ابراهیم رئیسی، رییسجمهوری اسلامی ایران، در جریان سفر به ازبکستان برای شرکت در نشست سران «سازمان همکاری شانگهای»، گفتوگویی با تلویزیون الجزیره داشت که روز یکشنبه، ۱۸ سپتامبر (۲۷ شهریور ۱۴۰۱) منتشر شد.
رئیسی در این گفتوگو از جمله به مذاکرات وین با موضوع احیای برجام و نقش آمریکا پرداخت و گفت که هدف ایران از شرکت در مذاکرات، لغو تحریمها بوده است، و افزود: «البته تاکید داشتیم که هر توافقی باید با یک تضمین همراه باشد. دلیل مطالبه تضمین نیز این است که طرفهای ما در توافق، نقض پیمان کردند و حالا به طور طبیعی باید اعتمادی حاصل شود که آنها دوباره نقض پیمان نمیکنند؛ پس تضمین ضرورت دارد.»
رئیسی در ادامه گفت که شرط دیگر رسیدن به توافق، «حلوفصل موضوعات پادمانی» است، و افزود: «اگر قرار باشد موضوعات ادعایی که ما معتقدیم سیاسی و بیاساس هستند، علیه جمهوری اسلامی باقی بمانند، توافق اثر و فایدهای ندارد. چون ممکن است طرفهای توافق همانگونه که حین مذاکرات به شورای حکام آژانس انرژی اتمی قطعنامه پیشنهاد کردند، با سوءاستفاده از نفوذ و ارتباطاتی که وجود دارد، دوباره مشکل ایجاد کنند.»
با این حساب، رئیسی دو خواست ایران را که باعث توقف مذاکرات هستهای شدند، تکرار کرده است: دریافت ضمانت از آمریکا برای تداوم توافق در دولتهای بعدی، و مختومه اعلام شدن پرونده تحقیقات آژانس بینالمللی انرژی اتمی راجع به اورانیوم پیداشده در سایتهای اعلامنشده در ایران. مورد دومی، با مخالفت جدی آمریکا و اروپاییها روبهرو است، اما رئیسی در گفتههای خود بر محوریت آن برای ایران تاکید کرد و گفت: «اگر مسئله پادمانی حلوفصل شود، طبیعتا زمینه توافق وجود دارد.»
در پاسخ به سوال خبرنگار الجزیره در مورد امکان گفتوگوی مستقیم با آمریکا، رئیسی گفت که ایران یک دور مذاکره مستقیم را تجربه کرده است، اما فایدهای برای ایران نداشته است. او گفت: «ما هیچگونه فایدهای برای مذاکره مستقیم با آمریکاییها نمیبینیم و نفع ملت خودمان را هم در مذاکره نمیبینیم.»
رئیسی در گفتوگوی دیگری با شبکه «سیبیاس» آمریکا نیز گفت که ایران تفاوتی بین دولتهای ترامپ و بایدن نمیبیند و فایدهای برای دیدار با بایدن قائل نیست.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در مورد مذاکرات ایران و عربستان سعودی، رئیسی گفت که این مذاکرات ادامه دارند، و افزود: «اگر بیگانگان دخالت نکنند، مسائل منطقهای در خود منطقه قابل حل است.»
او در مورد برخی موارد اختلاف در منطقه نیز صحبت کرد و از جمله خواهان گفتوگوی یمنی-یمنی برای پایان جنگ داخلی در این کشور شد. این در حالی است که ایران حامی شورشیان حوثی یمن است که صنعا، پایتخت، را در کنترل دارند و با دولت رسمی یمن که از حمایت گسترده نظامی عربستان سعودی و برخی از دیگر کشورهای عربی برخوردار است، میجنگند.
در موضوع عراق، رئیسی مدعی شد که ایران خواستار «عراق قوی» است و میخواهد ملت عراق تصمیم بگیرد که دولتی مقتدر سر کار بیاورد که به آمریکا اجازه حضور در این کشور را ندهد. او گفت که ایران در مورد سوریه هم همین نظر را دارد. گروههای شبهنظامی نزدیک به حکومت ایران حضوری گسترده در این دو کشور دارند و در سرکوب حرکتهای مردمی نقش داشتهاند.
رئیسی در پاسخ به سوالی راجع به سیاست «نگاه به شرق»، مدعی شد که سیاست خارجی دولتش «تعادل و توازن» دارد و میخواهد با همه کشورها و بهویژه کشورهای «مستقل» ارتباط داشته باشد. او از برنامه ۲۵ ساله همکاری با چین و روابط گسترده با روسیه دفاع کرد، و همچنین از ارتقای عضویت ایران در «سازمان همکاری شانگهای» سخن گفت و آن را «بستری برای استحکام همکاری اعضا در زمینه مسائل منطقهای» دانست.
رئیسی پس از سفر ازبکستان، صبح دوشنبه عازم نیویورک میشود تا در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این شهر شرکت کند. به گزارش ایسنا، چهار نفر از مقامهای همراه او از این قرارند: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه، محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر ریاست جمهوری، و وحید جلالزاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه مجلس.