روز جهانی چپ‌دست‌ها هر سال در ۱۳ اوت (۲۲ مرداد) گرامی داشته می‌شود، اما چرا این روز مهم است؟ گرامیداشت این روز از آن جهت اهمیت دارد که به تفاوت‌ها و منحصربه‌فرد بودن افراد، ازجمله چپ‌دست‌ها در جامعه توجه بیشتری شود.

راست‌دستی و چپ‌دستی به معنای تمایل طبیعی افراد در بهره‌گیری بیشتر از دست راست یا دست چپ برای انجام کارهای گوناگون و به‌ویژه نوشتن است. بیشتر انسان‌ها راست‌دست‌اند و برای انجام کارهای روزانه، بیشتر از دست راست‌شان استفاده می‌کنند. در مقابل، درصد کمتری از انسان‌ها چپ‌دست‌اند.

به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، بیشتر ما در اطرافمان افرادی را که راست‌دست‌اند می‌بینیم، حتی از کودکی به برخی از ما یاد داده‌اند که استفاده از دست چپ برای انجام کارهای ضروری مانند غذا خوردن بی‌احترامی است. در نتیجه این باور و آموزش‌ها، افراد چپ‌دست در دنیایی که با راست‌دست‌ها احاطه شده است، در موقعیت نامناسبی قرار می‌گیرند.

فارغ از رفتار و فرهنگ، حتی وقتی صحبت از طراحی محصولات فناوری می‌شود، این ابزارها اغلب مطابق با اکثریت افراد یعنی راست‌دست‌ها تنظیم شده‌اند. در طراحی انواع کاربری‌های محصولات، معمولا چپ‌دست‌ها نادیده گرفته می‌شوند، حتی انجام دادن کارهای ساده‌ای مانند استفاده از یک قیچی یا استفاده از دستگاه خودپرداز برای بیشتر چپ‌دست‌ها دشوار است؛ بنابراین، به نظر می‌رسد که همچنان لازم است روزی برای تاکید بر منحصربه‌فرد بودن چپ‌دست‌ها گرامی داشته شود.

جای نگرانی نیست!

روز جهانی چپ‌دست‌ها را اولین بار در سال ۱۹۷۶ بنیانگذار بین‌المللی این موضوع، دین آر کمپبل، در ایالات متحده پیشنهاد کرد. هدف از نامگذاری روز جهانی چپ‌دست‌ها گسترش آگاهی در مورد این افراد است و در این روز به آن‌ها اطمینان داده می‌شود که کاملا طبیعی‌اند و هیچ جای نگرانی نیست. درواقع، این روز تلاشی است برای شکستن برخی کلیشه‌ها، باورهای خرافی و سوگیری‌های تاریخی که علیه چپ‌دست‌ها وجود دارد.

چپ‌دستی در بسیاری از جوامع، نوعی ناهنجاری و عادت ناپسند محسوب می‌شد و معمولا سعی بر این بود که کودکان را به استفاده از دست راست تشویق کنند. «سینیستر» Sinister در زبان لاتین به معنای چپ و هم‌زمان به معنی شوم و بدیُمنی است، این مشابهت مفهومی در برخی از زبان‌های دیگر نیز وجود دارد.

به باور کسانی که برای گرامیداشت این روز جهانی تلاش می‌کنند، چپ‌دستی را باید به جای یک اتفاق عجیب‌وغریب، یک نقطه قوت بی‌همتا شناخت. در دنیایی که برای راست‌دست‌ها طراحی شده است، تاکید بر چنین روزی باعث بالا رفتن آگاهی در مورد این می‌شود که باید به تفاوت‌هایی که در دیگران وجود دارد احترام گذاشت و زندگی را برای چپ‌دست‌ها هم راحت کرد.

جمعیتی بین ۱۰ تا ۱۲ درصد

هنوز دلیل قطعی این‌که چرا برخی افراد راست‌دست و برخی دیگر چپ‌دست‌اند مشخص نیست. بر اساس برخی پژوهش‌ها، گمان می‌رود که چپ‌دست بودن، ۲۵ درصد به ژنتیک و ۷۵ درصد به محیط مرتبط باشد. طبق مطالعات انجام شده، ۱۰ تا ۱۲ درصد از جمعیت جهان چپ‌دست‌اند. در این میان، می‌توان به برخی شخصیت‌های تاریخی، ازجمله ناپلئون بناپارت، پابلو پیکاسو، اسحاق نیوتن، رافائل نادال، اپرا وینفری و باراک اوباما هم اشاره کرد.

گفته می‌شود چپ‌دست‌ها بیشتر از راست‌دست‌ها از سمت راست مغزشان استفاده می‌کنند. عده‌ای نیز به برخی از مطالعات اشاره می‌کنند و معتقدند که بیشتر نقاشان، موسیقیدانان و حتی معماران چپ‌دست‌اند. چپ‌دست‌ها در برخی ورزش‌ها نیز عملکرد بهتری دارند، برای ‌مثال در ورزش‌هایی مانند بیس‌بال، بوکس و تنیس، چپ‌دست‌ها اغلب به حریفان راست‌دست خود برتری دارند. این موضوع به این دلیل است که بازیکنان راست‌دست به بازی با حریفان چپ‌دست عادت ندارند و هنگام مواجهه با این افراد اغلب غافلگیر می‌شوند.

همچنین برخی از محققان ادعا می‌کنند که افراد چپ‌دست احتمالا مهارت‌های زبانی بهتری دارند، خطر ابتلا به اسکیزوفرنی در افراد چپ‌دست، کمی بیشتر و بیماری پارکینسون اندکی کمتر است.