زمانی که «کیم جونگ اون» در سال ۲۰۱۱ به قدرت رسید، سوالی که ذهن جونگ پاک، تحلیلگر کره شمالی در سازمان سیا را به خود مشغول کرد، این بود که آیا این جوان بی‌تجربه می‌تواند کشوری فقیر و منزوی‌ را که به طور وحشیانه و مطلق با سیستمی کنترل می‌شود که «رهبر معظم کارگران خلق کره» در آن مقام خدای گونه دارد، اداره کند؟

پدر و پدربزرگ جونگ اون برای حفظ رژیم کمونیستی خود دروازه‌های کره شمالی را به روی جهان بستند و ارتباطات مردم را با جهان بیرون قطع کردند. بر اساس این کتاب، شنیدن برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی خارجی به‌خصوص رسانه‌های کره جنوبی، مجازات شدیدی در پی دارد. رهبران کره شمالی همیشه از نفوذ اطلاعات و ارتباطات با جهان بیرون ترسیده‌ و جلو آن را گرفته‌اند. ایدئولوژی رسمی دولت «جوچه» نام دارد که به معنای خودکفایی و خودمختاری است. به این بهانه، رژیم دروازه‌های کشور را به روی جهان بیرون بسته و به کمک تبلیغات سیاسی، «واقعیت موازی» را برای مردم خود خلق کرده است که در آن کره شمالی با تمام گرسنگی و قحطی، به یمن رهبری خود مرفه‌ترین کشور جهان است و برعکس کره جنوبی کشوری فقیر و نوکر «امپریالیسم خونخوار» آمریکا توصیف می‌شود.

جونگ پاک، نویسنده کتاب که دکترای تاریخ خود را از دانشگاه کلمبیا گرفته است، ۹ سال روی پرونده کره شمالی در سازمان سیا و دفتر ملی اطلاعات آمریکا کار می‌کرد و حالا به عنوان معاون دستیار وزیر در وزارت امور خارجه آمریکا پیگیر این موضوع است. او با توانایی‌های یک مورخ و تحلیلگر ارشد اطلاعاتی این کتاب را نوشته است که یک رهنمای مفید برای شناخت رژیم کره شمالی محسوب می‌شود. با این حال خواننده فارسی‌زبان باید بداند که دسترسی به اطلاعات روشن و موثق درباره این کشور خیلی دشوار است. نویسنده کتاب هم به کمک تفسیر برخی رویدادها، نشانه‌ها و رفتارهای رهبران کره کوشیده است تا تصویری از وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این کشور ترسیم کند. با این حال تا زمانی که دروازه‌های کره شمالی به روی جهان بیرون بسته است، این کشور همچنان برای سیاست‌گذاران و تحلیلگران کره شمالی رازآمیز و ناشناخته باقی خواهد ماند.

بخش غم‌انگیز کتاب داستان اردوگاه‌های کاراجباری کره شمالی است که افراد به دلیل اشتباه‌های خیلی کوچک که از نظر رژیم مجرمانه تلقی می‌شود، به آنجا می‌افتند و از فرط وضعیت سخت، بدرفتاری و گرسنگی به مرور زمان جان می‌دهند. این اردوگاه‌ها از گولاگ‌هایی که استالین روزگاری برای محو مخالفان سیاسی و حزبی خود در اتحاد شوروی ساخت هم بدترند.

کره شمالی به قیمت قحطی و گرسنگی شهروندان خود، در بخش نظامی به‌ خصوص بمب هسته‌ای و موشک‌های دوربرد و قاره‌پیما، سرمایه‌گذاری عظیمی کرده است اما به گفته جونگ پاک، «ارتش کره شمالی روی کاغذ قدرتمند است... گزارش پنتاگون به کنگره آمریکا نشان می‌دهد که تجهیزات نظامی این کشور بسیار قدیمی است و بر اساس مدل‌های مشابه روسی و چینی در سال‌های ۵۰، ۶۰ و ۷۰ میلادی ساخته شده‌ است.» این به معنای آن نیست که آمریکایی‌ها از تیررس موشک‌های قاره‌پیمای این کشور مصون‌اند و به هر حال کره شمالی با پیوستن به باشگاه قدرت‌های اتمی، بقای خود در برابر تهدیدها و تعرض‌های بیرونی را بیمه کرده است.

سلاح هسته‌ای و ضدیت با غرب شکم مردم کره شمالی را سیر نمی‌کند. جونگ پاک شرح می‌دهد که چطور کیم جونگ اون می‌کوشد با برخی اصلاحات اندک اقتصادی در این کشور وضعیت را تا حدی بهبود بخشد؛ از جمله اقتصاد بازار به صورت غیررسمی و محدود راه خود را به این کشور باز کرده است اما مقام‌های ارشد حزب و ژنرال‌های ارتش کره شمالی از همین فرصت اندک هم بیشترین استفاده را کرده و به طبقه ثروتمند در این کشور فقیر تبدیل شده‌اند که در آن به گفته نویسنده، داشتن یخچال و تلویزیون‌های مسطح دیواری نشانه تمول است و تنها خانواده‌ مقام‌های ارشد رژیم توان تامین این کالاها را دارند.

نویسنده باور دارد که دولت کره شمالی از توسعه اقتصادی می‌ترسد. چون برای جلب سرمایه‌گذاری، دانش و تکنولوژی جدید باید دروازه‌های خود را به روی جهان بیرون باز کند که در اثر آن تبلیغات رژیم کره شمالی درباره توانایی‌های این کشور بی‌اعتبار و تضادهای داخلی آن به سود اصلاحات و تغییرات اساسی تشدید می‌شود.

آمریکایی ستیزی در قلب ایدئولوژی رژیم قرار دارد و ریشه‌های آن از تاریخ خونین جنگ دو کره آب می‌خورد. به گفته نویسنده، «این جنگ همه‌چیز را در کره شمالی نابود کرد. کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس، خانه‌ها، سدها، مزارع و ادارات دولتی در اثر بمباران هوایی آمریکا از میان رفتند؛ تا جایی که در سال ۱۹۵۲ چیزی برای بمباران وجود نداشت.» ژنرال مک آرتور، فرمانده فاتح متفقین در جنگ جهانی دوم، برای بمباران اتمی کره شمالی بسیار تلاش کرد.

کره شمالی سرمایه‌گذاری عظیم خود روی تسلیحات نامتعارف و هسته‌ای را زیر پوشش دفاع از کشور در برابر تهاجم آمریکا توجیه می‌کند. جونگ پاک می‌نویسد که سرنوشت عراق و لیبی ترس از تغییر رژیم را در رهبران کره شمالی تقویت کرده است. از نظر او، تمام مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای کره شمالی و تن دادن دولت این کشور به گفت‌وگوهای دیپلماتیک چیزی جز وقت خریدن برای توسعه توانایی ساخت تسلیحات اتمی آن نبوده است. سه آزمایش اتمی در شش سال حاکمیت کیم جونگ اون پیامی جز قدرت‌نمایی در برابر ایالات‌متحده، کره جنوبی و ژاپن نداشته است.

نویسنده از این نگران است که کیم جونگ اون در پناه ضمانت امنیتی سلاح هسته‌ای به سمت اقدام‌های تحریک‌آمیز علیه همسایگانش پیش برود؛ به‌خصوص اگر پیونگ‌یانگ احساس کند که ایالات‌متحده برای دفاع تمام‌عیار از متحدانش -کره جنوبی و ژاپن- تمایل ندارد، شاید اقدام‌های بحران‌زای خود به قصد امتیاز اقتصادی گرفتن از آمریکا و کره جنوبی را بیشتر کند.

مشخصات کتاب:

دکتر جونگ پاک/کیم جونگ اون: نگاه مامور سابق سیا به دیکتاتور مرموز جوان کره شمالی/انتشارات بالانتاین بوکس/۳۳۶ ص/۲۰۲۰