هانا نیومن، عضو پارلمان اتحادیه اروپا و جزو اتحاد ۹۰/سبزهای آلمان است که از سال ۲۰۰۴ اوضاع افغانستان را دنبال می‌کند. او ۳۸ سال دارد و از چهره‌های مطرح مدافع حقوق بشر، فمینسیم و صلح است. نیومن از سال ۲۰۱۹ عضو پارلمان اتحادیه اروپا است. او نخستین عضو این پارلمان بود که پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، در ماه آوریل ۲۰۲۲ به کابل سفر کرد و با مقام‌های طالبان، نمایندگان زنان، جامعه مدنی، دانش‌آموزان و استادان دانشگاه‌ها دیدن کرد و اوضاع افغانستان زیر سلطه طالبان را از نزدیک دید.

هانا نیومن در گفت‌وگویی اختصاصی با ایندیپندنت فارسی، در مورد فروپاشی دولت جمهوریت در افغانستان گفت که افغانستان دوره‌ای طولانی است که با فقر، فساد، افراطی‌گری، ساختار مردسالارانه و خشونت درگیر است و در سال‌های اخیر، «همه‌چیز خیلی خوب پیش نرفت».

برخلاف بسیاری از سیاستمداران غربی که فروپاشی دولت جمهوریت در افغانستان را ناگهانی و غافلگیرکننده می‌دانند، هانا نیومن به عنوان کسی که ۱۸ سال گذشته به عنوان پژوهشگر و استاد صلح و جنگ، مشاور سیاسی و سپس عضو پارلمان اتحادیه اروپا، اوضاع افغانستان را رصد کرده، معتقد است که فروپاشی دولت افغانستان زمانی کلید خورد که آمریکا دولت جمهوری و جامعه مدنی افغانستان را از جریان مذاکره با طالبان کنار گذاشت.

به گفته هانا نیومن، «گفت‌وگوهای به اصطلاح صلح بین طالبان و ایالات متحده بزرگ‌ترین ضربه را به نظام جمهوری وارد کرد؛ وقتی که نمایندگان دولت و جامعه مدنی افغانستان از این گفت‌وگوها کنار گذاشته شدند، لحظه‌‎ای بود که واقعا می‌توانستید حس کنید که همه‌چیز در حال فروپاشی است.»

برای به رسمیت شناختن طالبان هیچ زمینه‌ای وجود ندارد

زمانی که هانا نیومن از افغانستان دیدن کرد، هشت ماه از سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذشت. او در بازگشت از سفر چهارروزه‌‎اش از کابل که از ۱۰ تا ۱۳ آوریل انجام شد، یادداشت بلندی در وب‌سایت خود منتشر کرد و نوشت که برای به رسمیت شناختن طالبان به عنوان دولت رسمی افغانستان هیچ زمینه سیاسی وجود ندارد.

او به مسئولان اتحادیه اروپا توصیه کرد به منظور تقویت و حمایت از ساختارهای مدنی، زنان، رسانه‌ها و کمک‌های بشردوستانه نفوذ اتحادیه اروپا در افغانستان را بدون اینکه به رسمیت‌بخشی به طالبان منتهی شود، افزایش دهند.

اکنون که یک سال از حاکمیت طالبان بر افغانستان می‌گذرد، هانا نیومن در پاسخ به این پرسش که آیا در این مدت، اوضاع برای به رسمیت شناختن طالبان، چنانچه رهبران این گروه ادعا می‌کنند، تغییر کرده است یا خیر، گفت: «تا زمانی که طالبان ۴۰ میلیون شهروند افغانستان را با حقوق برابر به رسمیت نشناسند، هیچ دولتی نباید طالبان را به عنوان حکومت به رسمیت بشناسد.»

در یک سال گذشته، رهبران طالبان بارها از سران دولت‌های جهان خواستند حکومت این گروه را به رسمیت بشناسند. رهبران طالبان مدعی‌اند که این گروه تمام شرایط شناخته شدن به عنوان دولت رسمی افغانستان را تکمیل کرده‌ است و کشورهای اسلامی باید در این زمینه پیشقدم شوند.

ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، اواخر آوریل ۲۰۲۲ در پیامی که به مناسب عید فطر منتشر کرد، گفت: «افغانستان در صلح و امنیت جهان نقش خود دارد. بر اساس این نیازمندی، جامعه جهانی باید امارت اسلامی را به رسمیت بشناسد تا همه مشکلات خود را در چارچوب اصول دیپلماتیک معمول و به شکل رسمی و مسئولانه حل کنیم.»

در یک سال گذشته، هیچ دولتی از جمله دولت‌های همسو و متحد با طالبان، به درخواست رهبران این گروه برای به رسمیت شناخته دولت‌ آن‌ها پاسخ مثبت نداده‌اند.

 

طالبان افغانستان را به سمت دور باطل فقر سوق می‌دهند

هانا نیومن در جریان سفرش به کابل با شماری از دختران دانش‌آموز، فعالان مدنی ملاقات کرد و به دغدغه‌های آنان در مورد بستن مدارس بالاتر کلاس ششم به روی دختران گوش داد. نیومن سپس در ملاقات با مولوی نورالله منیر، وزیر معارف (آموزش و پروش) طالبان، نگرانی‌های موجود از بسته ماندن مدارس به روی دختران را با او در میان گذاشت.

نیومن در مورد تصمیم طالبان برای بسته نگه داشتن درهای مدارس به روی دختران گفت: «تصمیم طالبان برای سلب حق تحصیل از دختران این کشور را به سمت افراط‌گرایی و دور باطل فقر سوق می‌دهد. اگر دختران اجازه نیابند به دوره متوسطه و عالی (از کلاس هفتم تا دوزادهم) وارد شوند، پزشکان زن از کجا بیایند؟ یک مرد چگونه به‌تنهایی یک خانواده پرجمعیت را اداره کند؟»

این عضو پارلمان اتحادیه اروپا با انتقاد از محروم شدن زنان افغانستان از حق کار، گفت: «چگونه می‌توانید ۵۰ درصد نیروی کار را نادیده بگیرید و چگونه از اینکه خانواده‌ها و زنان در چنین وضعیتی، آرزویی جز خروج از افغانستان ندارند، تعجب می‌کنید؟

نیومن تصریح کرد: «امیدوارم آن اعضای طالبان که دختران خود را در خارج از افغانستان به مدرسه و دانشگاه می‌فرستند یا برایشان معلمان خصوصی می‌گیرند تا در خانه آموزش ببینند، بالاخره برای برداشتن این ممنوعیت اقدام کنند.»

هانا نیومن هرچند از فرد مشخصی نام نبرد، به نظر می‌رسد اشاره او به آن عده از اعضای ارشد طالبان است که خانواده‌هایشان در برخی کشورها از جمله قطر، امارات و پاکستان زندگی می‌کنند و دخترانشان در بهترین دانشگاه‌ها تحصیل می‌کنند. یکی از این افراد، سهیل شاهین، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر، است که در دوحه زندگی مجللی دارد و دخترانش نیز در دانشگاه‌های آن کشور تحصیل می‌کنند.

هانا نیومن معتقد است که رفتار طالبان با زنان و دختران که ناشی از برداشت این گروه از شریعت است، در سایر کشورهای اسلامی نمونه‌ای ندارد. او افزود: «عربستان سعودی به عنوان یک کشور اسلامی با یک برنامه بورسیه بین‌المللی برای دختران و زنان جوان به خود می‌بالد. در اندونزی، پسران و دختران با هم به مدرسه می‌‎روند. قطر طالبان را تحت فشار قرار می‌دهد تا از مقاومت خود برای بسته نگه داشتن مدارس دخترانه دست بکشند. سازمان همکاری اسلامی نیز به‌شدت از تصمیم طالبان برای بسته نگه داشتن مدارس دخترانه انتقاد کرده است.»

این عضو پارلمان اتحادیه اروپا گفت که در جریان سفر به کابل، با شماری از اعضای طالبان ملاقات کرده است و آن‌ها گفته‌اند، با بسته شدن مدارس، در مورد آینده دخترانشان بسیار نگران‌اند.

«وضع قوانین برای بدن زنان، مهم‌تر از مردن مردم از گرسنگی است»

هانا نیومن برخلاف بسیاری از زنان دیپلمات غربی که در جریان سفر به افغانستان و ملاقات با رهبران طالبان تلاش می‌کنند خود را با لباس‌های گشاد و روسری‌های دراز بپوشانند، با لباس معمولی‌ خود وارد کابل شد و در حالی که روسری بر سر نداشت، با مولوی نورالله منیر ملاقات کرد. در عکس‌هایی که از جریان ملاقات نیومن و مولوی منیر پخش شد، منیر در جریان صحبت، به جای نگاه کردن به چشمان نیومن، به زمین خیره شده است.

هانا نیومن در پاسخ به این پرسش که هنگام ملاقات با منیر، وقتی او در حین صحبت به گل‌های قالی خیره شده بود، چه احساسی داشت، گفت: «من مسلمان نیستم و هرگز روسری سر نکرده‌ام. بنابراین نمی‌دانستم که چرا باید این روش خود را تغییر دهم؛ مگر اینکه از من خواسته شود این کار را انجام دهم و دلیل آن را برایم توضیح دهند- آن‌ها هرگز چنین کاری انجام ندادند. نمی‌دانم این موضوع نورالله منیر را آزار داد یا خیر، اما حدس می‌زنم که او قبلا نیز با زنان بدون حجاب صحبت کرده است.»

نیومن در مورد تلاش طالبان برای وضع محدودیت بر زندگی، فعالیت و حقوق و آزادی‌های زنان در افغانستان گفت که برای برخی‌ها، وضع قوانین روی بدن زنان مهم‌تر از این است که از مرگ مردم در اثر گرسنگی جلوگیری کنند. نیومن تصریح کرد: «من فکر می‌کنم این اولویت‌بندی درست نیست.»

 

«شیرزنان افغانستان، برای آزادی‌هایشان و آینده دخترانشان مقابل طالبان می‌ایستند»

هانا نیومن گفت که در سفرش به افغانستان، بیشتر از همه تحت تاثیر «زنان تحصیل‌کرده و صریح» افغانستان قرار گرفته است که تصمیم گرفته‌اند با وجود تهدیدها و فشارهای روانی در افغانستان بمانند و برای آزادی‌ها و آینده دخترانشان مبارزه کنند.

این عضو پارلمان اتحادیه اروپا گفت: «می‌دانم از زمانی که طالبان به قدرت بازگشتند، بسیاری افراد با چالش‌های روانی مواجه‌اند و بسیاری هم از اینکه نقش تاثیرگذاری داشته باشند، ناامید شده‌اند. اما شیرزنانی هستند که به طالبان اجازه نمی‌دهند آنچه را برای آن سخت جنگیده‌اند، نابود کنند؛ آزادی‌هایشان و آینده دخترانشان.»

هانا نیومن در مورد سرنوشت مبارزات زنان و فعالان مدنی و مدافعان حقوق بشر افغانستان گفت که باید برای رساندن صدای آنان به طالبان- چه از داخل افغانستان و چه از تبعید- به آن‌ها کمک شود. او در یادداشت خود در مورد سفرش به افغانستان نیز تاکید کرد که اتحادیه اروپا باید حضورش در افغانستان را تقویت کند و یکی از اهداف عمده، حمایت از فعالان حقوق بشر، فعالان مدنی و رسانه‌های آزاد باشد.

چالش بوروکراسی آلمان رفع شد؛ طالبان به مردم اجازه خروج از کشور را نمی‌دهند

در روزهای نخست عملیات تخلیه نظامی افغانستان، هانا نیومن در توییتی از آنچه «جنبه تاریک بوروکراسی دولت آلمان» خواند، و نیز نحوه عملکرد نیروهای آلمانی در انتقال همکاران محلی آلمان از افغانستان به‌شدت انتقاد کرد.

او در مورد اینکه آیا در یک سال گذشته، دولت آلمان به تعهدش برای نجات همکاران محلی‌ خود از افغانستان تحت سلطه طالبان عمل کرده است یا خیر، گفت: «با دولت جدید آلمان، ما گام‌های زیادی برای پیشرفت این روند را شاهد بوده‌ایم. کمیته تحقیق در حال بررسی تمام اشتباهاتی است که در روند تخلیه انجام شد. از آن زمان تاکنون، چندین هزار نفر به آلمان منتقل شدند که بسیاری از آن‌ها در شرایط بسیار چالش‌برانگیزی‌اند. شرایط برای کسانی که به آلمان می‌آیند، هنوز عالی نیست اما بسیاری از سازمان‌ها سخت تلاش می‌کنند تا از تازه‌واردان در فرایندهای بوروکراتیک حمایت کنند.»

نیومن در ادامه به شرح تلاش‌های حزب سبز در حمایت از تحقق وعده‌های آلمان به همکاران محلی این کشور در افغانستان- که خود عضو آن است- پرداخت گفت: «ما سبزها بسیار سخت کوشیدیم تا اطمینان حاصل کنیم که آلمان به وعده‌های خود مبنی بر حمایت و محافظت از کسانی که در طول ماموریت و پروژه‌های ما در افغانستان، از ما حمایت و محافظت کردند- قبل از همه آلنالنا بائربوک، وزیر خارجه ما و لوئیز آمتسبرگ، فرستاده ویژه ما در امور حقوق بشر- عمل کنند.

هانا نیومن که قبلا ‌گفته بود بزرگ‌ترین چالش در روند انتقال همکاران محلی آلمان به مکان امن بوروکراسی آلمان است، اکنون معتقد است که این مشکل حل شده و مشکل بزرگی که اینک وجود دارد، ممانعت طالبان از خروج مردم از افغانستان است.

نیومن افزود که طالبان در جریان سفر او به کابل، گفتند که خروج تحصیل‌کرده‌های افغانستان از طریق برنامه‌های تخلیه یک چالش برای آینده افغانستان است؛ اما او معتقد است تا زمانی که طالبان افراد را به بهانه همکاری با دولت‌ها و سازمان‌های خارجی بکشند، این روند ادامه می‌یابد. او می‌گوید همه کسانی را که در وضعیت کنونی می‌خواهند افغانستان را ترک کنند، درک‌ می‌کند.

با این حال، هانا نیومن که سال‌ها به عنوان پژوهشگر در امور صلح و جنگ کار کرده و تحولات افغانستان را نیز از نزدیک رصد کرده، معتقد است که راه رسیدن به صلح در افغانستان از ایجاد حکومتی فراگیر که همه شهروندان افغانستان اعم از زن و مرد در آن حضور خود را احساس کنند، می‌گذرد؛ در غیر این صورت، ادامه جنگ در این کشور «تنها نفرت، خشونت، ویرانی و فقر بیشتری به همراه دارد».