امارات متحده عربی برای اداره فرودگاه کابل وارد رقابت با قطر و ترکیه شده است. به گزارش خبرگزاری رویترز و روزنامه «صباح» ترکیه، مقام‌های امارات مشغول مذاکره با حکومت طالبان در افغانستان بر سر این موضوع‌اند. منابع آگاه به رویترز گفتند که هدف امارات از این امر، افزایش نفوذ خود در افغانستان در مقابل قطر است. قطر تا کنون در کنار متحد نزدیک خود، ترکیه، مسئولیت اصلی اداره فرودگاه و خروج افراد از کشور را بر عهده داشته است.

مقام‌های طالبان از ماه اوت (مرداد) که قدرت را به دست گرفتند، اداره فرودگاه را عملا در جریان همکاری غیرمستقیم با قطر بر عهده داشته‌اند. اما توافق دوحه و طالبان در این زمینه رسمی نشده و همین است که حالا امارات موفق شده وارد صحنه شود.

روزنامه «صباح» که نزدیک به دولت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری اسلام‌گرای ترکیه، است نیز این خبر را به نقل از چهار منبع آگاه گزارش کرد و آن را «تلاش دیپلماتیک امارات برای نفوذ نزد حاکمان جدید افغانستان» خواند.

دولت طالبان را هنوز هیچ کشوری در جهان به رسمیت نشناخته است، اما خبرهایی از این دست نشان می‌دهد که دولت‌های مختلف در منطقه به دنبال تدوین سیاست خود در برخورد با طالبان هستند. حکومت جمهوری اسلامی ایران پیش از به قدرت رسیدن طالبان نیز با آن رابطه داشته است و پس از آن، دولت ابراهیم رئیسی کوشیده است رابطه خوبی با آن برقرار کند، گرچه علی‌رغم همکاری‌های غیررسمی، تهران هنوز حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است.

ترکیه، دومین ارتش بزرگ ناتو، قرار بود در توافق با آمریکا کار اداره فرودگاه کابل را به عهده بگیرد. هولوسی آکار، وزیر دفاع ترکیه، چند هفته پیش در سخنانی در کمیته برنامه‌ریزی و بودجه مجلس ترکیه از عملکرد این کشور در افغانستان در پی حمله تحت رهبری آمریکا به رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ دفاع کرد و آن‌ را همگام با قطعنامه‌های سازمان ملل متحد و تصمیم‌های ناتو دانست. در حدود ۲۰ هزار سرباز ترکیه در ۲۰ سال گذشته در افغانستان حضور داشته‌اند و از مهم‌ترین نیروهای ناتو در این کشور بوده‌اند.

آقای آکار در مورد نقش ترکیه در دوره پس از خروج آمریکا از افغانستان و سقوط کابل گفته بود:‌ «در پی تصمیم آمریکا و ناتو برای ترک افغانستان، که سریع‌تر از حد انتظار پیش رفت و شرایط دشوار شد، تصمیم به خروج نیروها گرفته شد و این روند در ظرف کمتر از ۴۸ ساعت با موفقیت انجام شد. ترکیه از آن پس تحولات منطقه را از نزدیک دنبال می‌کند.»

باز نگاه داشتن فرودگاه کابل در دوره حکومت طالبان امری مهم برای حفظ رابطه افغانستان با جهان دانسته می‌شود. کارشناسان می‌گویند که این فرودگاه در جریان جنگ‌های اخیر آسیب‌های جدی دیده است و از سر گرفتن پروازهای تجاری به آن نیازمند تعمیرات جدی است.

امارات سابقه اداره فرودگاه کابل در زمان جمهوری افغانستان را نیز دارد. این کشور در جریان خروج نیروها و اشخاص از فرودگاه نیز در کنار سایر کشورهای منطقه همچون قطر نقش بازی کرد.

مسئولان وزارت امور خارجه امارات، طالبان، و قطر هنوز به انتشار خبر رویترز و سایر رسانه‌ها واکنش رسمی نشان نداده‌اند. برخی منابع در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفتند که طالبان خواهان کمک مالی از امارات نیز شده است.

از مهم‌ترین مسائل پیش رو در مورد فرودگاه کابل، چیدمان‌های امنیتی برای اداره آن است. در حال حاضر نیروهای ویژه قطری در اطراف فرودگاه حضور دارند اما وضعیت کلی امنیت بر عهده نیروهای طالبان است. اداره فرودگاه به همکاری‌های امنیتی جدی بین طالبان و نیروهای خارجی نیاز خواهد داشت.

همان‌طور که انتظار آن می‌رفت، طالبان در زمینه حقوق زنان و اقلیت‌ها عقب‌گرد جدی داشته و دستاوردهای افغانستان را از میان برده است. همین باعث شده است که کشورهای منطقه و جهان نتوانند به‌راحتی و نزد عموم صحبت از به رسمیت شناختن حکومت این گروه کنند. در عین حال، این نگرانی نیز وجود دارد که انزوای بین‌المللی افغانستان و قطع کمک‌های نهادهای بین‌المللی به آن باعث بحران وسیع انسانی شود. آمریکا و غرب در ضمن نگران رشد گروه‌های تروریستی همچون القاعده و داعش خراسان در سرزمین‌های زیر کنترل طالبان هستند.

قطر سال‌ها میانجی اصلی طالبان در روابط بین‌المللی بوده است و دیپلمات‌های طالبان از سال ۲۰۱۳ مقیم دوحه بوده‌اند. مذاکراتی که به توافق ۲۰۲۰ طالبان و دولت ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از افغانستان منجر شد نیز در دوحه انجام شد. از سوی دیگر، اشرف غنی، رئیس‌جمهوری سابق افغانستان، پس از سقوط دولتش در امارات پناهنده شد.

حمایت قطر از گروه‌های تروریستی از دلایل بحران دیپلماتیکی بود که باعث شد عربستان سعودی، امارات، بحرین، و متحدان آن‌ها در منطقه، در سال ۲۰۱۷ دست به قطع یا کاهش روابط خود با این کشور بزنند. اما در ژانویه سال جاری، روابط بین ریاض و دوحه در پی امضای توافق العلا در عربستان سعودی عادی شد.

در رقابت قطر و امارات بر سر نفوذ در افغانستان، دوحه هفته گذشته دستاورد مهم دیگری داشت: امضای توافقی که به موجب آن این کشور وظیفه نمایندگی منافع دیپلماتیک آمریکا در افغانستان را به عهده می‌گیرد.