روزنامه هلندی فولکس کرانت، دوشنبه، ۸ ژانویه (۱۸ دی)، در گزارشی فاش کرد که یک شهروند تبعه هلند بدون اطلاع دولت این کشور، در ماموریتی با هدایت آمریکا و اسرائیل برای ایجاد اختلال در یک مجتمع هستهای ایران در ۲۰۰۷، شرکت داشته است.
حمله با ویروس استاکسنت، ۲۰۰۷ و پس از اینکه تهران نخستین مجموعه سانتریفوژهای پیشرفته خود را در نطنز نصب کرد، آغاز شد.
یاهو نیوز ۲۰۱۹ در گزارشی فاش کرد که یک عامل مخفی هلندی به حمله سایبری استاکسنت آمریکا و اسرائیل به ایران کمک کرده است.
به گزارش فولکس کرانت، اریک ون ساب»، شهروند هلند، با نصب ویروس نرمافزاری «بسیار پیشرفته» به نام استاکسنت در سیستم کنترل نیروگاه زیرزمینی ایران «نقش مهمی» ایفا کرد که به توقف برنامه هستهای ایران منجر شد.
به گزارش دویچ نیوز، ون سابن، مهندس عمران حرفهای، در این ماموریت نقش ایفا کرد و دو سال پس از این ماموریت، در اثر حادثه رانندگی در نزدیکی خانهاش در دبی جان باخت.
Nederland had geen weet van hoofdrol bij historische aanval op nucleair programma Iran https://t.co/9kFsyLV9bB
— de Volkskrant (@volkskrant) January 8, 2024
به گزارش فولکس کرانت، اریک ون سابن در پایان ۲۰۰۸ برای سفری ۱۰ روزه راهی تهران میشود. این روزنامه او را «ماجراجویی بیباک که از خطر کردن نمیهراسد و در دبی برای یک شرکت حملونقل سنگین کار میکند» معرفی کرده است که «همراه همسر ایرانی خود برای دیدار خانواده» به تهران میروند.
اما پس از گذشت یک روز، ون سابن اصرار میکند که ایران را ترک کند، و «به نظر میرسید وحشتزده است». ۱۵ سال بعد از آن دوران، همسر ایرانی او میگوید: «خیلی ناراحت بود و اصرار داشت که فورا برویم.»
این روزنامه نوشته است که آنچه خانواده و همسر ون سابن نمیدانستند، این بود که او زندگی دوگانهای دارد و سرویس مخفی هلند استخدامش کرده است.
فولکس کرانت دو سال در حال بررسی کارزار خرابکاری در پروژه هستهای ایران بوده است و با ۴۳ نفر، از جمله ۱۹ نفر که برای سرویسهای امنیتی هلند، از جمله «ایآیویدی» و «امآیویدی»، کار میکنند، گفتوگو کرده است.
این روزنامه همچنین در ۲۰۱۹ گزارش داد که هلند نقشی کلیدی در کارزار خرابکاری در ایران داشته است، اما در آن زمان تصور میشد که ویروس را یک مهندسی ایرانی وارد سیستم کرده است.
به نوشته این روزنامه، ون سابن «در ایران ماموریت بسیار پرخطری انجام داد و به مجتمع هستهای نطنز با امنیت بالای آن، نفوذ کرد و در آنجا تجهیزاتی نصب کرد که ضربه بیرحمانهای به برنامه هستهای ایران وارد کرد... و برنامه تسلیحات هستهای ایران چندین سال به تعویق افتاد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این گزارش به نقل از منابع و همکاران سابق ون سابن نوشته است که شرکت حملونقلی که ون سابن در آن کار میکرد، دارای «موقعیتی ایدهآل» برای رساندن تجهیزات تخصصی غربی به ایران در زمان تحریمها بود.
بنا به این گزارش، به نظر میرسد که ویروس استاکسنت از طریف پمپهای آب وارد نطنز شده است.
در آخرین سفر ون سابن به ایران در پایان ۲۰۰۸ و دو هفته پس از خروج مرموزش از این کشور، او در تصادفی در شارجه در نزدیکی دبی جان باخت.
این گزارش میگوید که آمریکاییها و اسرائیلیها از «سرویس اطلاعات و امنیت عمومی» هلند (ایآیویدی) خواستند که این عملیات خطرناک را انجام دهد، و سرویس هلندی این فرد را استخدام کرد.
این گزارش میافزاید که به نظر برخی از کارشناسان بینالمللی، خرابکاری در برنامه هستهای ایران، اقدامی جنگی در زمانی است که هلند در حال جنگ با ایران نبود.
استاکسنت برنامه هستهای ایران را چندین سال به تعویق انداخت و به رایانههای سراسر دنیا نیز گسترش یافت. نیویورکتایمز بعدها نوشت که جورج بوش و باراک اوباما، روسای جمهوری سابق ایالات متحده، شخصا اجازه استفاده از این «سلاح» را در ایران دادند.
این روزنامه میگوید که دولت وقت هلند، چهارمین دولت به رهبری یان پیتر بالکننده از حزب دموکرات مسیحی، اطلاع نداشت که یک تبعه هلندی عامل انتشار ویروس استاکسنت است، و کمیته پارلمانی که در مورد کار سرویسهای امنیتی گزارش داده بود نیز اطلاعی درباره این موضوع نداشت.
با انتشار گزارش روزنامه فولکس کرانت، چندین نماینده پارلمان هلند خواستار تحقیق درباره ادعاهای این روزنامه شدهاند. عملیات استاکسنت همچنین موضوع یک مجموع مستند از شبکه تلویزیونی «انپیاو ۲» است که پخش آن از عصر دوشنبه آغاز میشود.
به گزارش فولکس کرانت، «سرویس اطلاعات و امنیت عمومی» (ایآیویدی) هلند ون سابن را در ۲۰۰۵ استخدام کرد.
هویب مدرکلک، روزنامهنگار فولکس کرانت، میگوید که ون سابن در ایران تجارت میکرد و دارای همسر ایرانی و وابستگان خانوادگی در ایران بود.
نشنال نیوز امارات متحده عربی، در ژانویه ۲۰۰۹ اطلاعات کوتاهی درباره اریک مرگ ون سابن منتشر کرد. این وبسایت در آن زمان ون سابن را مهندس متخصص در صنعت حملونقل سنگین در دبی معرفی کرد که در خط مقدم توسعه سریع این منطقه در دهه گذشته نقش داشته است.
نشنال نیوز نوشت که ون سابن ۳۷ ساله در ۱۶ ژانویه ۲۰۰۹ در اثر تصادف کشته شد و پیش از آن، ۱۲ سال را در منطقه خلیج فارس زندگی کرده بود. این وبسایت نوشته است: «همکارانش از او به مثابه فردی معتاد به کار یاد میکنند که لذت اصلیاش، رویارویی با چالشهای شغلش بود... او برای کار به سودان، یمن، ایران و شرق آفریقا سفر کرد... او تعطیلات خود را با فرزندانش از ازدواج اول خود، مکس و ینا، در هلند میگذراند. بار دوم با آلنوش ازدواج کرد.»