روزانه بین پنج تا شش پرستار، ماهانه حدود ۱۵۰ پرستار و سالانه بین یک هزار و ۲۰۰ تا یک هزار و ۵۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند. البته این آمار که محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری اعلام کرده، فقط به پرستارانی اشاره دارد که درخواست «گوداستندیگ» داده‌اند، وگرنه شمار زیادی از پرستاران و فارغ‌التحصیلان پرستاری بدون ثبت درخواست رسمی ایران را ترک می‌کنند.
مقصد پرستاران مهاجر متفاوت است؛ از آمریکا و اروپا گرفته تا کشورهای حوزه خلیج فارس اما همه آن‌ها در یک مورد مشترک‌اند؛ اینکه رفتن را به ماندن ترجیح می‌دهند.
مهاجرت پرستاران از ایران در حالی با شیب صعودی ادامه دارد که طبق اذعان مسئولان وزارت بهداشت، بیمارستانها و مراکز درمانی ایران با کمبود ۷۰ هزار پرستار مواجه‌اند. از طرفی فعالان پرستاری از بیکاری ۲۰ تا ۳۰ هزار پرستار خبر می‌دهند. با این حال، دولت جمهوری اسلامی به‌رغم کمبود شدید پرستار، از استخدام نیروهای جدید خودداری می‌کند.
پیش‌تر خبرگزاری مهر به نقل از یک فعال پرستاری نوشته بود که وزارت بهداشت به جای اینکه یک نیروی پرستاری استخدام کند و حداقل ۱۲ میلیون حقوق ماهانه برای او در نظر بگیرد، با هزینه کردن نصف این مقدار، پرستاران موجود را وادار می‌کند در شیفت‌های اجباری بمانند که دستمزد اضافه‌کاری آنان بین ۱۳ تا ۲۰ هزار تومان است.
روزنامه دنیای اقتصاد نیز روز سه‌شنبه ۲ آبان در گزارشی با عنوان «وضعیت اورژانسی بیمارستانها»، دو موضوع مهاجرت پرستاران و کمبود نیرو در بیمارستانها را بررسی کرد و نوشت: «آژیر خطر به صدا درآمده است و فعالان صنفی پرستاری شرایط بیماران را به دلیل کمبود پرستار در بیمارستانها بحرانی می‌خوانند.»
در این گزارش آمده است: «بر اساس استانداردهای بین‌المللی، نسبت پرستار به تخت بیمارستانی به‌طور میانگین حدود ۲.۵ پرستار به ازای هر تخت است. در بریتانیا این نسبت به چهار پرستار در ازای یک تخت می‌رسد اما در ایران شرایط جور دیگری است؛ نسبت تعداد پرستار به تخت بیمارستانی هشت دهم است، یعنی حتی کمتر از نصف میانگین جهانی.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دنیای اقتصاد در این گزارش، به نقل از یک فعال پرستاری با نام خانوادگی عنایتی نوشت: «بیشتر بیمارستان‌های ایران کمبود نیروی شدید دارند. این از پیامدهای بعد از کرونا است که پرستارانی که در بحرانی‌ترین شرایط کنار بیماران بودند، با فروکش کردن موج کرونا بیکار شدند و فارغ از اینکه زندگی این پرستاران با چالش روبرو شده، جان بیمارها هم به خطر افتاده است.»
فعالان پرستاری حقوق اندک، کار زیاد و اضافه‌کاری‌های اجباری را از دلایل اصلی مهاجرت پرستاران می‌دانند. پیش‌تر محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار، «معیشت» را مهم‌ترین مشکل پرستاران خوانده و گفته بود که نظام سلامت برای پرستاران «دافعه» ایجاد می‌کند. به گفته او، حقوق پرستاران در سایر کشورها بین چهار تا هشت هزار دلار است؛ در حالی که آن‌ها در ایران بین شش تا ۱۲ میلیون تومان حقوق می‌گیرند که حداکثر ۳۰۰ دلار در ماه می‌شود.
وزارت بهداشت از سال ۱۳۹۵ متعهد شد سالانه دست‌کم ۱۰ هزار پرستار جذب کند اما این اتفاق نیفتاد و حتی پذیرفته‌شدگان آزمون پرستاری هم به‌رغم وعده مسئولان، استخدام نشدند. آزمون استخدام پرستار هم از سال ۱۳۹۹ دیگر برگزار نشد.
در نتیجه امتناع وزارت بهداشت از استخدام نیروهای جدید، وضعیت به جایی رسید که به قول عنایتی، در برخی بیمارستانها به ازای هر ۳۵ بیمار یک پرستار وجود دارد.
گزارش میدانی دنیای اقتصاد از بخش مامایی یک بیمارستان دولتی آشکار می‌کند که گاهی هشت تا ۹ زایمان فقط با حضور دو ماما انجام می‌شود؛ در صورتی که طبق استانداردهای بین‌المللی، این بخش باید دست‌کم ۱۴ ماما داشته باشد. ضمن اینکه تعداد پرستاران این بخش هم به میزان قابل‌توجهی کم شده است.
در این بخش، هر ماما باید ۱۵۰ ساعت در ماه اضافه‌کاری اجباری هم پر کند و با توجه به کمبود نیرو، معمولا با درخواست مرخصی آنان موافقت نمی‌شود. به گفته یکی از ماماهای این بخش، خیلی از پرستاران و ماماها پس از ۲۰ سال کار رسمی انصراف می‌دهند و مهاجرت می‌کنند. برخی هم مشاغلی مثل مغازه‌داری و شیرینی‌پزی را به پرستاری ترجیح می‌دهند.
در پیوند با این موضوع، دبیرکل خانه پرستار نیز افشا کرد که برخی پرستاران به دلیل وضعیت نامناسب کاری به مشاغل دیگر روی آورده‌اند و رانندگی و کار در اسنپ به کار روتین آن‌ها تبدیل شده است.
آخرین بررسی‌های رصدخانه مهاجرت ایران در تابستان ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در آن زمان، ۵۴ درصد پزشکان و پرستاران در ایران تمایل زیاد و خیلی زیاد به مهاجرت داشته‌اند، ۲۴ درصد تصمیم به مهاجرت گرفته و ۷.۵ درصد هم برای مهاجرت اقدام کرده بودند.
