روزنامه گاردین در گزارشی نوشت کارکنان رسانهها و سینماگران در افغانستان مجبور به زندگی پنهانی شدهاند. سینماگران، مجریان و تهیهکنندگان برنامههای تلویزیونی در افغانستان ضمن اینکه کارشان را از دست دادهاند و در شرایط دشوار اقتصادی به سر میبرند، امنیت جانی هم ندارند. آنان از سازمانهای بینالمللی که در دو دهه گذشته در فعالیتهای رسانهای و سینمای افغانستان سرمایهگذاری کردند و اکنون کارکنان این نهادها را به حال خود رها کردهاند، گلهمندند و انتظار کمک دارند.
صنعت تلویزیون در افغانستان در دو دهه گذشته به موفقیتهای کمسابقهای دست یافت؛ اما در شش ماه گذشته، با تسلط کامل طالبان بر افغانستان، بسیاری از کارکنان رسانه و سینما با وضعیت دشواری از لحاظ مالی و امنیتی مواجه شدند. تعداد انگشتشماری از همکاران بینالمللی پیشین آنها برای نجات این افراد تلاش کردند، اما کارکنان رسانه و سینماگران افغان اکنون خواهان حمایت بیشترند.
رحیمه (اسم مستعار)، فیلمنامهنویس و استاد دانشگاه، به گاردین گفت از پنج ماه پیش، از ترس طالبان در خانهاش مخفی شده است. او افزود: «در محله ما، همه مرا یک فعال زن، استاد دانشگاه و کارمند تلویزیون میشناسند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یکی دیگر از کارکنان رسانه که در طول سالها کار در بخش بازاریابی و تبلیغات شبکههای تلویزیونی با تهدیدهای متعدد طالبان مواجه بود و اکنون همراه با خانوادهاش به پاکستان فرار کرده است، به گاردین گفت: «من از هالیوود درباره اتفاقهایی که برای رسانههای افغانستان میافتد، هیچ خبری نشنیدهام، هیچکس از هالیوود صدایش را برای حمایت از کارکنان تلویزیون یا فیلمسازان افغان بلند نمیکند.»
در همین حال، جولی براون، کارمند پروژههای توسعه آمریکایی، و مافی پاتر، تهیهکننده استرالیایی، به گاردین گفتند ماهها است به همکاران افغانشان برای گرفتن ویزا و خروج از کشور کمک میکنند. مافی پاتر در مورد وضعیت زندگی کارکنان رسانهای افغانستان گفت: «آنها به رساندن پیام دموکراسی، حقوق زنان و حکومتداری به مردم کمک کردند و اکنون زندگی زیر سلطه رژیمی که زمان زیادی را صرف ارسال پیام علیه آن کردهاند، برایشان دشوار است.»
گروه براون و پاتر که متشکل از پنج داوطلب است، تلاش میکنند تا به صدها نفر از کارکنان رسانه و سینما که قبلا با آنها همکاری داشتهاند، کمک کنند. پاتر افزود: «بسیاری از افرادی که باقی ماندهاند کسانیاند که خانوادههای ثروتمند ندارند و بدون هیچ ارتباطی با خارج از کشور، توانایی مالی برای درخواست پناهندگی هم ندارند.»
براون گفت از ماه ژوییه، او هر روز برای تهیه غذا، مکان امن و حتی مراقبتهای پزشکی به همکاران افغانش کمک کرده است. براون و سایر داوطلبان از حسابهای بانکی خود هزینه کردهاند تا به حمایت از همکاران خود ادامه دهند. او گفت شش ماه بعد، آنها به پول و همکاری بیشتری نیاز دارند. براون افزود: «ما به یک قهرمان نیاز داریم. فکر نمیکنم هالیوود متوجه مشکلات بزرگی باشد که ما برای خروج این گروهها داریم. این نهادها فکر میکنند که فقط دولتها روند تخلیه از افغانستان را انجام میدهند.»
بر اساس گزارشی که یک نهاد ناظر بر مطبوعات افغانستان در پاییز ۲۰۲۱ منتشر کرد، در ۱۰۰ روز اول حکومت طالبان، بیش از ۷۰ درصد از خبرنگاران شغل خود را از دست دادند و دستکم ۲۵۰ رسانه خبری تعطیل شدند. بر اساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، تا سپتامبر ۲۰۲۱، از میان ۷۰۰ خبرنگار زن در کابل، کمتر از ۱۰۰ نفر آنان کار میکردند.
وژمه عثمان، استاد دانشگاه تمپل، به گاردین گفت رشد رسانه و سینمای افغانستان در ۲۰ سال گذشته یک داستان موفقیت واقعی در توسعه بینالمللی بود. عثمان گفت: «اما شکوفایی تلویزیون در افغانستان همیشه هزینههای شخصی زیادی برای افرادی که آن را راهاندازی کردند، داشته است. کارکنان تلویزیون در افغانستان، سالها مورد خشونت طالبان، داعش و دیگران قرار گرفتهاند.»
در سال ۲۰۱۶، حمله یک بمبگذار انتحاری طالبان به مرگ هفت کارمند شبکه تلویزیونی خصوصی طلوع منجر شد و بیش از ۲۲ نفر را مجروح کرد. طالبان در آن زمان اعلام کرده بود که «هیچ کارمند، مجری، دفتر، تیم خبری و گزارشگر این شبکههای تلویزیونی از مصونیت برخوردار نیستند». با این حال، کارمندان این شبکه به کارشان ادامه دادند.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، رسانههایی که تاکنون فعال ماندهاند تغییر فاحشی در سیاستهای خود دادهاند و دیگر از برنامههای سرگرمی، موسیقی و سریالهای خانوادگی خبری نیست، تعداد کمی از زنان خبرنگار در شبکههای تلویزیونی بزرگ افغانستان کار میکنند که بسیاری از آنان چهرههای جدید در این عرصه محسوب میشوند، زیرا خبرنگاران پیشین یا فرار کردهاند یا مخفی شدهاند.