در حالی که مردم ایران روزهای پرتلاطمی را پشت سر می‌گذارند و بزرگ‌ترین اعتراض‌های سال‌های اخیر را شاهدیم، ابراهیم رئیسی، رئیس‌ جمهوری اسلامی، دومین روز حضورش در نیویورک را گذراند.

رئیسی که روز دوشنبه ۲۸ شهریور وارد نیویورک شد، صبح سه‌شنبه با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، دیدار کرد. در عین حال، معترضان از نقاط گوناگون به نیویورک آمده‌اند و در اعتراض به حضور رئیسی، آماده تجمعی گسترده مقابل سازمان ملل می‌شوند. بسیاری از کنشگران در میدان داگ هامرشولدِ نیویورک، که مکان گردهمایی معترضان است، حاضر بودند تا برای تجمع اعتراضی روز چهارشنبه آماده شوند.

به گزارش بی بی سی فارسی امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه بعد از دیدار با ابراهیم رئیسی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، گفت در این ملاقات «پافشاری» کرده که حقوق زنان در ایران باید محترم شمرده شود.

صبح سه‌شنبه جلسه «اتحادیه ملی برای دموکراسی در ایران» (نوفدی) با موضوع شکایت از رئیسی نیز برگزار شد. این سازمان پرونده‌ای مدنی را به نمایندگی از قربانیان شکنجه‌های جمهوری اسلامی در دوره ریاست رئیسی بر قوه قضاییه آغاز کرده است و در جلسه‌ای که در باشگاه دانشگاه هاروارد در نیویورک برگزار شد، مسئولان سازمان، شاهین میلانی، وکیل این پرونده، و برخی قربانیان همچون نزار زکا، شهروند لبنانی که چهار سال در زندان اوین محبوس بود، سخنرانی کردند. پیام‌هایی تصویری از مهدی حاجتی، عضو سابق شورای شهر شیراز، حمید بابایی، زندانی سیاسی سابق، و کایلی مور گیلبرت، پژوهشگر استرالیایی-بریتانیایی که چند سال در اوین گروگان بود، نیز پخش شدند. کامران خوانساری‌نیا و نوید محبی به نمایندگی از «نوفدی» صحبت کردند. خوانساری‌نیا از شبکه آمریکایی سی‌بی‌اس انتقاد کرد که تا تهران برای گفت‌و‌گو با رئیسی رفته بود اما حاضر نشده است برای گفت‌وگو با قربانیان رئیسی به این جلسه بیاید.

برجام طبیعتا از موضوع‌های اصلی دیدارهای دیپلماتیک رئیسی و امیرحسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، است. او در دیدار با مکرون، با پافشاری بر مواضع اخیر تهران، گفت توافق تنها «بسته‌ شدن پرونده‌های پادمانی ایران» در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ممکن می‌شود. بدین‌سان، رئیس جمهوری اسلامی در مقر سازمان ملل خواهان تعطیلی تحقیقات یکی از مهم‌ترین نهادهای دیده‌بانی سازمان ملل است، خواسته‌ای که بعید است غرب بتواند با آن موافقت کند. مکرون تاکید کرد که آژانس و تهران باید همکاری کنند و گفت پاریس هیچ‌گونه فشاری بر آژانس نخواهد گذاشت.

یک دیپلمات فرانسوی، که بدون افشای نامش با ایندیپندنت فارسی صحبت کرد، گفت پاریس نگاه مثبتی به احتمال احیای برجام ندارد و جلسه رئیسی و مکرون و هم پیشرفتی در این زمینه ایجاد نکرده است. اما رئیسی در سخنانش خواستار ارتقای روابط ایران و فرانسه شد و گفت: «اروپا باید در عمل نشان دهد که سیاست‌های آن مستقل است و تابع خواست و سیاست‌های آمریکا نیست.»‌

امیرعبداللهیان و معاونش، علی باقری کنی که مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران است، در دیدار رئیسی و مکرون حضور داشتند. رئیسی با شارل میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا و رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا، جوزپ بورل و معاونش،‌ انریکه مورا، نیز دیدار کرد. برجام از موضوع‌های اصلی این دیدار بود و به گفته منابع مطلع، پیشرفت خاصی در این زمینه حاصل نشد و بیشتر صحبت‌ها تشریفاتی بود.

رئیسی در ضمن با لوییس آکره، رئیس‌جمهوری بولیوی، دیدار کرد و اطراف محل مجمع عمومی، خوش‌و‌بشی با شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، داشت. امیرعبداللهیان نیز با وزرای خارجه قطر، کره جنوبی و لبنان دیدارهایی رسمی داشت.

صحن مجمع عمومی

مراسم خاکسپاری ملکه الیزابت دوم در لندن بر اولین مجمع عمومی حضوری در سه سال گذشته سایه انداخته است و از دلایل اصلی بود که سخنرانی جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، که معمولا در روز اول برگزار می‌شود با یک روز تاخیر به روز چهارشنبه موکول شده است.

البته مطابق معمول، اولین سخنرانی را رئیس‌جمهوری برزیل ایراد کرد. ژاییر بولسونارو، که باید چند هفته دیگر در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کند، به نظر بیشتر کوشید از فرصت حضور در مجمع استفاده انتخاباتی کند و از دستاوردهای دولتش در زمینه‌هایی همچون تولید غذا، قیمت پایین بنزین، کاهش بی‌کاری و برنامه‌های موجود در زمینه رفاه اجتماعی صحبت کرد. سخنان بولسونارو خاطر برخی ناظران را آسوده کرد که نگران بودند او صحبت‌هایی آتشین کند و از نپذیرفتن نتیجه انتخابات پیش‌رو بگوید. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که او در انتخابات ماه آینده از لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری چپگرای پیشین، شکست خواهد خورد.

اما برای رهبران سایر کشورها، بحران‌های جهانی همچون تغییرات اقلیمی، بحران غذا و جنگ روسیه در اوکراین موضوع‌های اصلی بودند. این‌ را از صحبت‌های آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، نیز می‌شد فهمید. او در سخنانی تند و صریح یادآوری کرد که جهان در وضعیتی خطیر قرار دارد، شکاف‌های ژئوپلیتیک نظم و قانون بین‌المللی را به خطر انداخته‌اند و اعتماد به نهادهای دموکراتیک را کاهش داده‌اند.

گوترش گفت: «نمی‌توانیم این‌طور ادامه دهیم. وظیفه داریم که وارد عمل شویم. و با این همه، سوء‌مدیریت عظیم جهانی را شاهدیم.» این نخست‌وزیر سابق پرتغال به سه زمینه برای همکاری جهانی اشاره کرد: صلح و امنیت، بحران اقلیمی و نابرابری در کشورهای در حال توسعه. او در سخنانش به موضوع اوکراین نیز اشاره کرد اما افزود سایر بحران‌های جهان مثل بحران افغانستان، میانمار،‌ جمهوری دموکراتیک کنگو و تخاصم اسرائیل و فلسطین نباید فراموش شوند.

در مورد موضوع آخر، این بار امیر قطر بود که ماجرا را یادآوری کرد. او گفت شورای امنیت سازمان ملل باید اسرائیل را وادار کند به اشغال سرزمین‌های فلسطینی خاتمه دهد. امیر تمیم بن حمد آل ثانی گفت: «شورای امنیت باید به وظیفه‌اش عمل کند و اسرائیل را وادار کند به اشغال سرزمین‌های فلسطینی پایان دهد و دولت فلسطین بر اساس مرزهای سال ۱۹۶۷، و بیت‌المقدس شرقی به‌عنوان پایتخت آن، تاسیس شود.»

امیر قطر هشدار داد: «خودداری از اعمال قطعنامه‌های بین‌المللی به تغییر مداوم اوضاع، تداوم اشغال و فعالیت‌های شهرک‌نشین‌ها به‌معنای دنبال کردن سیاستِ عمل انجام‌شده منجر شده است.» او در ادامه افزود:‌ «این مسئله در آینده قوانین تخاصم را عوض می‌کند و شکل همبستگی را نیز تغییر می‌دهد. در این مقطع، من تاکید می‌کنم که ما با برادران فلسطینی و عدالت‌خواهی‌شان ابراز همبستگی می‌کنیم.»

در مورد مسئله جنگ روسیه در اوکراین، مهم‌ترین سخنرانی‌های روز سه‌شنبه را مکرون و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، انجام دادند. این دو رئیس دولت عضو ناتو، که معمولا سیاست‌هایی مستقل دارند، کوشیده‌اند در این جنگ نقش میانجی را ایفا کنند.

مکرون در سخنانش همه‌پرسی‌هایی را که قرار است در مناطق تحت اشغال روسیه در اوکراین برگزار شود محکوم کرد و «مضحک» خواند. او گفت: «این فکر همه‌پرسی در دونباس اگر غم‌انگیز نبود، بامزه می‌بود.» مکرون روسیه را محکوم کرد که به «عصر جدید امپریالیسم بازگشته است». او گفت: «از ۲۴ فوریه به این‌سو، شاهد بازگشت عصر امپریالیسم و مستعمرات بوده‌ایم. فرانسه چنین چیزی را نمی‌پذیرد و مدام برای صلح تلاش می‌کند.»

اردوغان تاکید کرد که روسیه باید شبه‌جزیره کریمه و تمامی اراضی اوکراین را که اشغال کرده است، پس دهد. او گفت: «به نظر ما، جنگ هرگز پیروزی ندارد و روند صلح عادلانه بازنده نخواهد داشت. ما همیشه بر اهمیت دیپلماسی در حل اختلاف تاکید می‌کنیم. ما باید راهی باکرامت برای خروج از این بحران از طریق روندی دیپلماتیک داشته باشیم که عاقلانه، منصفانه و عملی باشد.»