که دلم میخواست آنها را در کنار آثار هنرمندان نسل پیکاسو قرار دهم که تخصص اصلی من در دلالی آثار هنری است. اما خیلی زود جمعآوری هنر بنین جزو ترجیحاتم شد و دیگر فقط این نوع هنر آفریقایی را میخریدم تا آنکه ناگهان دیدم مجموعهای از این آثار جمع کردهام.»
موزه متروپلیتن گفت این دو لوح در سال ۱۸۹۷ از طرف نیروهای ارتش بریتانیا از کاخ سلطنتی بنین واقع در نیجریه امروزی به غارت رفته و سپس وارد مجموعه آثار موزه بریتانیا شده است.
حدود سالهای ۱۹۵۰ یا ۱۹۵۱ این موزه واقع در لندن این آثار را به همراه ۲۴ اثر دیگر به موزه ملی در لاگوس منتقل کرد.
به گفته موزه متروپلیتن، این آثار «در تاریخی نامعلوم و در شرایطی نامعلوم» از مجموعه موزه ملی ناپدید شده است.
این آثار سپس در یک بازار بینالمللی آثار هنری فروخته شدند و آقای پرلز آنها را خریده است.
آلمان نیز اعلام کرد از آغاز سال بعد (۲۰۲۲) شروع به بازگرداندن آثار مفرغی بنین از مجموعههای ملی خود خواهد کرد.
الحاجی لایی محمد، وزیر اطلاعات و فرهنگ نیجریه، با رشد روند بازگرداندن آثار هنری به این کشور از سایر موزهها نیز خواست تا بازگرداندن آثار هنری آفریقایی ربودهشده در دوره اشغال استعماری را در دستور کار خود قرار دهند.
وی در بیانیهای گفت :«نیجریه از سایر موزهها میخواهد از این حرکت الگو بگیرند. اگر همه مالکان آثار فرهنگی حقوق و احساسات مالکان حقیقی این آثار را در نظر بگیرند دنیای هنر گلستان میشود.»
© The Independent