خبرگزاری اسپوتنیک روز شنبه سی‌ام دسامبر (نهم دی) اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران در چارچوب از سرگیری روابط خود با کشورهای عربی، پس از احیای روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی اکنون به مرحله دیگری نزدیک شده و انتظار می‌رود به زودی تبادل سفیران بین قاهره و تهران اعلام شود.

این خبرگزاری به نقل از رخا احمد حسن، یکی از اعضای شورای روابط خارجی مصر، نوشت که بازگشت سفرای بین مصر و جمهوری اسلامی ایران احتمالا به زودی اتفاق می‌افتد.

احمد حسن با اشاره به تماس تلفنی و تبریک ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، به عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر، پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری آن کشور اعلام کرد: «این تماس به معنای رسیدن روابط به بالاترین سطح است.»

این مقام مصری در ادامه افزود: «در جریان تماس رئیس‌جمهوری ایران با السیسی، موضوعات زیادی از جمله احیای روابط دو کشور و پرونده‌های منطقه‌ای غزه و دریای سرخ مورد بررسی قرار گرفت. در عین حال، سطح روابط دو کشور در حال حاضر حاکی از نزدیک بودن بازگشت سفرا است و سخنان سلطان هیثم بن طارق، پادشاه عمان را می‌توان در راستای تلاش‌ها در این زمینه دانست.»

دستیار پیشین وزیر خارجه مصر اظهار کرد که بازگشت سفرا به دو کشور ایران و مصر ممکن است پس از ادای سوگند السیسی برای دوره جدید ریاست جمهوری صورت گیرد.

او همچنین در ادامه گفت: «احیای روابط دو کشور پس از نزدیکی اخیر عربستان سعودی و ایران و همچنین تلاش برای حل بحران یمن انجام می‌شود که گام‌های مهمی در منطقه است.»

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، صبح دوشنبه هشتم خرداد در دیدار با سلطان هیثم بن طارق آل سعید، پادشاه عمان و هیئت همراهش، از احیای روابط تهران با قاهره استقبال کرد و گفت که «در این زمینه مشکلی نداریم».

سلطان هیثم بن طارق پیش از سفر به ایران به مصر رفته بود. گمانه‌زنی‌ها از مدت‌ها پیش از عزم عمان برای میانجیگری میان تهران و قاهره حکایت داشت. به‌ویژه که عمان در چهار دهه گذشته همواره به مثابه یکی از مهم‌ترین میانجی‌ها در روابط میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای غربی، از جمله ایالات متحده آمریکا عمل کرده است.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، نیز پیش‌تر تایید کرده بود که با سامح شکری، همتای مصری خود، در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در شهر نیویورک گفت‌وگوهای مفیدی داشته است. امیرعبداللهیان تاکید کرده بود: «تهران، مصر را کشوری بسیار مهم در جهان اسلام و منطقه می‌داند و ما معتقدیم بهبود روابط تهران و قاهره تنها به نفع دو کشور و ملت نیست، بلکه به نفع منطقه و جهان اسلام است و آمادگی خودمان را برای تقویت روابط اعلام کرده‌ایم.»

جمهوری اسلامی پس از انقلاب ۱۳۵۷ و در پی میزبانی انور سادات از پادشاه فقید ایران، روابط دیپلماتیکش با مصر را قطع کرد. دشمنی جمهوری اسلامی با سادات به اندازه‌ای بود که پس از ترور او در سال ۱۹۸۱ به دست خالد اسلامبولی، نام خیابان وزرا در تهران را به اسم این چهره اسلام‌گرا تغییر داد و اعتراض‌های پی‌درپی قاهره برای تغییر نام این خیابان هم به نتیجه نرسید.

با وجود این اختلاف‌ها، ایران و مصر همچنان در تهران و قاهره دفتر حافظ منافع دارند که از بعضی جهات در سطح سفارتخانه عمل می‌کند.

خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، روز سوم خرداد، در تحلیلی به برخی از موانع موجود بر سر احیای روابط ایران و مصر اشاره کرد. این خبرگزاری به روابط گسترده سیسی و آمریکا اشاره کرد و نوشت: «برداشتن گام‌هایی مانند بهبود روابط با جمهوری اسلامی ایران که در تضاد با مواضع آمریکا در منطقه به نظر می‌رسد، برای مصر چندان ساده نخواهد بود.» 

فارس روابط دیپلماتیک مصر و اسرائیل را مانع دیگری دانست و افزود: «عادی‌سازی روابط مصر و ایران ممکن است مواضع قاهره را علیه اسرائیل شدت بخشد، لذا [دولت اسرائیل] با تمام توان خود قصد دارد مانع از چنین رویدادی شود.» اما این خبرگزاری مدعی شد که دلایلی هم برای نزدیکی تهران و قاهره وجود دارد؛ از جمله خروج آمریکا از افغانستان و شکاف قاهره و تل‌آویو بر سر سد النهضه (که موضوع اختلاف مصر و اتیوپی، متحد نزدیک اسرائيل است). فارس همچنین یادآوری کرد که جمهوری اسلامی ایران و سیسی در برخی مسائل منطقه مواضع یکسان دارند؛ مثلا هر دو خواهان باقی ماندن بشار اسد در قدرت‌اند. 

در رسانه‌های مصری نیز نظرات مختلفی در این مورد مطرح شده است. محمد السید صالح، سردبیر سابق «المصری الیوم»، در ستون خود در این روزنامه نوشت که امیدوار است روابط دو کشور بازبینی شود. او یادآوری کرد که سیسی از توافق تهران و ریاض در پکن، استقبال کرده است. 

عمادالدین حسین، سردبیر روزنامه «الشروق» مصر، نیز گفت که برقراری روابط دیپلماتیک با ایران، به نفع شهروندان هر دو کشور است. او گفت، امیدوار است توافق تهران و ریاض باعث شود جمهوری اسلامی ایران از دخالت در سوریه، یمن، لبنان و منطقه خلیج فارس دست بردارد.

اما برخی تحلیلگران مصری نظری انتقادی‌تر در این زمینه دارند. مثلا محمد العربی، وزیر خارجه سابق (که در دولت موقت حسین طنطاوی و عصام شرف در ۲۰۱۱، چند ماه در این مسند بود)، گفت که قاهره نگران دخالت‌های ایران در منطقه است و باید تاکید شود که ایران در مسائل داخلی مصر دخالت نخواهد کرد. او گفت که از جمله شروط قاهره، باید این باشد که جمهوری اسلامی ایران «از سازمان‌های افراطی در مصر پشتیبانی نکند، گسترش‌طلبی خود را در منطقه متوقف کند، از ایفای نقش منفی در پایتخت‌های عربی دست بردارد و امنیت دولت‌های حاشیه خلیج فارس و همسایگان آن‌ها را مستقیم و غیرمستقیم زیر سوال نبرد».