وال‌استریت ژورنال، روز دوشنبه ۱۸ اردیبهشت (هشتم مه)، در گزارشی به پیشرفت ایران در مسیر هسته‌ای شدن پرداخته است. ایران برای نخستین بار در چهار دهه اخیر حمایت قدرت‌های بزرگ را به دست آورده است. تهران اکنون دارای سانتریفیوژهای پیشرفته، ذخایر روزافزون اورانیوم با غنای بالا و گروهی از فیزیکدانان و مهندسان هسته‌ای برجسته‌‌ای است. حالا دیگر جمهوری اسلامی ایران در مسیر دستیابی به سلاح هسته‌ای احتمالا هیچ مانع فنی عمده‌ای ندارد. پیوندهای رو به رشد ایران با روسیه و چین، به پیشرفت اتمی آن کمک کرده است.
هم‌زمان با سرعت گرفتن برنامه هسته‌ای ایران در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما، ایالات متحده و اروپا تحریم‌هایی را در دستور‌کار قرار دادند که در برخی موارد با تایید چین و روسیه همراه بود، اما امروز مناسبات ژئوپلیتیک تغییر یافته و محاسبات هسته‌ای با جمهوری اسلامی دوستانه‌تر شده است.
گزارش وال‌استریت ژورنال در ادامه استدلال می‌کند که حمله نظامی روسیه به اوکراین به وضوح نشان داد که ولادیمیر پوتین به نظم جهانی به رهبری اروپا و ایالات متحده اهمیتی نمی‌دهد و چین نیز از «یک ذینفع مسئول» در یک نظام تجاری لیبرال عقب‌نشینی کرده است. پکن در عوض، تلاش می‌کند تا نسخه خود را از کشورهای «حوزه رفاه مشترک آسیای شرق بزرگ» بسازد، آنچه عمدتا هدفش حفظ برتری و تسلط پکن بر تایوان است.
تجدیدنظر در این پیوندها به انزوای راهبردی ایران پایان داده است. روسیه، چین و ایران همگی کاهش قدرت آمریکا را می‌خواهند. آن‌ها دریافته‌اند که برای دستیابی به اهداف مشترک باید ازنظر نظامی و اقتصادی به یکدیگر کمک کنند. از همین رو، جمهوری اسلامی فناوری پهپادها (هواپیماهای بدون سرنشین) و گلوله‌های توپخانه را برای استفاده در درگیری‌هایی که ظاهرا هیچ منفعتی از آن ندارد، در اختیار روسیه قرار داده است. روسیه در معامله‌ای تسلیحاتی آماده تحویل جنگنده‌های پیشرفته سوخو-۳۵ و سامانه‌های دفاع هوایی پیشرفته‌تر به ایران است. چنانچه جمهوری اسلامی در زمینه مهندسی هسته‌ای کمبودی داشته باشد، به سختی می‌توان باور کرد که مسکو از به اشتراک گذاشتن تخصص و فناوری هسته‌ای با تهران امتناع کند.
این گزارش با اشاره به پیشینه رویکرد نسبتا یکسان روسیه، چین و غرب در رویارویی با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، عنوان می‌کند که تشکیلات سیاست خارجی غرب برای مدت طولانی از این‌که روسیه و چین خواهان ایران هسته‌ای نیستند، آسوده‌خاطر بودند، اما حتی اگر ولادیمیر پوتین تمرکزش از جنگ در اوکراین برداشته شود، با بحران هسته‌ای در خاورمیانه مخالفتی نخواهد داشت.
روسیه برخلاف ایالات متحده، برای چندین دهه در پیرامون خود با کشورهای دارای سلاح هسته‌ای سر کرده است. تنها موضوع جدید در مورد بمب ایرانی، شوک تکان‌دهنده‌ای است که به منافع ایالات متحده در خاورمیانه و فراتر از آن وارد می‌کند. ایالات متحده به مدت ۲۰ سال اصرار داشت که هرگز اجازه نمی‌دهد جمهوری اسلامی ایران هسته‌ای شود. در صورت هسته‌ای شدن ایران، لفاظی‌های آمریکا در خاورمیانه رنگ می‌بازد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به باور نویسنده این گزارش، نیاز چین به نفت خاورمیانه نیز منطقه را آشفته کرده است. شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین، چندان بروز نداده است که با پوتین، دومین شریک تجاری بزرگ پکن، در جنگ با اوکراین و تصرف خاک این کشور مشکلی داشته باشد، جنگی که بیش از یک‌سال از آغاز آن می‌گذرد و عملا موجب بی‌ثباتی اتحادیه اروپا شده است. باید در نظر داشت که ولادیمیر پوتین درست قبل از حمله نظامی به اوکراین، با شی جین پینگ دیدار داشت.
گزارش وال‌استریت ژورنال بمب ایرانی را عاملی می‌داند که می‌تواند خروج آمریکا از خاورمیانه را سرعت بخشد، چرا که سیاست‌مداران ایالات متحده به گزینه حمله نظامی به سایت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی حساسیت نشان می‌دهند. مجموعه محاسبات حکم می‌کند که بهتر است با توجه به آنچه طی دو دهه گذشته در خاورمیانه روی داده، کمتر خطر کرد. عقل سلیم واشینگتن را به تغییر توجه از خاورمیانه به آسیای جنوب شرقی توصیه می‌کند.
در همین حال، شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در توافق اخیر خود با تهران با میانجی‌گری چین، محاسبات هوشمندانه‌ای انجام داد. او این را فرض کرده که جمهوری اسلامی در آستانه هسته‌ای شدن است. حکومت‌های کوچک خلیج فارس هم به روال معمول به‌دنبال منافع خود خواهند بود و خاورمیانه باید بدون حضور ایالات متحده، خود را سروسامان می‌دهد.
نویسنده گزارش وال‌استریت ژورنال اعتقاد دارد که در سراسر این مانور، علی خامنه‌ای، رهبری جمهوری اسلامی ایران، بازی متفاوتی انجام داده است. علی خامنه‌ای تلاش کرده تا کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای با فشار تحریمی آمریکا را خنثی کند.
نویسنده در پایان به مشکلات داخلی بی‌پایان ایران اشاره کرده که نتیجه همین رویکرد جمهوری اسلامی است و ممکن است علی خامنه‌ای و حاکمیتش را به زیر بکشد. به باور نویسنده رهبر جمهوری اسلامی دست ضعیفی داشت ولی تا اینجای کار در رابطه با پیشبرد برنامه هسته‌ایش خوب بازی کرده است.
