پس از انتشار خبر توافق اسرائیل و حماس برای آتش‌بس چهار روزه، سی‌ان‌ان به نقل از منابع مطلع اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، یک هفته قبل در تل‌آویو به هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه کاخ سفید گفته بود که «ما به این توافق نیاز داریم».

بر اساس این گزارش، نتانیاهو و جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، اوایل آن روز طی یک تماس تلفنی توافق کرده بودند که برای پذیرش پیشنهاد توافق موقت با حماس به منظور آزادی ۵۰ زن و کودک گروگان آماده‌اند.

سی‌ان‌ان می‌گوید پیشرفت بزرگ در این مسیر زمانی آغاز شد که گروه حماس روز ۱۲ نوامبر، پس از چند روز امتناع، اطلاعات هویتی گروگان‌ها مانند سن، جنسیت و ملیت آن‌ها را به طرف مذاکره اعلام کرد و مشخص شد در روز ۷ اکتبر، تعداد زیادی کودک و خردسال به اسارت گرفته شده‌اند. اگرچه اسرائیل و ایالات متحده معتقد بودند که بیش از ۵۰ زن و کودک به گروگان گرفته شدند، اکنون هر دو کشور توافق کرده‌اند که باید با دریافت تضمین آزادی این ۵۰ نفر جلو بروند. آن‌ها امیدوارند این توافق حماس را تشویق کند تا بعد از گروه اول، تعداد بیشتری را آزاد کند.

در ادامه گزارش آمده است که پس از ملاقات برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در کاخ سفید، با نتانیاهو، همه‌چیز تیره‌وتار شده بود و قطری‌ها که میانجی اصلی در این مذاکرات‌اند، ابتدا نتوانسته بودند حماس را قانع کنند تا به آزادی گروگان‌ها تن دهد. حماس در آن زمان تهدید کرده بود که مذاکرات را از مسیرش منحرف می‌کند و از نیروهای ارتش اسرائیل خواست حمله به بیمارستان شفا در غزه را هرچه زودتر تمام کند؛ اما ارتش اسرائیل این پیشنهاد را نپذیرفت و نشان داد که در بیمارستان به جست‌وجویش ادامه خواهد داد.

این خبرگزاری می‌گوید هنگامی که مذاکرات از سر گرفته شد، بایدن یک تماس دیگر با امیر قطر برقرار کرد و در این مکالمه به طرف قطری گفت: «وقت تمام شد.» سپس امیر قطر به بایدن اطمینان داد که تمام تلاشش را برای بستن توافق انجام خواهد داد.

روز بعد، مک‌گورک شخصا با حاکم قطر در دوحه ملاقات کرد تا متن توافق نهایی را بررسی کنند. در آن پیش‌نویس، نحوه خروج زنان و کودکان در مرحله اول و همچنین مشوق‌هایی برای حماس برای آزاد کردن گروگان‌های بیشتر ارائه شده بود. بیل برنز، رئیس سیا، نیز از طریق تماس تلفنی در این جلسه حضور داشت.

سی‌ان‌ان همچنین نوشت که کابینه جنگی اسرائیل پس از ایجاد تغییرات جزئی، روز یکشنبه هفته جاری این توافق را تصویب و سپس امیر قطر متن توافق را برای آخرین بار به حماس منتقل کرد. در نهایت، اعضای ارشد حماس صبح سه‌شنبه به وقت آمریکا، به قطری‌ها پاسخ دادند که این توافق را تایید کرده‌اند.

یک مذاکره آزمایشی

بر اساس این توافق که موردحمایت ارتش اسرائیل، موساد و شین‌بت قرار دارد و با رای اکثریت اعضای کابینه دولت نتانیاهو به تصویب رسیده است، عملیات زمینی و هوایی اسرائیل در غزه پس از آزادی ۵۰ زن و کودک گروگان، به مدت چهار روز متوقف می‌شود و به ازای آزادی هر ۱۰ گروگان بیشتر، آتش‌بس برای یک روز دیگر تمدید می‌شود. همچنین بر اساس بیانیه تازه حماس، قرار است ۱۵۰ زندانی فلسطینی نیز به عنوان بخشی از این توافق آزاد شوند.

در این گزارش آمده است که تلاش‌ها برای آغاز مذاکرات به منظور دستیابی به این توافق از همان ساعات اولیه پس از حمله حماس به اسرائیل در تاریخ ۷ اکتبر آغاز شد و دولت بایدن اطمینان داشت که ارتباط با حماس از طریق قطری‌ها موثر خواهد بود. چند‌ هفته بعد مقدمات توافق فراهم شد. مقام‌های آمریکایی بعدها این تلاش‌ها را به‌عنوان «مذاکرات پایلوت و اولیه» توصیف کردند.

کاخ سفید ۲۳ اکتبر موفق شد دو شهروند آمریکایی گروگان در غزه به نام‌های ناتالی و جودیت رانان را آزاد کند. در حالی که این مادر و دختر در حال خروج از غزه بودند، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی، به همراه مک‌گورک در دفتر سالیوان جمع شده بودند و مسیر حرکت خانواده رانان را لحظه‌ به لحظه دنبال می‌کردند.

منابع سی‌ان‌ان سفر چندساعته این دو نفر را «دردآور» توصیف کردند. وقتی آن‌ها به مرز رسیدند، استفانی هالت، کاردار موقت سفارت آمریکا در اسرائیل، منتظر آن‌ها بود. در این مرحله، بایدن با پدر ناتالی رانان تماس گرفت تا این خبر خوشحال‌کننده را شخصا به او بدهد و سپس با هر دو زن آزادشده صحبت کرد.

آن روز برای مقام‌های ارشد امنیت ملی در دولت بایدن نشانه‌ای بزرگ بود که نشان داد می‌توانند با برقراری ارتباط و مذاکره با حماس از طریق قطر، به توافق‌های بزرگ‌تر هم دست یابند. همین امیدواری باعث شد تا در نهایت این مذاکرات چندهفته‌ای اکنون به آزادی قریب‌الوقوع گروه بزرگ‌تری از گروگان‌ها منجر شود.

مبانی یک معامله

سی‌ان‌ان می‌نویسد: «پس از آنکه اسرائیلی‌ها رئیس موساد را برای مذاکره درباره گروگان‌ها مامور کردند، بیل برنز، رئیس سیا، نیز در بازگشت به آمریکا به‌شدت درگیر این پرونده شد. یک منبع مطلع به سی‌ان‌ان گفت در دوحه، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، مستقیما با اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی ارشد حماس، گفت‌وگو کرده بود. بایدن هم در تماس‌های تلفنی متعدد در ماه اکتبر، توانست نتانیاهو را قانع کند که برای آزادی گروه بزرگی از گروگان‌ها راه مناسبی وجود دارد.

۲۴ اکتبر به نظر رسید که حماس با پارامترهای توافق برای آزادی زنان و کودکان موافقت کرده است. مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی هم به این فکر افتادند که آیا اسرائیل باید تهاجم زمینی‌اش را به تعویق بیندازد؟

اما در نهایت اسرائیل قانع نشد، زیرا در این مرحله آن‌ها هنوز به مدرکی که ثابت کند گروگان‌های حماس زنده‌اند، دست نیافته بودند. با این حال ایالات متحده، اسرائیل و قطر طی هفته‌های بعد با حماس مذاکرات مختلفی را پیش بردند و با این گروه درباره جزئیات توافق احتمالی و چارچوب زمانی، تعداد گروگان‌ها و ایجاد مسیر عبور امن و نظارت، صحبت کردند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، اوایل ماه نوامبر به اسرائیل بازگشت تا دولت اسرائیل را برای پذیرش توقف‌های بشردوستانه تحت فشار قرار دهد؛ سیاستی که ایالات متحده معتقد بود باعث پیشرفت در روند آزادسازی گروگان‌ها می‌شود. اگرچه پس از دیدار بلینکن با نتانیاهو و کابینه او، توافق‌های پایه‌ای به وجود آمد، نخست‌وزیر اسرائیل تنها ساعاتی پس از آن دیدار، علنا این ایده را رد کرد. در نتیجه فشار از سوی ایالات متحده روزها ادامه یافت تا در نهایت دولت اسرائیل به «توقف‌های تاکتیکی» تن داد.

سی‌ان‌ان نوشت: «به نظر می‌رسید که مذاکرات گاه به‌طور دردناکی کند پیش می‌رفت، زیرا هر مرحله از ارتباطات از دوحه، قطر یا قاهره به حماس در غزه منتقل می‌شد و سپس مجددا به اسرائیل و ایالات متحده بازمی‌گشت. یکی از مقام‌ها در آن زمان گفت که هر مرحله از این کار مانند کشیدن دندان است. یک مقام ارشد وزارت خارجه نیز گفت که در پشت صحنه، امنیت و آزادی گروگان‌ها، موضوع کلیدی بود با این حال دولت اسرائیل نمی‌خواست به‌ دلیل مسئله گروگان‌ها از خود نشانه‌های ضعف و تسلیم نشان دهد.»

در ادامه این گزارش آمده که مقام‌های اسرائیلی و آمریکایی ابتدا اصرار داشتند که همه زنان و کودکان در قسمت اول توافق آزاد شوند، اما حماس تنها آزادی ۵۰ نفر را تضمین کرد و از ارائه اطلاعات هویتی درباره گروگان‌ها سر باز زد. زمانی که برنز در دوحه با امیر قطر و دیوید بارنیا، مدیر موساد، ملاقات کرد، این واقعیت که هیچ اطلاعات هویتی درباره گروگان‌ها وجود نداشت، به یک مشکل بزرگ تبدیل شده بود.

۱۲ نوامبر بایدن به امیر قطر اطلاع داد که مذاکره بدون این اطلاعات نمی‌تواند پیش برود؛ تماسی که یک مقام ارشد دولت بایدن در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان آن را «تماسی بسیار مهم و سرنوشت‌ساز» توصیف کرد. اندکی پس از آن، حماس سرانجام تسلیم شد و قبول کرد که هرگونه مذاکرات و توافق‌های بزرگ‌تر را به بعد از آزادی ۵۰ زن و کودک گروگان موکول کند.

مراحل بعدی

اکنون درحالی که توافق جدید طی این هفته تنها ۵۰ زن و کودک را به کشورهایشان بازمی‌گرداند، مقام‌های آمریکایی بامداد چهارشنبه به وقت ایران پیش‌بینی کردند که این توافق در نهایت راه را برای آزادی بیشتر گروگان‌ها هموار خواهد کرد.

تحقیقات سی‌ان‌ان نشان می‌دهد که ۱۰ آمریکایی از جمله دو زن و یک دختر سه ساله جزو ۵۰ گروگان‌‌ آزادشده خواهند بود. یک مقام ارشد دولت بایدن نیز به خبرنگار این خبرگزاری درباره اینکه آیا شهروندان آمریکایی دیگری هم در اسارت حماس‌اند یا خیر، پاسخ داد: «کاخ سفید مصمم است همه را به خانه بازگرداند» و سپس توضیح داد که ساختار توافق‌های اولیه به‌گونه‌ای است که «برای آزادی همه گروگان‌ها زمینه‌سازی زیادی لازم است».

در همین رابطه، مت میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز چهارشنبه به وقت ایران گفت که توافق برای آزادی گروگان‌ها از حماس، فرصت ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به غزه را نیز فراهم می‌کند.

از سوی دیگر جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، به خبرنگاران گفت که گروگان‌های آزادشده پس از عبور امن، در خاک اسرائیل تحت مراقبت‌های پزشکی قرار خواهند گرفت، زیرا برخی از آن‌ها ممکن است پس از تحمل شش هفته اسارت در شرایط ناگوار جسمی و روحی نیازمند درمان طولانی‌مدت باشند.