ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در نشست خبری روز دوشنبه ۱۰ مهر، هرگونه مذاکره مستقیم با ایالات‌ متحده آمریکا را تکذیب کرد و مدعی شد چنانچه طرف مقابل «اراده بازگشت مسئولانه» به برجام را داشته باشد، ایران هم به روند دیپلماسی پایبند است.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پیش‌تر اعلام کرده بود که ژاپن برای احیای توافق هسته‌ای «ابتکاری» پیشنهاد داده است. سخنگوی وزارت امور خارجه نیز این موضوع را تایید کرد و گفت که «کشورهای دوست برای نزدیک کردن دیدگاه‌های طرف‌ها ابتکار عمل‌هایی را مطرح کرده‌اند».

او با اشاره به خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و متهم کردن کشورهای اروپایی به «شانه خالی کردن از تعهدات» گفت که توافق مدنظر جمهوری اسلامی همان چیزی است که سال ۲۰۱۵ امضا شد.

پیش‌تر حسین امیرعبداللهیان از رونمایی سند جایگزین برجام به نام «سند سپتامبر» با میانجی‌گری کشورهای همسایه از جمله قطر و عمان سخن گفته بود اما ناصر کنعانی روز دوشنبه گفت که «ابتکارعمل سلطان عمان» توافق جدیدی نیست و منظور از این ابتکار مجموعه اقدام‌هایی برای نزدیک کردن دیدگاه طرفین و بازگشت آن‌ها به تعهداتشان است. کنعانی در ادامه افزود که جمهوری اسلامی از «تلاش‌های با حسن نیت کشورهای دوست استقبال می‌کند». او همچنین مدعی شد که «شرایط موجود ناشی از نبود عزم جدی آمریکا در بازگشت مسئولانه به برجام است».

این مقام دولتی از واکنش به اخبار مربوط به ارتباط وزارت خارجه جمهوری اسلامی با برخی مقام‌های آمریکایی در خصوص برجام امتناع کرد و با تقلیل دادن این موضوع به «رقابت‌های حزبی» در آمریکا گفت که مایل نیست درباره این مسئله صحبت کند.

کنعانی گزارش سالانه ایالات‌ متحده آمریکا در خصوص سلاح‌های کشتار جمعی و فعالیت‌ هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را «بی‌اساس» خواند و ضمن تکذیب آن گفت: «ایران بارها اعلام کرده است که سلاح هسته‌ای در دکترین نظامی آن نقشی ندارد و هرگونه استفاده از این‌گونه سلاح‌های کشتار جمعی را مردود می‌داند.» او در ادامه مدعی شد که آمریکا برای تعیین پایبندی کشورها به کنوانسیون منع سلاح‌های کشتار جمعی «فاقد صلاحیت» است.

ادعای شفافیت مالی در جمهوری اسلامی

سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی با بیان اینکه موضوع آزادسازی زندانیان ایرانی در کشورهای مختلف دنیا از جمله آمریکا در دستور کار دولت قرار دارد، گفت که این موضوع در قالب «حمایت کنسولی» دنبال می‌شود. او هرگونه مبادله جدید زندانیان با آمریکا را تکذیب کرد و گفت: «مرحله تبادل زندانیان با آمریکا انجام شد و تبادل جدیدی در این زمینه نداریم.»

این مقام وزارت امور خارجه در ادامه، کشورهای اروپایی را به زندانی کردن اتباع جمهوری اسلامی با «اتهامات واهی» متهم کرد و گفت که آزادی آنان در اولویت دولت قرار دارد و وزیر امور خارجه هم این موضوع را در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل با مقام‌های اروپایی مطرح کرده است.

ناصر کنعانی به گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال پیوستن جمهوری اسلامی به اف‌ای‌تی‌اف نیز واکنش نشان داد و با طرح این ادعا که سازوکار شفافیت مالی در داخل کشور وجود دارد، گفت درباره اینکه جمهوری اسلامی برنامه‌ای برای پیوستن به این سازوکار بین‌المللی داشته باشد، اطلاعی ندارد.

در حالی‌ که سپاه قدس، شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران، در سوریه فعالیت‌های گسترده دارد، سخنگوی وزارت امور خارجه حضور ایالات‌ متحده آمریکا در این کشور را محکوم کرد و آن‌ را نشانه «رویکرد تجزیه‌طلبی» در سوریه و نقض تمامیت ارضی آن دانست.

درگیری‌ها در قفقاز و گفت‌وگو با مقام‌های ارمنستان و جمهوری آذربایجان

ناصر کنعانی در بخش دیگری از نشست خبری روز دوشنبه، درباره سفر مشاور امنیت ملی ارمنستان در اوج درگیری‌ها با جمهوری آذربایجان، توضیح داد که این سفر در راستای استمرار تماس‌ها و گفت‌وگوهای میان دو کشور در خصوص مسائل دوجانبه و تحولات اخیر قفقاز انجام شده است.

او در ادامه افزود مسئله قفقاز برای جمهوری اسلامی «اهمیت» دارد و این سفر «بنا بر تمایل همسایگان برای گفت‌وگو با ایران» انجام شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به سخنان اخیر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، درباره کریدور زنگزور نیز گفت که جمهوری اسلامی با توسعه راه‌های مواصلاتی موافق و با تغییر مرزهای بین‌المللی مخالف است.

اردوغان به‌تازگی گفته بود که کریدور زنگزور به هر نحوشده به سرانجام خواهد رسید؛ این کار یا از طریق خاک ارمنستان انجام خواهد شد یا اگر دولت ایروان موافقت نکند، ایران از این ایده که این کریدور از قلمرو این کشور عبور کند، استقبال می‌کند.

این مقام دولتی در ادامه نشست خبری دوشنبه، از سفر یک مقام جمهوری آذربایجان به ایران خبر داد اما نام این مقام و تاریخ سفرش را اعلام نکرد. او در ادامه افزود که گفت‌وگوهای دوجانبه برای از سرگیری فعالیت سفارتخانه جمهوری آذربایجان و مسئله قفقاز استمرار دارد.

توافق‌نامه امنیتی جمهوری اسلامی و عراق

ناصر کنعانی در نشست خبری روز دوشنبه، درباره توافق امنیتی ایران و عراق گفت: «بر اساس این توافق، قرار بود مقام‌های عراق نگرانی جمهوری اسلامی از وجود گروه‌‎های تروریستی در اقلیم کردستان را برطرف، آن‌ها را خلع سلاح و در مقرهای موردتوافق مستقر کنند».

به گفته ناصر کنعانی، هم‌زمان «با پایان این موعد در ۲۸ شهریور، بخش‌هایی از این توافق انجام شد و گروه‌های مسلح تروریستی خلع سلاح و به عمق خاک عراق منتقل شدند. برخی مقرهای آن‌ها نیز به طور کامل تخریب شده است و باقی نیز تخریب خواهد شد.»

او اضافه کرد که هیئت ارزیابی جمهوری اسلامی به منظور ارزیابی اجرای توافق به عراق سفر کرده است.

جمهوری اسلامی احزاب کرد مخالف حکومت فعال در اقلیم کردستان را به «فعالیت‌های تروریستی» و «تجزیه‌طلبی» متهم می‌کند و با همین اتهام، آن‌ها را بارها هدف حملات هوایی قرار داده است.

مقام‌های جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران برای بیرون راندن احزاب مخالف از خاک عراق این کشور را تحت‌فشار گذاشتند و در نهایت نیز طی یک توافق‌نامه امنیتی، برای این کشور به منظور خلع سلاح احزاب مخالف کرد و بیرون راندن آنان ضرب‌الاجل تعیین کردند.

در پیوند با همین موضوع، ناصر کنعانی بار دیگر گفت: «ما در ارتباط با امنیت مرزهایمان هیچ مسامحه‌‌ای نمی‌کنیم.»

ناصر کنعانی درباره احتمال لغو روادید با عربستان سعودی نیز گفت که این موضوع در دست بررسی است و پس از بررسی همه ابعاد فرهنگی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی و با نگاه به موضوع افزایش جذب گردشگر خارجی به کشور، در وزارت خارجه جمع‌بندی و برای تصویب به هیئت دولت ارسال می‌شود.