در حالی که بحث و جدل‌های بسیاری در اسرائیل در مورد چگونگی کاهش تنش در روابط تل‌آویو و آنکارا ادامه دارد، و بین کسانی که خواستار استفاده از فرصت کنونی برای احیای روابط با ترکیه هستند و کسانی که اصرار دارند نباید در این زمینه از شتاب کار گرفته شود، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد، منابع سیاسی گزارش داده‌اند که دو کشور حرکت خود را با گام‌های ثابت در مسیر همگرایی و نزدیکی محتاطانه روابط آغاز کرده‌اند.

انتخاب یک پزشک اسرائیلی در مقام مشاور پزشکی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، و تماس تلفنی مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، با یائیر لاپید، همتای اسرائیلی‌اش، برای اطمینان یافتن از سلامت وی پس از گزارش‌های مبنی بر مبتلا شدن یائیر لاپید به بیماری کرونا، حاکی از آغاز همگرایی بین ترکیه و اسرائیل است. دفتر یائیر لاپید در بیانیه‌ای اظهار داشت که چاووش اوغلو با وزیر امور خارجه اسرائیل تماس گرفته و ضمن پرسش در مورد وضعیت سلامتی لاپید، برای وی آرزوی بهبودی سریع کرده است.

در همین حال، یک منبع بلندپایه دیپلماتیک این اقدام را دلیلی بر بهبود روابط دو کشور دانست، به‌ویژه که این اولین تماس تلفنی پس از ۱۳ سال بین وزیران امور خارجه دو کشور است.

روزنامه عبری یدیعوت آحارونوت جمعه گذشته نوشت که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، در آستانه ۶۸ سالگی، پروفسور اسحاق شاپیرا، معاون بیمارستان ایخیلوف در تل‌آویو و مسئول گردشگری پزشکی در این بیمارستان را به سمت مشاور پزشکی جدید خود تعیین کرده است. این روزنامه نوشت که شاپیرا پزشکی است که در جراحی قلب تخصص دارد و به شمار زیادی از رهبران ارشد جهان مشاوره پزشکی می‌دهد و آن‌ها را تحت درمان دارد. گفته می‌شود اردوغان دچار مشکلات قلبی است، اما احتمال می‌رود این پزشک اسرائیلی در زمینه‌های دیگر نیز به رئیس‌جمهوری ترکیه مشاوره دهد. به نوشته روزنامه یدیعوت آحارونوت، بیمارستان ایخیلوف و همچنین پروفسور شاپیرا از اظهار نظر در مورد این خبر خودداری کرده‌اند.

از سوی دیگر، منابع اسرائیلی هفته گذشته فاش کردند که اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهوری اسرائیل، تماسی تلفنی از اردوغان داشته که درگذشت مادرش را به وی تسلیت گفته است، و به‌علاوه، آن‌ها در مورد امکان سفر رسمی هرتزوگ به ترکیه صحبت کرده‌اند.

با این حال، محافل سیاسی اسرائیل در مورد شتاب‌زدگی در مورد بازگشت روابط دو کشور به حالت عادی هشدار داده و افزوده‌اند که روابط آنکارا و تل‌آویو در چند مورد شاهد تنش‌زدایی ظاهری بوده، اما اردوغان با توجه به مسئله فلسطین، از نزدیکی با اسرائیل عقب‌نشینی کرده است.

این تحولات، بحث و جدل‌های بسیاری را در جامعه اسرائیل و در پهنه سیاسی آن کشور پیش آورده است. نمرود گورن، رئیس موسسه اسرائیلی سیاست‌های خارجی منطقه‌ای، اظهار داشت که «در حال حاضر، ترک‌ها در تلاش برای توسعه روابط خود با شماری از کشورهای منطقه هستند و مهم‌ترین اقدام آن‌ها در این زمینه، تلاش برای نزدیکی با امارات متحده عربی است.» وی افزود: «ابوظبی و آنکارا در این اواخر قراردادهایی با مبالغ هنگفت امضا کرده‌اند، در حالی که شرکت‌های اماراتی در صدد سرمایه‌گذاری در بخش‌های گوناگون اقتصادی ترکیه برآمده‌اند. علاوه بر آن، احتمال می‌رود پروژه‌های مشترکی بین اسرائیل، ترکیه، و امارات متحده عربی راه‌اندازی شود. بنابراین، اسرائیل با این اقدام، از یک سو از بهبود روابط با ترکیه سود می‌برد و از سوی دیگر، با هیچ‌گونه مخالفتی از جانب امارات متحده عربی مواجه نمی‌شود.»

گورن افزود: «تا زمانی که در روند صلح خاورمیانه پیشرفتی حاصل نشود، ناسازگاری بین اسرائیل و ترکیه بر سر موضوع فلسطین موجب افزایش تنش خواهد بود، اما اردوغان اشاره می‌کند که در این بین، امکان همکاری در موضوع‌های دیگر وجود دارد. همچنین، اردوغان، هرتزوگ را نقطه پیوندی برای ادامه تماس بین دو کشور می‌داند و به همین دلیل در چند ماه اخیر سه بار با وی صحبت تلفنی داشته، که تازه‌ترین آن، تسلیت گفتن اردوغان به هرتزوگ به‌خاطر مرگ مادرش در هفته گذشته بوده است.»

گورن معتقد است که بی‌علاقگی اسرائیل به تلاش‌های ترکیه ممکن است به روابط بین دو طرف آسیب برساند. او هشدار داد که «فرصت فراهم شده نباید به هدر رود»، به‌ویژه این که ترک‌ها از یک سال پیش و با استفاده از گزینه‌های گوناگون نشان داده‌اند که آماده بهبود روابط با اسرائیل هستند. اما در دولت کنونی اسرائیل، شخصیت بلندپایه‌ای نیست که انگیزه‌ای برای استفاده از این فرصت داشته باشد. با این حال، بی‌علاقگی دولت اسرائیل می‌تواند به سود هرتزوگ تمام شود، به‌ویژه این که نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، به‌زودی با وضعیتی مواجه می‌شود که وی را ناگزیر از تصمیم‌گیری در این زمینه خواهد کرد.

هرچند دولت اسرائیل درباره موضوع روابط با ترکیه هشدار داده است، بازگشت سفیران دو کشور می‌تواند به‌راحتی انجام شود و منافع اسرائیل را تامین کند. اما اسرائیل بیم آن دارد که نزدیکی بین تل‌آویو و آنکارا ممکن است به روابط اسرائیل با قبرس و یونان لطمه بزند. با این حال، روزنامه یدیعوت آحارونوت به نقل از یک مقام سیاسی اسرائیلی نوشت که این سه کشور در حال هماهنگی بین خودشان برای افزایش روابط با ترکیه هستند.

در همین حال، نیکوس پانایوتوپولوس، وزیر دفاع یونان، چهارشنبه گذشته، ۱۹ ژانویه ۲۰۲۲، وارد تل‌آویو شد. بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، در دیدار با پانایوتوپولوس گفت: «تعهد اسرائیل به همکاری امنیتی با یونان بر اساس منافع و ارزش‌های مشترک دو کشور است، و ما به تعمیق و گسترش روابط در منطقه، علی‌رغم هرگونه تغییر و تحول، ادامه خواهیم داد.»

برگرفته از روزنامه الشرق الاوسط