خبرگزاری‌های ایران، از جمله تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، روز دوشنبه، ۹ خرداد (۳۰ مه)، خبر دادند که  سیدحسن مرتضوی، معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل، خبر داده است که هیاتی از وزارت مهاجرین و عودت کنندگان گروه طالبان در روزهای آینده به تهران سفر خواهد کرد.

سفارت ایران در کابل نیز در توییتی نوشت که سیدحسن مرتضوی در دیدار خود در روز یکشنبه با خلیل‌الرحمان حقانی، عضو ارشد شبکه حقانی و وزیر مهاجرین و عودت کنندگان طالبان، در مورد روابط دوجانبه، به ویژه موضوع مهاجران افغان، تبادل نظر کردند. 

در این توییت به نقل از حسن مرتضوی آمده است: «حل حداکثری مشکلات مهاجرین افغانستانی، از طریق همکاری با هیات حاکمه افغانستان امکان‌پذیر است و نباید با مسائل سیاسی گره بخورد.»

در همین حال، خبرگزاری ایلنا به نقل از سیدحسن مرتضوی نوشت که با روی کار آمدن حکومت جدید [طالبان] در افغانستان، برخی چالش‌های اداری برای مهاجران افغان در ایران پیش آمده است که با همکاری‌های دوجانبه حل می‌شود.

ایلنا به نقل از سید حسن مرتضوی افزود که طبق برنامه از قبل تعیین شده، قرار است هیئت وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان طالبان، به ایران سفر کنند و در زمینه حل مشکلات مهاجران افغان مقیم آن کشور، اقداماتی را انجام دهند.

در اواخر آوریل سال جاری میلادی، خلیل‌الرحمان حقانی گفته بود که تصمیم دارد در راس هیاتی، برای بررسی چالش‌های مهاجران افغانستانی در ایران، به آن کشور سفر کند. قرار بود این سفر پس از عید فطر انجام شود، اما به دلایل نامعلومی تاکنون به تاخیر افتاده است.

خلیل‌الرحمان حقانی کیست؟

خلیل‌الرحمان حقانی، ۶۴ ساله، متولد پکتیا، و از چهره‌های قدرتمند طایفه زدران از قوم پشتون در شرق افغانستان است. او برادر جلال‌الدین حقانی، بنیانگذار شبکه حقانی، و عموی سراج‌الدین حقانی، رهبر کنونی این شبکه و وزیر داخله (کشور) طالبان است.

خلیل‌الرحمان حقانی از جمله نخستین‌ فرماندهان شبکه حقانی بود که در پانزدهم اوت ۲۰۲۱ وارد کابل شد و در مسجد پل‌خشتی سخنرانی کرد. برخی مقام‌های دولت پیشین افغانستان، از جمله مسعود اندرابی، وزیر کشور در دولت پیشین، گفتند که درآستانه فروپاشی دولت افغانستان، خلیل‌الرحمان حقانی با حمدالله محب، مشاور امنیت ملی دولت اشرف غنی، در تماس بود و خواهان تسلیم سران آن دولت شده بود.

خلیل‌الرحمان حقانی از اعضای کلیدی شبکه حقانی و از تامین‌کنندگان نیازهای مالی این شبکه است. او از سال‌ها پیش بر مسیرهای درآمدزای طالبان در شرق افغانستان حاکمیت داشته است و از جمله گردانندگان اصلی شبکه‌ای است که از برادرش، جلال‌الدین حقانی، باقی مانده است. براساس اطلاعاتی که یک مقام امنیتی دولت سابق افغانستان در ژانویه سال جاری میلادی  با ایندیپندنت فارسی به اشتراک گذاشت، خلیل‌الرحمان حقانی در ۲۰ سال گذشته مدیریت شبکه‌ای از آدم‌ربایان را برعهده داشت که از طریق ربودن شهروندان خارجی و بازرگانان و اخاذی از آنان، بخشی از نیازهای مالی شبکه حقانی را در میدان‌های جنگ تامین کرده است.

برنامه «پاداش برای عدالت» در وزارت خارجه آمریکا، در سال ۲۰۱۱ خلیل‌الرحمانی حقانی را در زمره تروریست‌های تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا معرفی کرد و پنج میلیون دلار پاداش برای [دستگیری یا نابودی] او تعیین کرد. گزارشی که در سایت «پاداش برای عدالت» درج است، خلیل‌الرحمان حقانی را تروریستی بین‌المللی، عضو شبکه القاعده، از رهبران شبکه حقانی، و تامین‌کننده نیازهای مالی میدان‌های جنگ طالبان معرفی می‌کند.

در این گزارش همچنین آمده است که خلیل‌الرحمان حقانی به دستور برادرزاده‌اش، سراج‌الدین حقانی، عملیات‎‌هایی را برای طالبان انجام داده است و همچنین به نمایندگی از القاعده فعالیت کرده است. گزارش «پاداش برای عدالت» می‌افزاید که خلیل‌الرحمان حقانی در سال ۲۰۰۲ شماری از جنگجویان تحت امرش را برای حمایت از عناصر القاعده در استان پکتیا مستقر کرده و با این شبکه همکاری کرده است.

در ۹ فوریه ۲۰۱۱، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده بر اساس فرمان اجرایی شماره ۱۳۲۲۴، نام خلیل حقانی را به فهرست تروریست‌های جهانی افزود. زمانی که نام فرد یا گروهی از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا به این فهرست افزوده می‎شود، کلیه اموال و فعالیت‌های مرتبط با او مسدود و متوقف می‌شوند و شهروندان آمریکایی از هرگونه معامله با فرد یا گروه مذکور منع می‌شوند. هرنوع همکاری و تلاش برای تماس با افراد شامل فهرست تروریست‌های بین‌المللی، جرم تعریف شده است. از این گذشته، نام خلیل‌الرحمان حقانی به فهرست افراد تحریم شده از سوی سازمان ملل متحد نیز افزوده شده است. شرایط و محدودیت‌های مشابهی نیز از سوی آمریکا و سازمان ملل بر سراج‌الدین حقانی، برادرزاده خلیل‌الرحمان حقانی، وضع شده است؛ با این تفاوت که برای دستگیری یا نابودی خلیل‌الرحمان حقانی پنج میلیون دلار، و برای سراج‌الدین حقانی ۱۰ میلیون دلار پاداش تعیین شده است.

براساس محدودیت‌هایی که کمیته تحریم‌های سازمان ملل متحد بر ۴۱ تن از سران گروه طالبان وضع کرده است، این افراد حق سفر ندارند، اما شماری از رهبران طالبان با استفاده از رفع این محدودیت که در زمان مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکایی‌ها، برای تسهیل مذاکرات انجام شد، به کشورهای مختلف سفر می‌کنند. هرچند خلیل‌الرحمان حقانی در گروه مذاکراتی طالبان با آمریکایی‌ها و دولت پیشین افغانستان نبود و براساس تحریم سازمان ملل متحد، حق سفر ندارد، هنوز مشخص نیست که او چگونه به ایران سفر خواهد کرد.