پس از حمله انتحاری خونین به فرودگاه کابل در ۲۷ اوت ۲۰۲۱ که در میان خیل عظیم افغان‌هایی که برای خروج از کابل در اطراف این فرودگاه جمع شده بودند، صورت گرفت و به کشته شدن نزدیک به ۲۰۰ تن از جمله ۱۳ سرباز آمریکایی منجر شد، انگشت اتهام به‌سرعت به سمت شاخه خراسان داعش نشانه رفت؛ زیرا طالبان در آن روزها به هیچ وجه تمایل نداشتند کاری کنند که باعث عصبانیت آمریکا شود و به همین دلیل در تمام ۱۵ روز دوره تخلیه، با نیروهای آمریکایی مستقر در فرودگاه کابل نهایت همکاری را انجام دادند.
شبکه‌های ضدتروریستی آمریکا در جست‌وجوی عاملان اصلی این واقعه تروریستی برآمدند و به‌زودی دریافتند که پشت حمله تروریستی به فرودگاه کابل و در کل تامین مالی شاخه خراسان داعش، بلال السودانی، یکی از رهبران شاخه آفریقای داعش، قرار دارد.
السودانی برای سازمان‌های ضدتروریستی آمریکا چهره ناشناخته‌ای نبود. او قبل از اینکه به داعش بپیوندد، در سال ۲۰۲۱ به دلیل همکاری با گروه الشباب، بخشی از سازمان تروریستی القاعده، تحت تحریم‌های آمریکا قرار داشت اما گمان نمی‌رفت ارتباطاتش را تا این حد گسترش داده باشد که مسئولیت تامین مالی و لجستیکی داعش در آفریقا، اروپا و افغانستان بر عهده او باشد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بررسی بیشتر ماموران آمریکایی افشا کرد که خود السودانی مبلغ موردنیاز عناصر داعش را که حادثه فرودگاه کابل را رقم زدند، فرستاده بود. این مسئله باعث شد تا دستگیری یا کشتن السودانی در اولویت مبارزه با تروریسم سازمان‌های ضدتروریستی آمریکا قرار بگیرد.
نیویورک تایمز در گزارش تازه‌ای، جزئیات حمله به السودانی و کشتن او را منتشر کرده است. بر این اساس، ۲۲ کماندو نیروهای ویژه سیل۶ (SEAL6)، نیروهایی که سال ۲۰۱۱ بن لادن را کشتند، در تاریخ ۲۵ ژانویه مامور دستگیری یا کشتن السودانی شدند. آنان به غارهای مخفیگاه السودانی در منطقه پوئتلند در شمال سومالی یورش بردند و پس از یک درگیری یک‌ساعته، توانستند السودانی و جنگجویانش را بکشند.
کشتن السودانی برای آمریکا یک دستاورد و برای داعش یک ضربه کمرشکن دیگر بود. به باور کارشناسان ضدتروریسم آمریکا، کشته شدن السودانی بر روابط شاخه‌های متعدد داعش در آفریقا، خاورمیانه، جنوب آسیا و اروپا تاثیر عمیقی می‌گذارد. با این حال مدارکی که از محل زندگی السودانی به دست آمده، نشان می‌دهد که این شبکه تروریستی به یک شکل دیگر از ارتباطات میان شاخه‌های مختلف خود وارد شده است.
با وجود کشته شدن السودانی و از بین رفتن خلافت داعش در سوریه و عراق، این شبکه تروریستی در چهار سال گذشته توانسته است به شیوه‌های مختلف، در مقابل حجم گسترده فشارهای آمریکا مقاومت کند. در پروژه بررسی تهدیدهای حیاتی موسسه امریکن اینترپرایز آمده که مرگ سودانی ممکن است شبکه ارتباطی داعش در منطقه برای مقطعی مختل کند اما نمی‌تواند آن‌ها را برای همیشه خاموش کند.
داعش در یک سال و نیم پس از سلطه طالبان بر افغانستان، توانست خود را بازسازی کند. شمار نیروهای داعش که در اوان قدرت‌گیری طالبان به کمتر از ۴۰۰ تن می‌رسید، حالا به لطف باز شدن در زندان‌ها در همان روزهای سقوط افغانستان، به چهار هزار تن رسیده است.
در یک سال و نیم گذشته، داعش عامل خونین‌ترین حملات تروریستی به مردم افغانستان بود که مهم‌ترین آن یعنی حمله به موسسه تحصیلی کاج در بیستم سپتامبر ۲۰۲۲، بیش از ۶۰ کشته به جا گذاشت. داعش چندین حمله هم به مراکز طالبان ترتیب داد و تعداد زیادی از آنان را به هلاکت رساند.
دلیل اصلی افزایش حملات داعش شکل‌گیری رابطه مستقیم این گروه با رهبری این گروه در شمال آفریقا و تامین مالی آن از شاخه آفریقا است. شبکه‌های منطقه‌ای داعش مانند قبل از دفتر اصلی این گروه در عراق و سوریه تامین نمی‌شوند اما به این معنا نیست که میان شاخه‌های جانبی و دفاتر اصلی هیچ رابطه مالی وجود نداشته باشد.
داعش در شمال آفریقا بر علاوه اخذ پول از منابع اصلی در عراق و سوریه، از طریق باج‌گیری، دزدی و آدمربایی نیز پول وافری به جیب می‌زند. کارشناسان ضدتروریسم در آمریکا می‌گویند داعش در شمال سومالی یک دفتر منطقه‌ای به نام الکرار ایجاد کرده و مدیریت عملیات‌ها در آفریقای جنوبی، کنگو و موزامبیک به عهده این دفتر است. الکرار همچنین با همتایان خود در جنوب آسیا از جمله افغانستان نیز رابطه برقرار کرده است و منابع مالی لازم را برایشان فراهم می‌آورد.
گزارش سازمان ملل در ژوییه ۲۰۲۲ نشان داد که الکرار از طریق دفاتر یمن، کنیا و بریتانیا جریان پول به گروه‌های وابسته به افغانستان را تسهیل کرده است. بر اساس این گزارش، داعش خراسان از این سرمایه‌ها برای دستیابی به سلاح و پرداخت حقوق رزمندگانش استفاده می‌کند.
البته شاخه خراسان داعش در داخل افغانستان هم بیکار ننشسته است و از شیوه‌های رایج در شمال آفریقا برای تامین مالی استفاده می‌کند. اتاق بازرگانی و صنایع افغانستان به‌تازگی اعلام کرده که ربایش بازرگانان در کابل به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته است. به گفته این اتاق، در یک ماه اخیر ۱۳ بازرگان در کابل ربوده شده‌اند. هرچند برخی از این آدمربایی‌ها را به طالبان نسبت می‌دهد و شواهدی هم مبنی بر دست داشتن طالبان در این آدمربایی‌ها به دست آمده است، داعش نیز در کابل و سایر شهرهای دیگر از همین شیوه برای تامین مالی استفاده می‌کند.
به نظر می‌رسد پیش‌بینی کارشناسان نظامی غربی در مورد قدرت گرفتن دوباره داعش در حال تبدیل شدن به واقعیت است. اعضای این گروه هرچند به شاخه‌های مختلف تقسیم شده‌اند، با همدیگر در گوشه و کنار جهان، ارتباطات محکمی دارند. با کشته شدن بلال السودانی، این رابطه‌ها تا مدتی دچار اختلال خواهد شد اما به نظر نمی‌رسد داعش با چنین قتل‌هایی میدان را خالی کند.
