بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده مرکز آمار ایران، تورم ماهانه پایین‌ترین دهک‌های خانوارهای کشور در مهر امسال نشان‌دهنده آن است که عامل بیش از ۷۰ درصد از تورم ماهانه، تورم در بخش مسکن بوده که یکی از بالاترین رکوردهای ثبت شده طی سه سال گذشته است.
همچنین ثبت تورم ۵۱ درصدی بخش مسکن از نرخ تورم ماهانه در بالاترین دهک خانوارهای کشور نیز نشان‌دهنده نقش پررنگ آن در سبد هزینه خانوارهای کشور از دهک یک تا ۱۰ است، در میانگین کشوری نیز از ۲.۳ درصد تورم مهرماه، سهم مسکن ۱.۳۸ درصد بوده است که نشان از سهم ۶۰ درصدی مسکن در میانگین کشوری دارد.
بر اساس داده‌های منتشر شده در مهر ۱۴۰۲، حداقل ۵۱ و حداکثر ۷۱ درصد از تورم ماهانه دهک‌ها، ناشی از افزایش قیمت مسکن بوده است. در دهک یک از تورم ۲.۰۷، سهم مسکن ۱.۴۷ بوده است، در رتبه‌های بعدی دهک هشت قرار دارد که سهم مسکن در تورم از ۲.۳۱ به ۱.۳۶ می‌رسد. رتبه سوم نیز به دهک نهم اختصاص دارد که از تورم ۲.۳۹ درصدی مهرماه، سهم مسکن ۱.۳۴ درصد بوده است.
همچنین پس از دهک دهم که مسکن با ۱.۲۶ از ۲.۴۷ درصد در تورم ماهانه کمترین سهم را دارد، دهک سوم قرار دارد که برای آن‌ها از ۲.۰۴ تورم ماهانه، سهم مسکن ۱.۲۴ بوده است.
به نظر می‌رسد باوجود آنکه مرکز آماری مدعی کاهش نسبی نرخ تورم در مهرماه سال ۱۴۰۲ شده، اما کماکان تورم بخش مسکن امکان کاهش نرخ کلی تورم را ناممکن کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به ادعای «ابوالفضل نوروزی»، سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، آنچه موجب شده است تورم بخش مسکن مهار‌نشدنی باشد، بالا بودن سهم زمین در قیمت تمام‌شده مسکن است که این سهم در قیمت نهایی و میانگین کشوری به ۶۰ درصد و در تهران به ۷۰ درصد رسیده است.
به گفته نوروزی، این شاخص در مقیاس جهانی در محدوده ۳۰ درصد است که نشان می‌دهد مسئله قیمت زمین چگونه به یکی از کلیدی‌ترین عوامل تورم مسکن بدل شده است.
در این میان، نرخ رشد قیمت زمین در تهران به نسبت میانگین کشوری طی ۳۰ سال گذشته نشان می‌دهد در حالی‌که طی این مدت قیمت زمین در مجموع ۲۰ شهر کشور به‌طور میانگین ۳۰۰ برابر شده، در شهر تهران قیمت زمین بیش از ۱۱۰۰ برابر رشد کرده است.
افزایش نجومی قیمت زمین سبب شده است تنها طی ۱۲ سال گذشته، قیمت مسکن در تهران حدود ۲۵۰۰ درصد افزایش یابد، به‌نحوی‌که قیمت مسکن بین سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ هر پنج سال حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ درصد رشد داشته است. زمانی می‌توان عمق بحران ناشی از رشد قیمت زمین در ایران را درک کرد که بدانیم طی ۱۲ سال گذشته بالاترین نرخ تورم مسکن در ۵۷ کشور جهان، متعلق به ایسلند با ۱۰۳ درصد بوده است، عددی که در قیاس با تورم مسکن در پایتخت ایران ناچیز است.
محمد صالح شکوهی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علم و صنعت، معتقد است تورم زمین و مسکن خیلی بیشتر از تورم عمومی بوده و علت آن تبدیل‌شدن مسکن به کالای سرمایه‌ای است.
نبود امنیت اقتصادی در تولید، بورس و حوزه‌های سرمایه‌گذاری سبب شده است نگرانی برای ازدست‌رفتن سرمایه اندوخته، برخی افراد را برای حفظ و رشد سرمایه‌گذاری به خرید زمین و مسکن ترغیب کند. در این میان ورود بانک‌ها به مسئله انباشت ملک نیز یکی دیگر از عوامل تشدید این بحران است.
در روزهای اخیر سرپرست دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد حدود ۴۰۰ میلیون رکورد از مالکیت و موجودیت املاک در کشور انجام شده است و باتوجه‌به مفاد قانونی، ۵۷۰ هزار خانه خالی شناسایی شد که عموما مالکان آن بیش از دو خانه خالی داشته‌اند که تا سال ۱۴۰۰ شناسایی شده بود.
همچنین شاهین مستوفی، معاون حسابرسی سازمان امور مالیاتی کشور، مدعی شده است طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، پنج بانک دارای بیشترین واحد مسکونی خالی‌اند که اولین بانک ۸ هزار واحد، بانک دوم دو هزار و ۶۰۰ واحد، بانک سوم ۵۸۳ واحد، بانک چهارم ۲۷۸ و بانک پنجم ۱۸۱ واحد مسکن خالی دارند.
اما در میان افراد حقیقی، انتشار خبر شناسایی جوانی ۲۰ ساله با در اختیار داشتن ۱۵۳ واحد، به‌خوبی نشان‌دهنده وضعیت تبعیض‌آمیز مسکن در کشور است. بحرانی که نه‌تنها خانه‌دارشدن را به رویای دور برای خانوارهای ایرانی بدل کرده، بلکه بسیاری از خانوارها را برای اجاره مکان مناسب برای زندگی نیز ناتوان کرده است.
