تاجیکستان با حدود ۱۰ میلیون نفر جمعیت و جغرافیای کوهستانی محاط به خشکی، در حال تبدیل شدن به یکی از مقصدهای اصلی گردشگری در آسیای مرکزی است. این کشور که در گزارش موسسه گالوپ در ۲۰۲۲ از امن‌ترین کشورهای دنیا ارزیابی شده بود، در ۲۰۲۳ از یک میلیون و ۳۵۸ هزار گردشگر از ۱۲۱ کشور جهان پذیرایی کرد.

کمال‌الدین مومن‌زاد، رئیس کمیته توسعه گردشگری تاجیکستان که نهادی دولتی است، یکشنبه، ۱۱ فوریه (۲۲ بهمن)، در شهر دوشنبه درگفت‌وگو با خبرنگاران گفت که شمار گردشگرانی که در  ۲۰۲۳ از تاجیکستان دیدن کردند، ۲۰ درصد بیشتر از سال قبل بوده است. مومن‌زاد افزود که شمار این گردشگران رو به افزایش است و تاجیکستان در میان کشورهای آسیای مرکزی، از ظرفیت بالایی در جذب گردشگران دنیا برخوردار است.

گذشته از جاذبه‌های طبیعی تاجیکستان برای جذب گردشگران، از جمله کوهستان‌های سرسبز و طبیعت بکر‌‎، دولت امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان، نیز دست‌کم در یک دهه اخیر کوشیده است با احیا و تقویت میراث‌های باستانی، جایگاه فرهنگی این کشور را نیز در میان کشورهای آسیای مرکزی برجسته کند.

در این فصل سال، تاجیکستان برای برپایی جشن نوروز که از مهم‌ترین میراث‌های فرهنگی حوزه زبان فارسی است، آماده می‌شود. نوروز در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، بخش‌هایی از پاکستان، چین، ترکمنستان، قرقیزستان و ترکمنستان نیز جشن گرفته می‌شود، اما تاجیکستان با عطف توجه بیشتر، آن را در جایگاه «جشن ملی» به رسمیت شناخته است. هرچند در تاجیکستان هنوز تقویم میلادی رسمیت دارد و از تقویم خورشیدی استفاده نمی‌شود، امامعلی رحمان هر سال در سخنرانی خود به مناسبت نوروز، «سال نو» را به همه تبریک می‌گوید، و نیز گمانه‌زنی‌ می‌شود که در سال‌های آینده، تقویم خورشیدی جایگزین تقویم میلادی شود.

تا پیش از استقلال تاجیکستان در سال ۱۹۹۰ میلادی که این کشور هنوز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود، گرامیداشت نوروز، مهرگان، تیرگان و دیگر جشن‌های باستانی  ملی در این کشور رایج نبود و مردم به‌ندرت جرات می‌کردند این جشن‌ها را  برگزار کنند. اما پس از آن، دولت تاجیکستان سیاست تقویت میراث‌های فرهنگی را در پیش گرفت و اینک جشن‌های ملی و باستانی باشکوه‌تر از دیگر جشن‌های مردمی برگزار می‌شوند.

در هفته‌ها و روزهای اخیر، کمیته گردشگری و نهادهای فرهنگی تاجیکستان تلاش‌هایی برای جذب گردشگران از سراسر دنیا برای حضور در دوران جشن نوروز به‌خرج داده‌اند. در یکی از ویدیوهایی که اخیرا کمیته گردشگری تاجیکستان در اینترنت منتشر کرد، از وبلاگ‌نویسان از سراسر دنیا دعوت می‌شود که طرح‌های خود را برای تهیه گزارش از جاذبه‌های گردشگری تاجیکستان به این کمیته بفرستند و بهترین طرح‌ها ضمن دریافت جوایز، به جشن نوروز در این کشور دعوت خواهند شد. در کنار آن، وبلاگ‌نویسان تاجیکستانی نیز دعوت شدند که در این رقابت مشارکت، و به توسعه صنعت گردشگری تاجیکستان کمک کنند.

بسیاری از گردشگران بین‌المللی برای دیدن بازارچه‌های محلی، کوهستان‌های بکر، سدها و رودخانه‌های نیلگون، طبیعت بکر و فرهنگ غنی مردم تاجیکستان به این کشور سفر می‌کنند. شماری از گردشگران از کشورهای منطقه نیز شیفته میراث‌ فرهنگی مشترک این کشورند که آثار بسیاری از آن‌ها در مجسمه‌هایی که در سراسر این کشور برپا شده است، مشاهده می‌شود. بخش بزرگی از این آثار، از جمله پیکره‌‌هایی از اسماعیل سامانی، رودکی و بسیاری دیگر از مشاهیر ادبیات کهن و معاصر، جزو میراث مشترک حوزه تمدن  زبان فارسی دانسته می‌شوند.

با اینکه تاجیکستان با تهدیدهایی از جانب گروه‌های تروریستی و افراطی‌ مواجه است، تلاش‌های گروه‌های تندرو برای رخنه و ناامن کردن این کشور تاکنون ناکام مانده است. بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در همسایگی تاجیکستان، خطر بروز ناامنی در این کشور را نیز افزایش داد، اما در دوسال و نیمی که از سلطه طالبان بر افغانستان می‌گذرد، مرزبانان تاجیکستان توانسته‌اند تلاش گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان را برای نفوذ به خاک کشور خود خنثی کنند. جماعت انصارالله، گروه تروریستی متشکل از شهروندان افراطی تاجیکستان که براساس گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد، از حمایت طالبان و القاعده برخوردار است، در بدخشان افغانستان در سرحد تاجیکستان مستقر است. این گروه که رهبری آن را مهدی ارسلان، شهروند تاجیکستان، برعهده دارد، برای برپایی رژیمی مشابه امارت اسلامی طالبان در تاجیکستان فعالیت می‌کند.

هرچند طالبان به صورت رسمی حضور جماعت انصارالله در افغانستان و حمایت از این گروه را نپذیرفته‌اند، گزارش اخیر ناظران شورای امنیت سازمان ملل تایید می‌کند که جماعت انصارالله حتی بخشی از اعضای یک واحد انتحاری طالبان را به نام «منصوری» را جذب کرده و از حمایت مالی طالبان و القاعده برخوردار است.