حمله به انبار‌مهمات بسیج مردمی (حشد شعبی) در شمال بغداد که گفته می‌شود از سوی اسرائیل انجام شده است، اختلاف نظر میان رهبران شیعه عراق را افزایش داده و رهبران این گروه نظامی وفادار به ایران را به دو جبهه مختلف تقسیم کرده است. واکنش جبهه نخست به بمباران ذخایر اسلحه، در همسویی با واکنش‌های رسمی بغداد بوده، اما واکنش طرف دیگر، به جای این‌که هدف آن تامین منافع عراق باشد، بیشتر به سود سیاست‌های ایران است.
در حالی‌که معاون رئیس شورای بسیج مردمی، ابو مهدی مهندس، اسرائیل را به انجام این حملات متهم می‌کند، فرمانده کمیته بسیج مردمی ترجیح می‌دهد تا پیش از پایان تحقیقات، هیچ گروهی را متهم به انجام حمله به انبار مهمات نیروهای بسیج مردمی نکند.
اظهارات اخیر برهم صالح، رئیس جمهور عراق در مورد تلاش‌های انجام شده برای رفع ناسازگاری‌ها، حاکی از حقیقت اوج‌گیری اختلاف میان رهبران بسیج مردمی است. در پی تلاش‌هایی که با هدف رفع اختلاف صورت گرفت، رئیس جمهور عراق با رهبران بسیج مردمی دیدار و گفت و گو کرد. البته نخست وزیر و رئیس پارلمان عراق نیز در این دیدارها حضور داشتند. جالب این‌جا است که در جلسه نخست، ابو‌مهدی مهندس حضور داشت، اما فالح فیاض، فرمانده کمیته بسیج مردمی از شرکت در این جلسه خودداری کرد. گفته می‌شود که ابو‌مهدی مهندس از رسانه‌ها خواسته است تا از انتشار فعالیت‌های فالح فیاض و از جمله بیانیه رسمی که تعهد نیروهای بسیج مردمی را نسبت به حمایت از تصمیم بغداد در قبال حملات اسرائیل نشان می‌داد، صرف نظر کنند.
از سوی دیگر، منابع آگاه به ایندیپندنت عربی گفتند که طی چند روز گذشته، دولت ایران از فالح خواسته بود تا به‌منظور روشن شدن ابعاد اختلاف، عازم تهران شود. به گفته منابع یاد شده، فالح در سفر به تهران، تصمیم بغداد را در برابر حملات اخیر بر مواضع نیروهای بسیج مردمی به مقامات ایرانی بازگو کرده و افزوده است که بغداد تا کنون هیچ گروهی را متهم به انجام حملات اخیر نکرده، بنا بر‌این تشدید تنش با ایالات متحده در حال حاضر در تعارض با منافع ملت عراق است.
پس از بازگشت فیاض از تهران، ابو مهدی مهندس، در یک کنفرانس مطبوعاتی اظهار داشت که وی هنوز تحت فرمان دولت عراق فعالیت می‌کند اما اسرائیل را متهم به تجاوز اخیر علیه مواضع نیروهای بسیج مردمی کرده و تأکید داشت؛ حملات یاد شده که با موافقت ایالات متحده صورت گرفته است، بی پاسخ نخواهد ماند.
به‌رغم این‌که اظهارات اخیر رهبران بسیج مردمی، دولت عراق را با چالش‌های بیشتری روبرو می‌کند، اما این اظهارات نشان می‌دهد که تنش و درگیری میان رهبران بسیج مردمی به یک واقعیت تبدیل شده است.
در پیوند با واکنش‌های فالح فیاض، ناظران سیاسی باور دارند که همزمان با حمایت فیاض از موضع‌گیری دولت عراق، سکوت آیت‌الله سیستانی در برابر حادثه بمباران انبار مهمات بسیج مردمی و تردید مقتدا صدر نسبت به انجام حملات یاد شده از سوی اسرائیل، حاکی از همسویی این رهبران شعیه است. آگاهان سیاسی عقیده دارند که موضع‌گیری‌های سیستانی و مقتدا صدر نمایانگر حمایت این دو رهبر شیعه از تصمیم دولت عراق است که سعی دارد با توجه به شرایط موجود، از تشدید تنش با ایالات متحده و یا متهم کردن مستقیم اسرائیل به انجام حملات اخیر بر مواضع نیروهای بسیج مردمی خودداری کند.
آیت‌الله سیستانی به‌عنوان مرجع تقلید، مورد حمایت و احترام شمار زیادی از پیکار جویان بسیج مردمی قرار دارد، اما مقتدا صدر به‌عنوان یکی از پر نفوذترین رهبران شیعه عراق به شمار می‌رود که رهبری نیروهای نظامی گردان صلح را در دست دارد. حمایت این دو رهبر بزرگ از تصمیم دولت عراق در واکنش به حملات اخیر علیه مواضع نیروهای بسیج مردمی، حائز اهمیت فراوان است و موضع دولت بغداد را تقویت می‌کند.
اکنون فالح فیاض، فرمانده کمیته‌ی بسیج مردمی، آیت‌الله سیستانی و مقتدا صدر در یک جبهه واحد قرار داشته و از استراتژی بغداد در قبال حمله به انبار مهمات نیروهای بسیج مردمی حمایت می‌کنند اما در طرف مقابل، ابو مهدی مهندس، که از وفاداران سرسخت دولت ایران به شمار می‌رود و رهبری شبه نظامیان وابسته به ایران را در دست دارد، در صدد ابراز مخالفت با تصمیم بغداد است. به نظر می‌رسد که گردان حزب‌الله عراق، جنبش نجبا به رهبری اکرم کعبی و گروه عصائب اهل حق به رهبری قیس خزعلی در واکنش به بمباران انبار مهمات نیروهای بسیج مردمی، مهندس را حمایت کنند.
به باور ناظران سیاسی، توازن قدرت نظامی در این معادله بیشتر به سود طرفداران ایران است زیرا ابو مهدی مهندس نفوذ گسترده‌ای در میان نیروهای بسیج مردمی دارد اما نفوذ مذهبی، سیستانی و قدرت سیاسی مقتدا صدر نیز می‌تواند اوضاع را دگرگون کند.
در پی همین ناهنجاری‌های اخیر و پس از آغاز تنش‌ها میان رهبران عراق، عادل عبدالمهدی، نخست وزیر این کشور سعی دارد با حفظ موقعیت‌اش در سایه نهادهای حقوقی و قانونی، از قرار گرفتن در معرض کشمکش‌ها طفره رود. واگذاری رهبری جنبش به رئیس جمهور عراق، نشان می‌دهد که عادل عبدالمهدی قصد دارد از چالش قرارگیری در برابر ایران دوری کند. به‌همین جهت، در اغلب نشست‌های رهبران و فرماندهان بسیج مردمی، محمد حلبوسی، رئیس پارلمان عراق بیشتر از عادل عبدالمهدی حضور دارد.
این نوشته برگردان فارسی از مقالات منتشر شده دیگری است و منعکس کننده دیدگاه سردبیری روزنامه ایندیپندنت فارسی نمی باشد.
© IndependentArabia
