سال ۲۰۲۲ شاهد تشدید تنش در دو منطقه‌ای بود که در مرکز سیاست آمریکا قرار دارد: اروپا و شرق آسیا. بحران بزرگ امسال ممکن است در منطقه‌ای باشد که واشنگتن ترجیح می‌دهد کمتر در آن درگیر شود: خاورمیانه. در حالی که ایران به دستیابی به بمب هسته‌ای نزدیک‌تر میشود، حرکت آهسته به سمت رویارویی نهایی هسته‌ای ممکن است شتاب بیشتری بگیرد‌ــ و البته جنگ اوکراین حل این بحران را دشوارتر می‌کند.
نشریه بلومبرگ در تحلیلی به قلم هال برندز به سناریوهای احتمالی می‌پردازد و معتقد است امسال می‌تواند سال تصمیم‌گیری و رویارویی با برنامه هسته‌ای ایران باشد.
جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، ابتدا سعی کرد از تنش مسئله روسیه و ایران بکاهد تا آمریکا بتواند بر چین تمرکز کند. در سال ۲۰۲۱، او در پی روابط «باثبات و قابل پیش‌بینی» با روسیه و توافق هسته‌ای «بلندمدت‌تر و قوی‌تر» با ایران بود. اما نه مسکو و نه تهران با برنامه بایدن همکاری و همراهی نکردند.
ایران اورانیوم را تا خلوص ۸۴ درصد غنی‌سازی کرده است و تا ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای فاصله چندانی ندارد.
ساخت بمب هسته‌ای شاید چند ماه طول بکشد، و به عقیده نویسنده بلومبرگ، اکنون تهران آرام‌آرام دارد به خط پایان نزدیک میشود. ایران کشوری در آستانه هسته‌ای شدن است و بایدن گزینه‌های دیپلماتیک مناسب برای مهار آن ندارد.
گفت‌و‌گوهای احیای برجام راه به جایی نبرده است. برندز در ادامه می‌نویسد بعید است ایران به توافقی بازگردد که آمریکا از آن خارج شد، مگر اینکه توافق به‌نحوی کامش را شیرین کند. اما بعید است بایدن هم توافقی ضعیف‌تر از توافق اصلی را بپذیرد. اکنون چشم‌انداز دیپلماسی تیره‌و‌تارتر شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در ادامه مقاله بلومبرگ آمده است جمهوری اسلامی معترضان ایرانی را می‌کشد و به پوتین کمک می‌کند غیرنظامیان را در اوکراین بکشد، اقدام‌هایی که هرگونه کاهش تنش با واشنگتن را نامحتمل و هرگونه توافق با تهران را به جام زهر سیاسی برای بایدن تبدیل می‌کند. بایدن گفته است برجام «مرده اما آن را اعلام نمی‌کنیم»ــ زیرا این سوال مطرح میشود که بعد چه اتفاقی می‌افتد.
نویسنده بلومبرگ معتقد است اتفاق بعدی تشدید فشار و تهدید است. تنها چیزی که بایدن نمی‌خواهد یک جنگ دیگر در خاورمیانه است، بنابراین احتمالا حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران را همچنان به چشم آخرین راهکار می‌بیند. بیشتر احتمال دارد آمریکا و اسرائیل از راه‌هایی غیر از جنگ، فشار را افزایش دهند تا برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کنند یا از سرعتش بکاهند.
برندز به احتمال‌های متعددی که وجود دارد اشاره می‌کند: حملات سایبری یا سایر تلاش‌های پنهانی برای ایجاد اختلال در برنامه هسته‌ای ایران، حملات نظامی محدود که به تهران آسیب‌پذیری‌اش را یادآوری می‌کند، تلاش برای تشدید تحریم‌ها یا فعال‌سازی «مکانیسم ماشه». به نظر می‌رسد بیشتر این اقدام‌ها اکنون در جریان است. گزارش‌ها حاکی از آن است که اسرائیل دانشمندان هسته‌ای ایران را ترور کرده و به یکی از تاسیسات موشکی در خاک ایران حمله کرده است. هم آمریکا و هم اسرائیل این پیام را منتقل کرده‌اند که اگر ناچار شوند، سراغ گزینه‌های بعدی خواهند رفت. در ژانویه ۲۰۲۳، آمریکا و اسرائیل بزرگ‌ترین رزمایش مشترک دو کشور را برگزار و بسیاری از اقدام‌های لازم برای درهم‌کوبیدن برنامه هسته‌ای ایران را شبیه‌سازی کردند. مقام‌های اسرائیلی می‌گویند ایران مجهز به بمب هسته‌ای را نمی‌پذیرند؛ مقام‌های آمریکایی می‌گویند دست اسرائیل را نمی‌بندند.
به عقیده نویسنده مقاله، با توجه به خطرناکی ایران هسته‌ای، تشدید کارزار فشار و تهدید منطقی به نظر می‌رسد. اما با خطر زیادی همراه است. در صورت فشار شدید، ایران هم منفعل نخواهد ماند و ممکن است به شیوه‌هایی خشن و بی‌ثبات‌کننده پاسخ دهد.
خطر دیگر روسیه است. روسیه یکی از امضاکنندگان برجام است و در تشدید فشار بر ایران، به آمریکا کمک نخواهد کرد. یک بحران نظامی در منطقه شاید راه نجات پوتین باشد.
حتی ممکن است روسیه توان نظامی ایران را تقویت کند. تحویل سامانه پدافند اس‌ـ۴۰۰، جنگنده‌های پیشرفته سوخو سو‌ـ۳۵، یا فناوری موشک‌های بالستیک می‌تواند راهی برای جبران حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین باشد.
به‌هر‌حال، احتمال دارد اسرائیل حمله کند و امیدوار باشد برتری‌اش در فناوری جلو برنامه هسته‌ای ایران را بگیرد، و پدافند موشکی و برتری‌اش در جنگ‌افزارهای غیراتمی مقابل هرگونه پاسخ تلافی‌جویانه تاب بیاورد. اما در هر صورت، این مسئله به نقطه حساس و نهایی رسیده است.
برندز در پایان می‌نویسد چند رئیس‌جمهوری آمریکا سعی کردند در عین اجتناب از جنگ، جلوی جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران را بگیرند. امسال می‌تواند سالی باشد که یکی از این دو اتفاق می‌افتد.
