دیده‌بان حقوق بشر: در مورد سرنوشت زنان افغانستان نباید به صدور بیانیه اکتفا کرد

هیدر بار: معافیت از تحریم سفرهای طالبان را تمدید نکنید

AHMAD SAHEL ARMAN / AFP

هیدربار مسئول بخش حقوق زنان دیده‌بان حقوق بشر، روز چهارشنبه، دهم فروردین (۳۰ مارس)، در مقاله‌ای با موضوع فرمان‌های اخیر طالبان و لزوم برخورد جامعه جهانی با این گروه، قدرت‌های جهان را به ایجاد یک اهرم فشار بر طالبان ملزم دانست. او از کشورها خواست تا در مورد وضعیت وحشتناک افغانستان، به صدور اعلامیه و هشدار دادن اکتفا نکنند بلکه واکنش عملی نشان دهند.

طالبان در یک هفته اخیر، چندین فرمان سختگیرانه که بیشتر زنان را تحت فشار قرار می‌دهند، صادر کرده است. در بیست و سوم مارس، این گروه دستور ممنوعیت تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم را اعلام کرد و گفت تا زمانی که قوانین اسلامی رعایت نشوند، مدارس تعطیل خواهند ماند. در بیست و پنجم مارس هم ممنوعیت سفر هوایی برای زنان بدون محرم شرعی، اعلام شد و در بیست و هفتم مارس، طالبان قوانین جدیدی برای ممنوعیت حضور زنان در پارک‌های تفریحی در چهار روز از هفته وضع کرد.

هیدر بار در واکنش به این دستورهای طالبان نوشت که این قوانین سخت‌گیرانه به‌ویژه برای زنان نشان می‌دهد طالبان که قبلا برای کسب مشروعیت بین‌المللی و دریافت کمک اقتصادی ادای احترام به حقوق بشر و زنان را در می‌آورد، اکنون دیگر از این کار نیز دست برداشته‌ است و آشکارا خفقان اجتماعی را تشدید می‌کند.

مسئول بخش حقوق زنان دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به واکنش‌های جهانی در مورد ممنوعیت تحصیل دختران در افغانستان، گفت: «کشورهای جهان از جمله اندونزی، قطر و ترکیه با اکثریت مسلمان و همچنین ۵۶ کشور عضو سازمان همکاری اسلامی، به‌سرعت این تصمیم را محکوم کردند و هشدار دادند که این تصمیم عواقبی خواهد داشت. اما این عواقب باید چه باشد؟»

او تاکید کرد که در مورد سرنوشت زنان افغانستان، نباید فقط به صدور اعلامیه‌ و محکوم کردن‌ اکتفا شود. او از کشورهای قدرتمندی که در سال‌های اخیر، بزرگ‌ترین حامیان مالی افغانستان بودند، خواست از پایان دادن به معافیت‌های ممنوعیت سفر که برخی از رهبران ارشد طالبان را محدود می‌کند، حمایت کنند. هیدر بار خطاب به کشورهای جهان گفت: «با مقام‌های طالبان به عنوان رهبرانی دارای جایگاه بین‌المللی برجسته برخورد نکنید.»

رهبران ارشد طالبان که تحت تحریم سازمان ملل متحدند، در سه ماه گذشته برای سفر به کشورهای خارجی از این تحریم‌ها که تا تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۲۲ (اول فروردین ۱۴۰۱) اعتبار داشت، معاف شدند. آنان با استفاده از این معافیت، برای ملاقات با رهبران کشورهای مختلف به سفرهای خارجی رفتند که از این میان، نخستین و تنها سفر هیئت طالبان به نروژ واکنش‌های زیادی در پی داشت. علاوه بر آن، طالبان به کشورهای منطقه نیز سفرهایی داشتند و در برخی کنفرانس‌های منطقه‌ای شرکت کردند.

با به پایان رسیدن مهلت معافیت رهبران طالبان از تحریم، دیده‌بان حقوق بشر با تاکید از کشورهای جهان خواست تا از برگزاری نشست‌های در سطح کلان که موجب اعتباردهی به طالبان می‌شود، خودداری کنند. هیدربار در نوشته اخیر خود، تاکید کرد: «با رهبران طالبان باید در کابل یا دوحه ملاقات شود؛ آن‌هم بدون هیچ‌گونه عکس‌ و بزرگ‌نمایی.»

 او همچنین از کشورهای جهان خواست تا در ملاقات با طالبان، حضور دست‌کم ۵۰درصدی زنان را شرط اساسی قرار دهند.

واکنش‌ها به بسته شدن مدارس دخترانه یک بار دیگر پای زنان معترض افغان را علی‌رغم آگاهی از فشارها، تهدیدها و شکنجه‌های طالبان، به خیابان‌ها باز کرد و از آنجایی که طالبان در برخوردها و رفتارهای تلافی‌جویانه با زنان معترض سابقه تاریکی دارد، دیده‌بان حقوق بشر از کشورهای درگیر با مسائل افغانستان همچون ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و دیگر کشورهای اروپایی خواست تا با گروه‌های زنان بیشتر ارتباط برقرار کنند و برای حمایت از زنان آسیب‌پذیر در افغانستان راه‌های موثرتری جست‌وجو کنند.

علاوه بر این، دیده‌بان حقوق بشر به کشورهای اهداکننده کمک به افغانستان توصیه کرد تا از اختصاص کمک‌ها به آموزش و دیگر خدماتی که تبعیض‌آمیز ارائه می‌شوند، جلوگیری کنند. هیدر بار از اهداکنندگان بین‌المللی خواست برای حمایت از برنامه‌هایی که بدون حضور دختران و فقط با شرکت پسران اجرا می‌شود، هیچ بودجه‌ای اختصاص ندهند.

دیده‌بان حقوق بشر در عین حال از این کشورها  خواست برای تحت فشار قرار دادن طالبان کمک‌های بشردوستانه به افغانستان را قطع نکنند و با خطری که زندگی میلیون‌ها افغان را به دلیل فقر و گرسنگی تهدید می‌کند، سطحی برخورد نکنند. هیدر بار بحران انسانی کنونی در افغانستان را ناشی از تصمیم‌های کشورهای اهداکننده، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا دانست و تاکید کرد: «کشورهای اهداکننده نباید مردم افغانستان را به دلیل سوءاستفاده‌های طالبان مجازات کنند.»

رهبران طالبان، که پیش از این در گفت‌وگوهای جهانی، ادعا می‌کردند به حقوق اساسی زنان از جمله کار و آموزش احترام می‌گذارند، اکنون به دلیل اختلاف نظر در میان هیئت رهبری‌ خود، برخلاف تعهداتشان به جامعه جهانی عمل می‌کنند. اما تاکنون جدی‌ترین واکنش قدرت‌های جهان به این خلف وعده طالبان فقط صدور بیانیه‌های پی‌در‌پی و نوشتن پیام‌های توییتری بوده است.