حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، که عصر روز سه‌شنبه، ۱۹ اردیبهشت (۹ مه)، برای حضور در یک نشست چهارجانبه عازم مسکو شد، چهارشنبه پیش از آغاز این نشست، با فیصل مقداد، وزیر امور خارجه سوریه، دیدار کرد.

به گزارش رسانه‌های داخلی، وزیر امور خارجه دولت ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران، در دیدار با همتای سوری خود درباره روند تحولات سیاسی پیرامون سوریه و آخرین روندهای منطقه‌ای گفت‌وگو کرد و تصمیم اتحادیه عرب را به‌منظور پذیرش بازگشت دمشق به این اتحادیه تبریک گفت.

وزیر امور خارجه سوریه نیز در این دیدار ضمن تاکید بر اهمیت حل و فصل سیاسی موضوعات میان سوریه و ترکیه، گفت: «ما خواهان حل و فصل این موضوعاتیم، اما مهم‌ترین مسئله را در این روند، خروج نیروهای ترکیه از اراضی سوریه می‌دانیم که مانع عادی‌سازی روابط و دستیابی به حل سایر موضوعات دستورکار سوریه و ترکیه است.»

در جریان جنگ داخلی سوریه، ترکیه از حامیان گروه‌های مخالف اسد بود و این نخستین بار در بیش از یک دهه گذشته است که وزیر خارجه سوریه با همتای ترک خود دیدار می‌کند.

بشار اسد که کشورش به ‌تدریج در حال خروج از انزوای منطقه‌ای است، پیش‌تر اعلام کرده بود تنها در صورت خروج نیروهای ترکیه از شمال سوریه، با اردوغان دیدار می‌کند. این در حالی است که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، ادعا می‌کند حضور نظامی این کشور در خاک سوریه در حکم اقدامی احتیاطی-‌امنیتی است در برابر حمله‌های احتمالی گروه‌های کرد، که آنکارا آن‌ها را تروریست می‌داند.

امیرعبداللهیان در حاشیه این نشست که چهارشنبه، ۱۰ مه (۲۰ اردیبهشت)، با حضور وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روسیه، سوریه و ترکیه و با محوریت تلاش به‌منظور حل اختلافات دمشق و آنکارا برگزار شد، در جمع خبرنگاران گفت: «سال گذشته شرایط خیلی سختی در منطقه ایجاد شد و احتمال بروز درگیری نظامی ترکیه در مناطق مرزی سوریه قوت گرفت، تلاش دیپلماتیک زیادی انجام شد که مانع وقوع یک جنگ و درگیری جدید در منطقه و در مرز مشترک ترکیه و سوریه شویم.»

او همچنین اظهار امیدواری کرد این نشست حامل «پیام مستحکمی» باشد مبنی بر تمرکز ترکیه و سوریه بر راه‌حل سیاسی، عقب‌نشینی نیروهای نظامی، خروج نیروهای آمریکا از مناطق شمال سوریه، و فراهم شدن زمینه برای بازگشت امن و هر چه سریع‌تر آوارگان سوری.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از این نشست نیز با انتشار متنی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «دولت و ملت سوریه بخشی از واقعیت منطقه‌اند».

حسین امیر عبداللهیان در حاشیه این نشست  دیدارهای جداگانه‌ای نیز با مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، داشت.

بیست‌ودو عضو اتحادیه عرب روز یکشنبه، ۹ مه (۱۹ اردیبهشت)، با بازگشت سوریه و پایان دادن به تعلیق ۱۲ ساله عضویت آن در اتحادیه عرب موافقت کردند. پس از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، سوریه از این اتحادیه اخراج شد و کشورهای عربی نیز روابط خود را با دمشق قطع کردند. اغلب کشورهای دیگر جهان نیز، غیر از دولت‌هایی مانند جمهوری اسلامی ایران و روسیه، در سال‌های اخیر بشار اسد را در انزوا قرار داده بودند.

برخی کارشناسان می‌گویند عضویت مجدد سوریه در اتحادیه عرب، می‌تواند راه را برای بازگشت بشار اسد به صحنه بین‌المللی هموار کند. اسد در سال‌های اخیر توانست کنترل اغلب مناطق کشور را بار دیگر به ‌دست بگیرد و همزمان، حرکت همسایگان نیز به‌منظور ازسرگیری روابط دیپلماتیک با دمشق آغاز شد.

از سوی دیگر، همزمان با این نشست، فعالیت نمایندگی‌های دیپلماتیک عربستان سعودی و سوریه نیز در دو کشور از سر گرفته شد. عربستان سعودی ۹ روز دیگر، ۱۹ مه (۲۹ اردیبهشت)، میزبان اجلاس اتحادیه عرب است و پیش‌بینی می‌شود که سوریه نیز در آن شرکت کند.

نشست چهارجانبه مسکو در شرایطی برگزار شد که روند عادی‌سازی روابط اعراب با دمشق جدی‌تر شده است. در همین حال، ترکیه در چند روز آینده شاهد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سرنوشت‌سازی خواهد بود و هرگونه دستاوردی برای رئیس‌جمهوری فعلی این کشور، بر موقعیت او در انتخابات آتی تاثیرگذار است.

نزدیکی سوریه و ترکیه، مخالفانی نیز دارد. در هفته‌های گذشته، مخالفان حکومت بشار اسد و متحدان آن‌ها که از احتمال تغییر موضع ترکیه و تعامل آنکارا با دمشق نگران‌اند، به منظور اعلام مخالفت با تغییر موضع احتمالی آنکارا، در شماری از شهرها و مناطق تحت کنترل مخالفان در شمال سوریه تظاهرات کردند.