روز جمعه ۱۴ مرداد، نخستین تجمع اعتراضی ضدآمریکایی در خوست و پکتیا، که زادگاه سران شبکه حقانی است، برگزار شد. خبر برگزاری این اعتراض را نخست نزدیکان سراجالدین حقانی در توییتر منتشر کردند.
محمد جلال، از نزدیکان سراجالدین حقانی، و خالد زدران، سخنگوی پلیس طالبان در کابل، این خبر را در صفحههای توییترشان منتشر کردند و صفحه وزارت داخله (کشور) طالبان نیز، که سراجالدین حقانی در راس آن است، این خبر را بازنشر کرد.
خبرگزاری باختر و تلویزیون ملی افغانستان، که از رسانههای رسمی طالباناند، خبر برگزاری تظاهرات ضدآمریکایی را با تاخیر منتشر کردند و به اندازه بقیه رویدادهای مربوط به طالبان، به این تظاهرات توجه نکردند. این تظاهرات با هدف محکوم کردن حمله هوایی آمریکا به کابل که مرگ ایمن الظواهری، رهبر القاعده، را در پی داشت، برگزار شد. استانهای ننگرهار، خوست، پکتیکا، پکتیا، لغمان، مزارشریف، نیمروز، کابل، بادغیس و چند شهر دیگر که از حوزههای نفوذ شبکه حقانی قلمداد میشوند، شاهد برگزاری این تظاهرات بودند.
معترضان نمازگزارانی بودند که به دعوت طالبان و امامان مساجد در این تجمعهای اعتراضی شرکت کردند. بر اساس فایل صوتی یکی از سران طالبان که در فضای مجازی منتشر شد، به امامان مساجد در همه شهرها دستور داده شده بود که در پایان نماز، نمازگزاران را وادار به برگزاری تظاهرات کنند. پلاکاردها نیز از قبل چاپ شده و در اختیار امامان مساجد قرار داده شده بود.
اما این تظاهرات در قندهار که زادگاه سنتی طالبان و پایتخت سیاسی این گروه است، برگزار نشد. ساکنان پنجشیر، هلمند، فاریاب، سرپل، پروان و شماری دیگر از شهرها نیز در این تظاهرات که قرار بود سراسری برگزار شود شرکت نکردند. در بامیان، بین ۱۰ تا ۲۰ نفر تجمع برگزار کردند، در حالی که در خوست و ننگرهار، شمار معترضان از هزار نفر بیشتر بود.
در شماری از شهرها مانند مزارشریف و سمنگان نیز شمار اندکی در تجمع اعتراضی شرکت کردند. در عکسهایی که طالبان از این تجمعها منتشر کردند، بیشتر افرادی که پرچمها و پلاکاردهایی با شعارهای ضدآمریکایی در دست داشتند اعضای این گروه بودند.
شعارها، پلاکاردها و بیانیهها در این تجمعهای اعتراضی مشابه بودند. به نظر میرسد هماهنگکنندکان این تجمعها، که از اعضای شبکه حقانیاند، دستور داده بودند حرفی جز آنچه آنان میگویند زده نشود.
طالبان پیش از این نیز تجمعهای اعتراضی برگزار کرده بودند. اقدام آمریکا به مسدودسازی ذخایر ارزی افغانستان از جمله مواردی بود که طالبان در اعتراض به آن تجمع برگزار کردند که هزاران نفر در شهرهای مختلف افغانستان در آن شرکت کردند. هرچند سازماندهندگان آن اعتراضها طالبان بودند، مردم عادی نیز بهدلیل اینکه خودشان را مسئول و مرتبط به موضوع میدانستند در تجمعها مشارکت کردند. اما اعتراض به حمله هوایی آمریکا در کابل که به کشته شدن رهبر القاعده منجر شد، با استقبال مردم مواجه نشد.
همزمان با برگزاری این تجمعهای اعتراضی در شهرهای زیر نفوذ شبکه حقانی، سراجالدین حقانی، رهبر این شبکه که از روز دوشنبه و پس از به قتل رسیدن ظواهری ناپدید شده بود، در قندهار اعلام حضور کرد.
به نظر میرسد ملا هیبتالله آخوندزاده، رهبر طالبان، سراجالدین حقانی را احضار کرده است تا در مورد دعوت و نگهداری از ایمن الظواهری توضیح دهد. کشته شدن رهبر القاعده در کابل ضمن اینکه اختلافها را میان جناحهای داخلی طالبان تشدید کرده، به نگرانی این گروه از ناکام ماندن تلاشهایشان برای به دست آوردن مشروعیت سیاسی در آستانه یک سالگی سلطه بر افغانستان نیز دامن زده است.
در چند روز گذشته، مقامهای ارشد امنیتی ایالات متحده، از جمله جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، بهصراحت گفتند شبکه حقانی از ایمن الظواهری در کابل میزبانی کرده بود. شبکه حقانی که از متحدان دیرینه القاعده قلمداد میشود، اکنون زیر فشار جناحهای داخلی طالبان و همچنین دولتهای جهان قرار دارد. در یک هفته گذشته و پس از کشته شدن ظواهری در کابل، هیچ ملاقاتی میان مقامهای طالبان و دیپلماتهای خارجی از جمله مقامهای ارشد سازمان ملل متحد صورت نگرفته است. طالبان بارها ادعا کردند که هیچ ارتباطی با سازمانهای تروریستی بینالمللی از جمله القاعده ندارند، اما کشته شدن ظواهری بر همه وعدههای آنان خط بطلان کشید.
هرچند طالبان در بیانیهای که سخنگوهای این گروه پنج روز پس از کشته شدن ظواهری منتشر کردند، از حضور و کشته شدن رهبر القاعده در کابل اظهار بیاطلاعی کردند، جیک سالیوان در مصاحبهای گفت ایالات متحده میداند که چه کسانی به رهبر القاعده پناه دادند و چگونه تلاش کردند شواهد کشته شدن او را از بین ببرند.
تجمع اعتراضی کمشمار شبکه حقانی علیه آمریکا این گمانهزنی را ایجاد کرده است که زمینه زوال این شبکه دستکم در کوتاهمدت میان طالبان فراهم شده است و اکنون فرصتی برای سران جناح قندهار ایجاد شده است که روابطشان با دولتهای جهان و از جمله ایالات متحده را گسترش دهند. ملا محمد یعقوب، وزیر دفاع طالبان، و پسر ملا عمر، بنیانگذار طالبان، روز یکشنبه و ساعتی پس از اصابت موشکها به محل اقامت ظواهری در کابل، با خبرنگاران رادیو ملی آمریکا در زادگاهش قندهار مصاحبه کرد. او به خبرنگاران این رسانه آمریکایی گفت از دیدن آنها بسیار خوشحال است، چون میخواهد پیامش را به گوش دولت و مردم آمریکا برساند.