لیستریا یا لیستریوز، بیماری جدی است که معمولا در اثر خوردن غذای آلوده به خاک، گوشت نپخته یا لبنیات غیرپاستوریزه، به انسان منتقل میشود و باعث تشنج، کما، سقط جنین و نقص مادرزادی میشود. این بیماری سومین عامل اصلی مرگومیر ناشی از مسمومیت غذایی در ایالات متحده آمریکا است.
اغلب مردم برای گریز از خطرهای احتمالی مصرف غذای تاریخگذشته، تاریخهای روی بستهبندی مواد غذایی را بررسی میکنند.
معمولا به عباراتی گیجکننده مانند «تاریخ مصرف»، «مدت زمان استفاده»، «بهترین زمان مصرف تا...»، «بین ... تا ... ماندگاری دارد» یا «از ... تا ... انقضا دارد» برخوردهایم، حتی روی بعضی آبجوها عبارت «تاریخ تولد» به کار رفته است. تمام این برچسبها به این معنا است که بسیاری از موادغذایی سالم بدون اینکه مصرف شوند هدر میروند، چون مصرفکننده تاریخ را اشتباه تفسیر میکند و موادغذایی قابلخوردن را دور میریزد.
به نوشته نشریه کانورسیشن، این زمان را تاریخ انقضا یا تاریخی میدانیم که باید ماده غذایی را دور ریخت. اما این تاریخ با زمان انقضای ماده غذایی یا خطر خوردن آن ارتباط چندانی ندارد. درواقع وجود سیستم تاریخیابی که پایه علمی داشته باشد، تفکیک مواد غذایی را که میتوان با خیال راحت خورد از غذاهای خطرناک، آسانتر میکند.
وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا گزارش میدهد که در سال ۲۰۲۰ هر خانوار آمریکایی بهطور میانگین ۱۲ درصد درآمدش را صرف غذا کرده است، اما بسیاری غذاها بیآنکه خوردنشان خطر داشته باشد، بهراحتی به سطل آشغال ریخته میشوند.
بر اساس اطلاعات مرکز پژوهشهای اقتصادی وزارت کشاورزی آمریکا، تقریبا ۳۱ درصد کل موادغذایی موجود در این کشور اصلا مصرف نمیشود. افزایش قیمت موادغذایی نیز مشکل اتلاف آن را بیشازپیش نگرانکننده کرده است. این امر پیامدهای زیستمحیطی گستردهای هم دارد. به گفته هیئت بیندولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل، اتلاف و ضایعات جهانی موادغذایی بالغبر ۸ تا ۱۰ درصد کل آلودگی گازهای گلخانهای را تشکیل میدهد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
سیستم فعلی برچسبگذاری موادغذایی ممکن است عامل بسیاری از ضایعات موادغذایی باشد. گزارش سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا نشان میدهد که سردرگمی مصرفکننده در مورد برچسبهای تاریخ مصرف محصولات، احتمالا عامل حدود ۲۰ درصد هدر شدن موادغذایی در خانهها است که سالانه هزینهای حدود یک میلیارد دلار به بار میآورد.
قانون غذا، دارو و مواد آرایشی که در سال ۱۹۳۸ تصویب شد و از آن زمان تاکنون تغییراتی کرده است، میگوید برچسب موادغذایی باید درباره ارزش تغذیهای و مواد بهکاررفته در غذاهای بستهبندی شده، ازجمله میزان نمک، شکر و چربی آن به مصرفکننده اطلاعات بدهد. تاریخ مصرف روی مواد غذایی را سازمان دارو و غذا تعیین نمیکند، بلکه خود تولیدکننده آن را مشخص میکند و ممکن است بر اساس بهداشت و ایمنی مواد غذایی تعیین نشده باشد.
مطالعه مشترک کلینیک قانون و سیاست غذایی هاروارد و شورای دفاع از منابع ملی آمریکا، با اشاره به احتمال ایجاد ابهام و اتلاف، حذف تاریخهای هدفمند برای مصرفکننده را توصیه میکند. این پژوهش پیشنهاد میکند که تولیدکنندگان و توزیعکنندگان بهجای آن، برای فروشگاههای بزرگ و سایر خردهفروشها از تاریخ «تولید» یا «بستهبندی» و «فروش» استفاده کنند. این تاریخها مدت زمان ماندگاری کیفیت بالای محصول را به خردهفروش نشان میدهد.
سازمان غذا و دارو ایالات متحده آمریکا برخی محصولاتی را که با ویژگیهایی نظیر رطوبت و فراوانی مواد مغذی به میکروب اجازه رشد میدهد، «غذاهای احتمالا خطرناک» میداند. این غذاها شامل مرغ، شیر و گوجهفرنگی خردشده است که همگی به شیوع جدی بیماریهای مرتبط با موادغذایی ربط دارند.
اما اکنون بین برچسب تاریخ مصرف روی این غذاها و موادغذایی پایدارتر هیچ تفاوتی وجود ندارد.
شیرخشک تنها محصول غذایی است که تاریخ «تا ... مصرف شود» دارد که هم دولت و هم علم آن را تایید و تعیین کرده است. این محصول ازنظر آلودگی بهطور منظم آزمایش میشود.
اما شیرخشک نوزاد به لحاظ ارزش غذایی نیز آزمایش میشود، تا مدت زمان تجزیه مواد مغذی بهویژه پروتئین آن مشخص شود. تاریخ استفاده از شیرخشک برای جلوگیری از ایجاد سوءتغذیه نوزاد است و نشان میدهد که چه زمانی دیگر مغذی نیست.
تعیین ماندگاری موادغذایی با دادههای علمی درمورد تغذیه و نیز ایمنی آن، ضایعات را تا حد زیادی کاهش میدهد و با گران شدن غذا در هزینه صرفهجویی میشود.
اما در نبود سیستم تاریخگذاری یکسان موادغذایی، مصرفکننده باید به چشم و بینی خود اعتماد کند و نان کپکزده، پنیر سبزشده یا سالادهای بو گرفته را دور بریزد. همچنین باید به تاریخ مصرف غذاهای فاسدشدنی مثل کالباس و گوشت پخته و پنیر که میکروب بهراحتی در آنها رشد میکند بیشتر دقت کرد.