دو کشور ایران و آمریکا در دومین روز توافق آتش‌بس دوماهه اعلام شده بین شورشیان حوثی در یمن و ائتلاف به رهبری عربستان سعودی، از این آتش‌بس استقبال کردند. این آتش‌بس که با میانجی‌گری سازمان ملل متحد برقرار شد‌، زمینه ارسال کمک‌های بشر‌دوستانه به کشوری که در یک فاجعه انسانی و بحرانی بسیار بزرگ به‌سر می‌برد را فراهم می‌کند. همچنین فرصت گفت‌وگو درباره صلح دائمی بین شورشیان و سایر گروه‌های یمنی و عربستان سعودی نیز فراهم خواهد کرد.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا با زیرکی جمعه ‌شب یکم آوریل و چند ساعت قبل از ترک مخاصمه دو طرف (که از روز شنبه دوم آوریل اجرا شده است) در یک بیانیه از توافق آتش‌بس سراسری در یمن استقبال کرد. او با بیان این که توافق صورت گرفته برای مردم این کشور تسکینی است که مدت‌ها به تعویق افتاده بود، تاکید کرد که گام‌های مهمی برداشته شده است، اما هنوز کافی نیست.

در یک سال و نیمی که بایدن به قدرت رسیده، تاکنون هیچ اقدامی برای حمایت از متحدان منطقه‌ای‌ آمریکا در قبال حمله‌های حوثی‌ها به شهرهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی انجام نشده است. ایالات متحده حتی ابتکار عملی برای ایجاد آتش‌بس، ترک مخاصمه، میانجی‌گری برای گفت‌وگو با طرف‌های درگیر و کمک به مردم یمن نداشت. جو بایدن به محض به قدرت رسیدن، حوثی‌ها را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج کرد؛ اما در ماه‌های اخیر و با شدت گرفتن حمله‌های شورشیان حوثی به عربستان سعودی و امارات متحده عربی به‌شدت تحت فشار کشورهای منطقه و اعضای کنگره بود تا این گروه شبه‌نظامی را بار دیگر به فهرست گروه‌های تروریستی بازگرداند.

موشک‌باری‌های حوثی‌ها از یکسو و جمهوری اسلامی ایران که تامین‌کننده اصلی سلاح برای این گروه شبه‌نظامی است، فشار مضاعفی را بر دولت آمریکا وارد می‌کرد. از آنجایی که گفت‌وگوها بر سر پرونده هسته‌ای ایران در حال به سرانجام رسیدن است و یکی از خواسته‌های اصلی ایران حذف سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی است، مداخله‌ و نقش سپاه پاسداران در یمن، گفت‌وگو با تهران را پیچیده‌تر کرده بود. یکی از موارد اختلاف در به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای ایران، مداخله‌های سپاه پاسداران در منطقه و نقش این گروه در جنگ یمن و تامین موشک و پهپاد برای حوثی‌ها است.

هنگامی‌که جو بایدن و نخست‌وزیر بریتانیا از عربستان سعودی و امارات متحده عربی افزایش تولید نفت را درخواست کردند تا در مقابله با روسیه بتوانند از قیمت نفت و فشار روانی بازار و مصرف‌کنندگان بکاهند، پاسخ منفی شنیدند. عربستان سعودی به وضوح گفت که دلیل بالا رفتن قیمت نفت ناشی از کمبود تولید در بازار نیست، بلکه حمله‌های حوثی‌ها به تاسیسات نفتی آرامکو عامل اصلی اختلال در بازار است و منشا آن جمهوری اسلامی ایران است. به این معنی که ایالات متحده آمریکا اگر خواهان حمایت کشورهای منطقه در افزایش تولید نفت و همراهی در بحران اوکراین است، باید در مقابل حوثی‌ها و تامین‌کنندگان اصلی سلاح به آن‌ها سیاستی بازدارنده اتخاذ کند.

آتش‌بس بین نیروهای شورشی حوثی و ائتلاف به رهبری عربستان سعودی، از شدت فشارهای موجود بر روی جو بایدن از طرف کنگره آمریکا و متحدان منطقه‌ای خواهد کاست؛ بنابراین آتش‌بس دوماهه در یمن برای رئیس‌جمهوری آمریکا بیشتر ازنظر سیاسی حائز اهمیت است تا جنبه انسانی آن‌ که او در بیانیه خود به آن اشاره می‌کند.

جمهوری اسلامی ایران، حامی اصلی شورشیان حوثی نیز از برقراری آتش‌بس استقبال کرد. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران هم اظهار امیدواری کرد که به زودی جنگ در این کشور خاتمه یابد. جمهوری اسلامی ایران، بزرگترین حامی و محرک اصلی شورشیان شبه‌نظامی حوثی از این گروه خواست که آتش‌بس را بپذیرند تا جمهوری اسلامی بتواند با ایالات متحده آمریکا بر سر پرونده هسته‌ای خود به توافق برسد. آتش‌بس یمن از فشار بر روی جمهوری اسلامی درخصوص مداخله‌های این کشور در منطقه و عملیات تروریستی سپاه علیه همسایگان می‌کاهد.

به گفته فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور یمن، این آتش‌بس شامل هرگونه تهاجم نظامی، عملیات زمینی و دریایی در داخل و خارج یمن می‌شود؛ بنابراین آرامشی نسبی در شهرها و آب‌های منطقه برقرار خواهد شد. چنانچه که آتش‌بس نقض نشود، دیدارهای مشورتی گروه‌های یمنی که با حمایت شورای همکاری خلیج فارس در ریاض در حال برگزاری است، می‌تواند زمینه انجام گفت‌وگوهای فراگیر برای ایجاد صلحی دائمی را ایجاد کند.

هنوز حوثی‌ها برای شرکت در گفت‌وگوهای مشورتی هیئت‌های یمنی در ریاض اعلام آمادگی نکرده‌اند، اما با توجه به شرایط آتش‌بس فعلی این احتمال وجود دارد که این گفت‌وگوها با میزبانی کشور دیگری مانند اردن یا عمان و با حضور حوثی‌ها از سر گرفته شود.

البته بسیار زود و دشوار است که به ادامه آتش‌بس و حرکت به سوی صلحی دائمی خوشبین باشیم، چرا که به گروه‌های شبه‌نظامی نمی‌توان اعتماد کرد و ادامه آتش‌بس به مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ایران با آمریکا بستگی دارد. چنانچه که منافع ایران در گفت‌وگوها تامین شود، آتش‌بس در یمن نقض نخواهد شد و چنانچه که خواسته‌های جمهوری اسلامی تامین نشود، این گروه‌های نیابتی که استقلالی ندارند و آلت دست ایران محسوب می‌شوند با اشاره آن‌ها حمله‌های خود را از سر خواهند گرفت.

هفته پیش، قبل از حمله حوثی ها به تاسیسات آرامکو در جده، تصویر دو رهبر شورشی حوثی در برج شهیاد تهران (‌آزادی فعلی) در حمایت از اقدام این گروه تروریستی به نمایش درآمد. به این وسیله جمهوری اسلامی بدون واهمه و رودربایستی اعلام کرد که از شورشیان و اقدامات تروریستی این گروه حمایت می کند. 

دولت حسن روحانی نیز مانند دولت ابراهیم رئیسی از گروههای شبه نظامی و تروریستی وابسته به جمهوری اسلامی حمایت و بهره برداری سیاسی می کرد. در واقعه ای مشابه، حسن روحانی، آذرماه ۲۰۱۸ در یک سخنرانی با اشاره به تحریم نفت ایران به صراحت گفته بود؛ «آمریکا بداند اگر بخواهد جلوی صادرات نفت ایران را بگیرد، نفتی از خلیج فارس صادر نخواهد شد.» پس از آن بود که حوثی ها و نیروهای سپاه پاسداران حملاتی را به تاسیسات نفتی سعودی، فرودگاههای این کشور و کشتی های نفتکش و باری در بندر فجیره، باب المندب و تنگه هرمز و دریای عمان انجام دادند.

نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران با آمریکا و غرب در دو ماه تعیین شده در آتش‌بس موقت، آینده ادامه و یا پایان جنگ در یمن را تعیین خواهد کرد.