پس از برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای در هفته جاری، هر دو نهاد کنگره (مجلس نمایندگان و سنا) تجدید می‌شوند و در قوه مقننه ایالات متحده، اکثریت جدیدی به وجود می‌آید. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که در صورت موفقیت اپوزیسیون جمهوری‌خواه در کنترل مجلس نمایندگان و شاید هم سنا، سناریوهای احتمالی در رابطه با سیاست خارجی آمریکا چیست؟ البته از لحاظ نظری، اگر کنترل دموکرات‌ها همچنان ادامه یابد- هرچند کارشناسان این احتمال را بعید و غیرممکن می‌دانند- در سیاست خارجی آمریکا تغییر چندانی به وجود نخواهد آمد، اما اگر جمهوری‌خواهان بتوانند به اکثریت دست یابند، واشنگتن با سیاست خارجی خود چگونه برخورد خواهد کرد؟

تقسیم قدرت

البته کنترل اپوزیسیون بر کنگره و ادامه کنترل حزب حاکم بر کاخ سفید موردی جدید و استثنایی در تاریخ سیاسی ایالات متحده نیست؛ بلکه در طول چندین دهه گذشته به‌عنوان یکی از معادلات قانونی در دولت آمریکا به شمار می‌رود. در برخی موارد، یک حزب هم قوه مجریه و هم قوه مقننه را در کنترل خود دارد؛ چنانچه این وضعیت با جورج بوش در سال ۲۰۰۵، با باراک اوباما در سال ۲۰۰۹ و با دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۷، اتفاق افتاد؛ اما در موارد دیگر، یک حزب ریاست‌جمهوری را در کنترل خود دارد و دیگری کنگره را که دولت ایالات متحده در سال ۲۰۰۷، با جورج بوش، در سال ۲۰۱۱، با اوباما و در سال ۲۰۱۹، با ترامپ، این روند را شاهد بود. در واقع، فرمول دولت تقسیم‌شده به یک هنجار تبدیل می‌شود؛ دولت سازمان‌های اجرایی را اداره می‌کند و کنگره درباره بودجه‌های کلان تصمیم می‌گیرد و انتصاب‌های عمده را تایید می‌کند. در نتیجه، بین دو حزب توازن قوا ایجاد می‌شود. رسیدن به این مرحله می‌تواند دو احتمال را در پی داشته باشد:

در سناریو اول، هر دو حزب به‌رغم اختلاف‌نظرهایی که در مسائل سیاسی دارند، با هم همکاری می‌کنند و گفت‌وگو بین آن‌ها بر سر همه پرونده‌های اساسی همچون نیازهای روزانه و اساسی شهروندان، امور دفاعی و غیره جریان دارد؛ اما مذاکرات آن‌ها درباره پروژه‌های بزرگ از جمله سیستم سلامت و بیمه درمانی، مالیات و موضوع‌های مهم دیگر معمولا به درازا می‌کشد و هر دو جانب، طرف مقابل را تحت فشار قرار می‌دهند.

در این سناریو، کاخ سفید سیاست خارجی را کنترل می‌کند و برای ارائه پاسخ به برخی از مسائل با کنگره به مذاکره می‌نشیند؛ به این معنی که دو طرف سر برخی پرونده‌ها با هم همکاری دارند؛ در حالی‌ که کنگره بیشتر به پیگیری مسائل داخلی می‌پردازد. در چنین سناریویی، پدیده لابی‌گری به بالاترین سطح ممکن افزایش می‌یابد؛ زیرا لابی‌گران از این تقسیم برای اجرای پروژه‌های مختلف از جمله پرونده‌های مربوط به مسائل خارجی بهره‌برداری می‌کنند.

سناریو دوم یک تفاوت واقعی و وجودی است؛ همان‌گونه که بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، میان دولت ترامپ و ائتلاف اوباما-کلینتون اتفاق افتاد؛ یعنی گسست کامل بین دو گروه و تلاش یک گروه برای منزوی کردن گروه دیگر و حذف کامل آن از قدرت، همان‌طور که طی سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، بین ائتلاف دموکرات‌ها به رهبری پلوسی-اوباما و رئیس‌جمهوری آمریکا رخ داد.

در چنین سناریویی (مانند آنچه بین ترامپ و کنگره اتفاق افتاد)، سیاست خارجی تحت تاثیر قرار می‌گیرد و گاهی دچار تزلزل می‌شود اما همچنان زیر نظر قوه مجریه ادامه می‌یابد؛ هرچند اگر حمایت دوحزبی را جلب نکند، روحیه خود را نیز از دست می‌دهد.

پیروزی جمهوری‌خواهان

اگر حزب جمهوری‌خواه موفق شود اکثریت مجلس نمایندگان را به دست آورد یا اگر حامیانش بتوانند حتی یک کرسی بیشتر از مخالفان (حزب دموکرات) کسب کنند، به عبارت دیگر، اگر اپوزیسیون در کنگره به پیروزی برسد، نتایج آن در سیاست خارجی آمریکا چگونه خواهد بود؟ از سوی دیگر، اگر جمهوری‌خواهان تنها کنترل مجلس نمایندگان را به دست آورند و در مجلس سنا به پیروزی لازم دست نیابند، در سیاست خارجی آمریکا چه تغییری رخ خواهد داد؟

برخی احتمال شعله‌ور شدن آتش اختلاف‌ بر سر نتایج انتخابات را مطرح می‌کنند که این موضوع به بحث دیگری نیاز دارد؛ اما در صورت پیروزی اپوزیسیون حتی در یکی از دو مجلس، نتایج به دست‌آمده چشمگیر خواهد بود و بر سیاست خارجی آمریکا از جمله خاورمیانه تاثیر می‌گذارد. البته برای اطلاع از نتایج دقیق و نهایی انتخابات باید تا ژانویه ۲۰۲۳ منتظر ماند، اما تحولات احتمالی و کلی را می‌توان به صورت مقدماتی پیش‌بینی کرد. بنابراین، در صورت پیروزی جمهوری‌خواهان، آمریکا تغییرات آتی را شاهد خواهد بود:

- وارد کردن فشار بر دولت به‌منظور پایان دادن به هرج‌ومرج در مرز ایالات متحده و مکزیک
- مطرح شدن لزوم حمایت برای توقف جنگ اوکراین
-اعمال فشار بر دولت به‌منظور خودداری از امضای توافق هسته‌ای با ایران‌
- تقویت پیمان ابراهیم
- تحکیم همبستگی با تایوان، ژاپن و کره جنوبی
- اعمال فشار بر دولت برای از سرگیری تولید نفت و گاز در داخل کشور
- درخواست افزایش فشار بر طالبان

هرچند این ارزیابی یک براورد زودهنگام و پیش‌ازموقع است، اساس آن بر مواضع اتخاذشده تکیه دارد. اما این را که جمهوری‌خواهان برای اعمال فشار بر دولت جو بایدن، به چه اقدام‌های متوسل خواهند شد، پس از تجزیه و تحلیل ائتلاف‌های کنگره و تشکیل کمیته‌های آن بحث و بررسی خواهیم کرد.