دبیر شورای عالی فضای مجازی در ایران مدعی شد به‌زودی قرار است شبکه‌های اجتماعی خارجی فیلترشده در ایران، به‌شکل مورد تایید سران نظام جمهوری اسلامی و براساس قوانین و سانسورهای حکومتی، بر روی شهروندان ایرانی بازگشایی شوند.

شورای‌عالی فضای مجازی یکی از شوراهای حاکمیتی در نظام ایران محسوب می‌شود که ۱۷ اسفند ۱۳۹۰ به فرمان رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شد و رئیس ۳ قوه، شماری از وزرای دولت، فرماندهان ارشد نهادهای نظامی و چند تن از دیگر منصوبان علی خامنه‌ای در آن عضوند. سانسور، نظارت بر فعالیت شهروندان در اینترنت و رسانه‌‌های اجتماعی، فیلترینگ گسترده فضای مجازی و ممانعت از دسترسی آزادانه شهروندان به اینترنت جهانی، از اصلی‌ترین وظایف این شورا محسوب می‌شود.

سازمان گزارشگران بدون مرز، پیش از این شورای عالی فضای مجازی ایران را در فهرست نهادهای سرکوبگر سایبری در جهان قرار داده بود.

محمدامین آقامیری، دبیری این شورا و رئیس مرکز ملی فضای مجازی جمهوری اسلامی می‌گوید: «ما قبلا می‌گفتیم که سکوی خارجی باید تعهد بدهد، اما الان با توجه به تجارب یک‌ساله و پیشرفت‌هایی که در این حوزه داشتیم، دو جایگزین پیدا کردیم. سکوها یا در دسترس هستند، یا ما را تحریم کردند و یا اینکه مسدود هستند. قرار شد برای آن‌هایی که ما را تحریم کردند، مجوز یک ابزار تحریم‌شکن داده شود و درباره مسدودشده‌ها هم اگر کسی به نمایندگی از آنان یا با واسطه توانست این مذاکره را انجام دهد که قوانین و مقررات ما رعایت کنند، مشکلی نیست. اما با این حال ما درحال آزمایش‌های ابزارهای فنی هستیم که بتوانند در چارچوب قوانین کشور این فعالیت را ایجاد کنند و من خودم یکی‌دو نمونه را آزمایش کردم که کارشان خوب بوده است. یعنی از طریق سکوهای داخلی، با ابزارهای فنی توانسته‌اند سکوهای خارجی را با رعایت قوانین و مقررات در دسترس قرار دهند.»

معنی دقیق سخنان دبیر شورای‌ عالی فضای مجازی ایران مشخص نیست و او توضیح نداد که چگونه قصد دارند شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار خارجی مانند اینستاگرام، واتس‌اپ، تلگرام، ایکس (توییتر) یا فیسبوک که همگی در ایران فیلتر شده‌اند را طبق مقررات جمهوری اسلامی و با سانسورهای حکومتی در اختیار شهروندان ایرانی قرار دهند.

با وجود فیلتر بسیاری وب‌سایت‌های جهانی و خبری در ایران و درحالی‌که تمامی رسانه‌های اجتماعی پرکاربرد در ایران فیلتر شده‌اند، گزارش‌ رسانه‌های داخل ایران نشان می‌دهد که این فیلترینگ گسترده هم تاکنون نتوانسته است مانع از دسترسی ایرانیان به منابع دلخواه بر روی اینترنت جهانی شود.

یافته‌های پژوهشی وب‌سایت دیتاک در ایران که خردادماه سال جاری منتشر شد، نشان می‌دهد که تا پایان سال ۱۴۰۱ حدود ۵۸ تا ۶۱ میلیون ایرانی کاربر تلگرام بوده‌اند و اینستاگرام هم ۴۲ تا ۴۶ میلیون کاربر ایرانی دارد. همچنین حدود ۴ میلیون کاربر ایرانی در توییتر فعال هستند.

در بحبوحه انتشار اخباری درباره رسیدن قریب‌الوقوع سیگنال‌های ماهواره اینترنتی ایلان ماسک به تلفن‌های همراه ایرانیان با امکان دور زدن آسان فیلترینگ، اکنون سخنان جدید دبیر شورای عالی فضای مجازی ایران، پس از پایان جلسه عصر دیروز این شورا به ریاست ابراهیم رئیسی، نشان می‌دهد که مقامات ارشد جمهوری اسلامی پس از تماشای شکست برنامه‌های خود در فیلترینگ اینترنت، به دنبال آزمایش راه‌هایی جدید در راستای سیاست ثابت سرکوب آزادی‌های اجتماعی و شخصی شهروندان می‌گردند.

شورای عالی فضای مجازی ایران، روز اول اسفندماه سال جاری با ابلاغ مصوبه‌ای استفاده از فیلترشکن‌ها را رسما غیرقانونی اعلام کرده بود. این شورا اعلام کرد استفاده از فیلترشکن‌ها فقط در صورت دریافت مجوز قانونی، ممکن است و هرگونه تبلیغ شرکت‌ها و موسسات و نهادهای بخش خصوصی در «پلتفرم‌های غیرمجاز خارجی» را ممنوع اعلام کرده بود.

همچنین ۲۳ آذرماه امسال و پس از تصویب کلیات لایحه «موافقت‌نامه همکاری در حوزه امنیت اطلاعات بین ایران و روسیه» در مجلس شورای اسلامی، جلال محمودزاده، عضو مجلس ایران، هدف جمهوری اسلامی از این توافق را کنترل بیش‌ازپیش پلتفرم‌ها و رسانه‌های اجتماعی و «واردات تجهیزات شنود» از روسیه تفسیر کرده بود.