پس از راه‌اندازی گشت‌های امنیتی و «ارشاد» در شماری از دانشگاه و سازمان‌دهی و استقرار نیروهای «حجاب‌بان» در دانشگاه‌های تهران، بهشتی، امیرکبیر، و تعداد دیگری از دانشگاه‌ها، فعالان دانشجویی اکنون از آغاز به کار کمیته‌ای به نام «افاد»‌ برای ارعاب دانشجویان دختر در تعدادی از دانشگاه‌ها، از جمله در دانشگاه تبریز، گزارش می‌دهند.

 شوراهای صنفی دانشجویان کشور روز، چهارشنبه ۸ آذر، گزارش داد که مدیران دانشگاه تبریز در اقدامی جدید، برای ارعاب دانشجویان و برخورد با آن‌ها کمیته‌ای به نام «افاد» راه‌اندازی کرده‌اند.

افاد مخفف «اقدام فرهنگی اجتماعی دانشگاه» است. این کمیته در پیامک‌های متعددی دانشجویان را به مراکز مختلفی احضار کرده است.

بیشتر دانشجویانی که این پیامک‌های تذکر و احضار کمیته افاد را دریافت کرده‌اند از دانشجویان دخترند. در این پیامک‌ها گفته شده است که آن‌ها به‌دلیل رعایت نکردن «مقررات پوشش» احضار شده‌اند.

در بعضی از این پیامک‌ها، ضمن ذکر نام دانشجو و شماره دانشجویی، آمده است: «نظر به عدم مطابقت پوشش شما با مقررات دانشگاه، لازم است جهت بررسی موضوع در اولین فرصت به مدیریت فرهنگی دانشگاه تبریز مراجعه کنید.»

در تعدادی از این پیامک‌های کمیته افاد، از دانشجوی دختر خواسته شده است که «پیرو پیامک قبلی» درباره نقض مقررات پوشش، «راس ساعت ۱۰ صبح، به دفتر حجت‌الاسلام امامی، واقع در ساختمان سلیمانی، ساختمان گزینش دانشگاه» مراجعه کند.

همچنین، در برخی از پیامک‌های کمیته افاد خطاب به دانشجویان دختر آمده است: «نظر به عدم پایبندی شما به مقررات دانشگاه و شئون دانشجویی، تخلف شما در کمیته افاد دانشگاه در حال بررسی است و طی یک هفته آینده دعوت خواهید شد.»

در همه این پیامک‌ها، مرکز ارسال‌کننده این «تذکرها و احضارها» با عنوان «کمیته افاد، اقدام فرهنگی اجتماعی دانشگاه» مشخص شده است.

بنا بر گزارش شوراهای صنفی دانشجویان کشور، «کمیته تازه‌تاسیس افاد» بر اساس فهرست تهیه‌شده در حراست دانشگاه به دانشجویان دختر پیام داده است که برای بررسی وضع پوشش به اماکن اعلام‌شده در پیامک‌ها مراجعه کنند.

در این گزارش تاکید شده است که در پیامک‌های مختلف کمیته افاد، «مسئول و محلی» که دانشجویان دختر به آن احضار شده‌اند «مختلف بوده و همسان نیست.»

شوراهای صنفی دانشجویان با اشاره به اینکه از نحوه فعالیت کمیته افاد مشخص است که در عملکرد این کمیته‌ «هیچ رویه تعریف‌شده‌ای وجود ندارد»، هشدار داده است که این «تهدیدها» فضای عمومی دانشگاه را «پراسترس و شرایط روانی را برای دانشجویان ناامن» کرده است.

پس از تبدیل دانشگاه‌ها به کانون اعتراض در جریان خیزش سراسری ۱۴۰۱، برخورد با دانشجویان معترض و به‌ویژه با دختران دانشجو اوج گرفت. از ابتدای سال تحصیلی جدید در مهر ۱۴۰۲ نیز فعالان دانشجویی در دانشگاه‌های کشور از تشدید برخورد با دانشجویان به بهانه رعایت نکردن حجاب اجباری گزارش داده‌اند.

علاوه بر احضار صدها دانشجو به کمیته‌های انضباطی و صدور احکام «توبیخ»، «تعلیق از تحصیل»، و «اخراج»، در دانشگاه‌های کشور مراکز جدیدی مشابه با کمیته افاد برای برخورد با دانشجویان راه‌اندازی شده است.

یک نمونه از این‌ها راه‌اندازی «گشت موتوری ارشاد» در محوطه داخلی بسیاری از دانشگاه‌ها، از جمله در دانشگاه بهشتی، متشکل از «چند گروه مردان عضو حراست و زنان چادری» برای برخورد با دانشجویان دختر» است.

استقرار و گشت‌زنی نیروهای «حجاب‌بان» در محوطه‌های داخلی دانشگاه تهران و «راه‌اندازی گشت حجاب‌بان» در محوطه دانشگاه امیرکبیر و خیابان‌های اطراف آن نیز بخش دیگری از اقدام‌های حکومتی برای سرکوب کردن دانشجویان و به‌ویژه برخورد با دانشجویان دختری است که از حجاب اجباری سر باز می‌زنند.

خبرنامه امیرکبیر روز ۲۲ مهر درباره نحوه برخورد «گشت امنیتی» در دانشگاه امیرکبیر با دانشجویان نوشت که حتی به بهانه «کنار هم نشستن دختر و پسر، پوشش غیراسلامی، کوتاهی شلوار، جلو باز بودن مانتو، و داشتن پیرسینگ»، با دانشجویان برخورد می‌شود.

همین خبرنامه دانشجویی روز ۶ آذر گزارش داد که به دستور رئیس حراست دانشگاه امیرکبیر، بر تعداد گشت‌های امنیتی در محوطه داخلی و خیابان‌های اطراف این دانشگاه افزوده شده است.

پس از انتشار گزارش فعالان دانشجویی درباره فعالیت نیروهای حجاب‌بان و گشت‌های امینی و ارشاد در محوطه دانشگاه‌ها، برخی رسانه‌ها، از جمله روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران، راه‌اندازی گشت ارشاد و استقرار نیروهای حجاب‌بان در دانشگاه‌ها را انکار کردند و آن را «گشت فیزیکی حراست» خواندند.

با این حال، محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران، روز ۲۷ آبان در جلسه «شورای امر به معروف و نهی از منکر دانشگاه تهران» استقرار نیروهای حجاب‌بان در این دانشگاه را تایید کرد.

رئیس دانشگاه تهران گفت که تعدادی از زنان «مُبلغ و دارای تحصیلات حوزوی» سازمان‌دهی شده و با حمایت نیروهای حراست به‌عنوان «گروه‌های نظارت بر پوشش دانشجویان» در محوطه دانشگاه تهران مستقر شده‌اند.