فعالان و دیپلمات‌های غربی می‌گویند که میشل باشله، کمیسر حقوق بشر سازمان ملل متحد، باید درباره نقض حقوق اویغورها در استان سین‌کیانگ چین تحقیق‌های مستقل خود را داشته باشد، حتی اگر چین با سفر او به آن کشور مخالفت کند.

میشل باشله، روز دوشنبه ابراز امیدواری کرده بود که چین در سال جاری (۲۰۲۱) با شرایط سفر او که از مدت‌ها پیش در انتظارش است، موافقت کند تا بتواند درباره گزارش‌ها مبنی بر بازداشتگاه‌های بزرگ نگهداری و شکنجه و استخدام اجباری اویغورها در چین تحقیق کند.

پکن هرگونه اتهام درباره نقض حقوق اویغورها و دیگر مسلمانان ترک‌تبار را رد می‌کند و می‌گوید که اردوگاه‌ها در غرب چین مراکز آموزش حرفه‌ای برای مقابله با افراطی‌گرایی مذهبی است.

کانادا در راس گروهی متشکل از ۴۵ کشور از جمله ایالات متحده آمریکا، چین را ترغیب کرده است که با سفر خانم باشله به سین‌کیانگ برای مشاهده دست اول از آن منطقه، موافقت کند.

چین می‌گوید این درخواست مداخله در مسائل داخلی این کشور است و «انگیزه‌های سیاسی»‌ دارد. چین گفته که از دیدار باشله استقبال می‌کند اما این سفر باید متمرکز بر «همکاری و تبادل باشد و نه تحقیق درباره یافتن مقصر».

میشل باشله به شورای حقوق بشر گفته است هم‌زمان با مذاکره با چین درباره سفر به این کشور که از سپتامبر ۲۰۱۸ تاکنون به درازا کشیده، گزینه‌های دیگری نیز دارد.

او روز سه‌شنبه ۲۳ ژوئن، گفت:‌ «شورای حقوق بشر به ارزیابی‌های خود درباره نقض حقوق بشر در سین‌کیانگ ادامه می‌دهد.»

باشله می‌تواند از راه دور گزارش‌ها و شهادت‌های مربوط به نقض حقوق بشر را بدون دستورالعمل شورای حقوق بشر یا دعوتنامه کشور مورد هدف جمع‌آوری کند. او در گذشته چنین روشی را برای تحقیق درباره قتل افراد توسط نیروهای امنیتی در ونزوئلا، اختلاف برسر اراضی در کشمیر و جنوب شرق ترکیه، آزموده است.

کمت رات، مدیر دیده‌بان حقوق بشر به خبرنگاران گفته است: «هیچ ارزیابی از وقایع سین‌کیانگ موجود نیست و با در نظر گرفتن انکار پکن، به چنین گزارشی شدیدا نیاز داریم.»

دیده‌بان حقوق بشر و عفو بین‌الملل آنچه را که جنایت علیه اویغورها  به عنوان جنایت علیه بشریت در منطقه سین‌کیانگ چین شمرده می‌شود، مستند کرده‌اند.

کارشناسان می‌گویند برای آنکه خانم باشله کار خود را انجام دهد، نیازی به همکاری چین نیست و همکاری پکن پیش‌شرطی برای این نیست که خانم باشله وظیفه خود را انجام دهد.