برای نخستینبار در دوران حکومت طالبان، پنجشنبه ۱۸ آبان (۹ نوامبر)، هر دلار آمریکایی به قیمت ۷۰ افغانی مبادله شد.
خبرگزاری باختر (تحت کنترل طالبان) مدعی شد که هر دلار آمریکایی در بازارهای کشور به کمتر از ۷۰ افغانی هم خریدوفروش شده است.
با سرنگونی نظام جمهوری مورد حمایت کشورهای غربی، قیمت دلار در برابر افغانی به میزان چشمگیری افزایش یافته بود و حتی یک دلار به قیمت ۱۱۷ افغانی نیز مبادله میشد.
اما با سرازیر شدن بستههای فیزیکی دلار به افغانستان، قیمت افغانی در برابر دلار تقویت شد.
بانک مرکزی افغانستان (تحت کنترل طالبان)، هرازچندگاهی برای تقویت ارزش پول افغانی، بستههای ۱۰ الی ۱۴ میلیون دلاری را در مزایده به فروش میرساند. این بستههای دلار به صرافها فروخته میشود.
ایالات متحده آمریکا پس ازخروج از افغانستان، همچنان بزرگترین کمککننده به این کشور باقی مانده است. گزارش اردیبهشتماه سربازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان (سیگار) نشان میداد که واشینگتن ۲.۱ میلیارد دلار به افغانستان در دوران طالبان کمک کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
چند ماه پیش بانک مرکزی افغانستان (تحت کنترل طالبان) از ورود بستههای ۴۰ میلیون دلاری کمک هفتگی خبر داد، اما این بانک از مدتی قبل درباره ورود این بستههای دلار اطلاعاتی ارائه نمیکند. منتقدان طالبان ادعا میکردند که این گروه به بخشی از کمکهای خارجی دسترسی دارد.
ناصر معین، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه هرات، به ایندیپندنت فارسی گفت که دریافت هفتگی بستههای دلار کمکی در افغانستان، باعث تزریق دلار در بازارهای این کشور و افزایش ارزش پول افغانی شده است.
او گفت: «عرضه بیش از اندازه دلار در بازار باعث شده است که ارزش پول افغانی افزایش پیدا کند. پس از پیروزی امارت اسلامی، اول احساس میشد که شاید اقتصاد افغانستان مورد توجه نباشد و یک روند نزولی ارزش در پول ملی افغانستان رخ داد و یک دلار تا ۱۲۰ افغانی هم مبادله شد، اما این بهزودی مهار شد.»
معین با اشاره به افزایش ارزش پول افغانی در برابر دلار، گفت بیم آن وجود دارد که مقدار زیادی دلار از یک مرجع غیرواضح و ناروشن در بازار تزریق شده باشد و این به کاهش ارزش دلار در مقابل افغانی منجر شود.
معین هشدار داد که ثابت نبودن ارزش دلار در برابر پول افغانی، باعث افزایش بیکاری در جامعه میشود و تقاضا بسیار برای پول افغانی باعث برداشت پول از بانکها شده است.
او گفت که با سرنگونی حکومت افغانستان، بیشتر مردم اعتمادشان را به سیستم بانکداری از دست دادهاند و درصدد آناند که پولهایشان را از بانکها خارج کنند: «هر کس پول خود را از بانک بیرون میکشد و هیچکس پول در بانک ذخیره نمیکند و این باعث میشود که قدرت قرضهدهی بانکها کاهش پیدا کند.»
روی کار آمدن مجدد طالبان در قدرت باعث شد که مردم به بانکها هجوم بیاورند و پولهایشان را بیرون بکشند و این باعث شد که برای برداشت پول از بانک محدودیت وضع شود.
با سرنگونی حکومت افغانستان در اوت ۲۰۲۱، هزاران تن از شهروندان افغان به کشورهای اروپایی و آمریکایی مهاجرت کردند و بخشی از این شهروندان، برای خانوادههایشان در داخل افغانستان پول میفرستند. بخشی از دلار و یورو از این طریق به اقتصاد افغانستان تزریق میشود.
فرهاد شیرزاد ۲۵ سال دارد و بیش از یک سال است که در شهر شیکاگوی آمریکا سکونت دارد. او به ایندیپندنت فارسی میگوید که با پروازهای نظامی آمریکا از افغانستان خارج شده و اکنون در آمریکا مشغول کار است.
او گفت: «من ماهانه بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار آمریکایی برای خانواده خود در کابل پول میفرستم. من در آمریکا کار میکنم تا خانوادهام در افغانستان زندگی خوبی داشته باشند. خود شما میدانید که در افغانستان کار نیست و پدر و برادرهای من بیکارند.»
بخش عمده اقتصاد افغانستان به کمکهای خارجی وابسته است و با کاهش این کمکها، پول ملی این کشور ارزش خود را از دست میدهد.
در اوج حضور نظامی و کمکهای غرب بهویژه ایالات متحده آمریکا در افغانستان، هر دلار آمریکایی تا ۴۴ افغانی مبادله میشد، اما با کاهش این کمکها، قیمت دلار هر روز افزایش یافت.
هر چند طی ماههای اخیر ارزش دلار در برابر افغانی کاهش یافته است، اما کارشناسان اقتصادی معتقدند که هیچ تضمینی وجود ندارد که این روند دوام داشته باشد.