گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان که از سال ۲۰۱۷ و در پی توافق صلح با دولت اشرف غنی، در مکانی متعلق به وزارت دفاع افغانستان در منطقه دارالامان کابل زندگی میکرد، از اقامتگاهش اخراج شد. او که پس از سالها شورش مسلحانه و زندگی در خفا نخستینبار بود از امکانات ویژه دولتی برخوردار میشد، اکنون با ابطال این توافق در رژیم طالبان، امکانات یادشده را از دست داد و بار دیگر خانهبهدوش شد.
ابتدا روز یکشنبه پنجم فروردین در مورد اینکه طالبان خانه گلبدین حکمتیار، رهبر ۷۴ ساله حزب اسلامی، را در کابل محاصره کردهاند، اخباری در رسانهها منتشر شد. سپس، حبیبالرحمان حکمتیار، فرزند گلبدین حکمتیار، روز دوشنبه در اطلاعیهای در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که خانه حکمتیار محاصره نشده است، اما طالبان او را وادار کردهاند این خانه را خالی کند. حبیبالرحمان حکمتیار اضافه کرد که طالبان توافقنامه صلح میان حزب اسلامی به رهبری حکمتیار و دولت اشرف غنی را غیرقابل قبول خواندهاند و مذاکرههای چندماهه در این مورد با طالبان هم بینتیجه بوده است.
حبیبالرحمان حکمتیار با ذکر اینکه «ما در حال تغییر محل زندگیمان در کابلیم»، افزود که مکان زندگی پدرش در دارالامان کابل تنها مکانی بود که بر اساس توافقنامه صلح حزب اسلامی با دولت اشرف غنی، در اختیار حکمتیار باقی مانده بود.
د استوګنې ځای نه دی محاصره شوی. کابل کې د اوسېدو ځای بدلوو. چارواکو سره تر څو میاشتو بحث وروسته نتیجه دا شوه له پخواني حکومت سره د سولې هوکړه اوسني حکومت ته د منلو وړ نه ده. له تېر حکومت سره د سولې له تړون یوازې همدا د اوسېدو ځای پاتې و
— habiburrahman hekmatyar (@HabibHekmatyar) March 25, 2024
نزدیکان گلبدین حکمتیار روز شنبه در مصاحبه با رسانهها گفتند که طالبان با نادیده گرفتن توافقنامه حزب اسلامی با دولت پیشین افغانستان، به رهبر این حزب فشار آوردهاند محل اقامتش در کابل را ترک کند. گلبدین حکمتیار که اخیرا از عملکرد رژیم طالبان انتقاد کرده، هنوز در این مورد اظهارنظر نکرده است.
حکمتیار زمستان ۲۰۲۲ در یکی از خطبههای نماز جمعه که در مسجد کنار خانهاش ایراد کرد، گفت که طالبان برق و آب محل زندگی و کار او را قطع و نگهبانان محل اقامت او را اخراج کردهاند.
گلبدین حکمتیار که از طرفهای اصلی جنگ داخلی دهه ۱۹۹۰ در افغانستان بود، به دلیل کشتار غیرنظامیان به «قصاب کابل» مشهور بود. او در دور نخست حاکمیت طالبان، ابتدا به ایران پناه برد و پس از مدتی به پاکستان رفت. حکمتیار در سال ۲۰۱۷ و در نتیجه مذاکرات صلح، به دولت اشرف غنی پیوست. هرچند متن توافق صلح حکمتیار با دولت اشرف غنی علنی نشده، او در سخنرانیهایش جزئیاتی از این توافقنامه را شامل اهدای زمین، خانه و شغل به اعضای حزب اسلامی، تخصیص امکانات امنیتی لازم برای تامین امنیت رهبر حزب اسلامی و ساخت چند شهرک به منظور احداث سرپناه و خانه برای خانوادههای اعضای کشتهشده حزب اسلامی، اعلام کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گلبدین حکمتیار تا آخرین روزهای دولت اشرف غنی در افغانستان از عملی نشدن بندهای این توافق صلح شاکی بود و بارها اشرف غنی را به نقض توافق متهم کرد. او سال ۲۰۱۸ در انتخابات ریاستجمهوری افغانستان شرکت کرد اما تنها ۳.۸۵ درصد آرا را به دست آورد و سوم شد.
حزب اسلامی در سال ۱۹۷۷ و در جریان شکلگیری جهاد علیه دولت وقت افغانستان که به پیروی از دستورهای شوروی سابق متهم بود، ایجاد شد و در جریان اشغال نظامی افغانستان از سوی شوروی یکی از طرفهای اصلی جنگ داخلی در افغانستان بود. حزب او پس از فروپاشی دولت نجیبالله در سال ۱۹۹۲، با دولت اسلامی برهانالدین ربانی که در نتیجه توافق احزاب جهادی، رئیسجمهوری افغانستان شد، به درگیری پرداخت.
دولت ربانی به حکمتیار مسند نخستوزیری را پیشنهاد کرد، اما او به این سمت قانع نشد و همراه با دیگر احزاب ناراضی، درگیری مسلحانه با حزب جمعیت اسلامی را که قدرت را در دست داشت، آغاز کرد. درگیری این احزاب جهادی به جنگ داخلی در افغانستان منجر شد که ویرانی گسترده شهر کابل و کشته و مجروح شدن بسیاری از ساکنان این شهررا به دنبال داشت.
با ظهور طالبان در سال ۱۹۹۴ و پیشروی سریع آنان به سمت کابل، دولت ربانی در سال ۱۹۹۶ از کابل عقبنشینی کرد و این شهر به دست طالبان افتاد. با فروپاشی دولت ربانی، مقاومت علیه طالبان شکل گرفت و گروههای متخاصم که در کابل باهم میجنگیدند، علیه طالبان با هم متحد شدند. در این میان گلبدین حکمتیار به ایران و سپس به پاکستان پناه برد و از ادامه جنگ با طالبان دست کشید.
پس از فروپاشی رژیم طالبان در اواخر ۲۰۰۱، حکمتیار به دولت موقت به رهبری حامد کرزی نپیوست و با انتقاد از حضور نظامی آمریکا در افغانستان گفت تا زمانی که نظامیان خارجی در افغانستان حضور داشته باشد، از جنگ دست نمیکشد. البته حکمتیار دیگر قدرت مبارزه نظامی نداشت اما اعضای این حزب در مواردی در همدستی با طالبان با نیروهای دولت پیشین افغانستان درگیر شدند.
تا قبل از پیوستن حکمتیار به دولت اشرف غنی، حزب اسلامی مسئولیت چندین حمله انتحاری و انفجار در شهرهای افغانستان را هم برعهده گرفته بود که در میان آنها حمله یک مهاجم انتحاری حزب اسلامی به مرکز خرید «فاینست» در کابل که به کشته حمیده برمکی، از فعالان حقوق بشر و اعضای خانوادهاش منجر شد، به شکلگیری اعتراضهای گسترده به حکمتیار و حزب اسلامی منجر شد. پس از ورود حکمتیار به کابل در سال ۲۰۱۷ و اقامت در منطقه دارالامان هم گروهی از فعالان سیاسی در کابل عکس حمیده برمکی را بر دیوار مقابل محل اقامت حکمتیار نقاشی کردند.
با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و فروپاشی دولت اشرف غنی در اوت ۲۰۲۱، گلبدین حکمتیار هم مانند عبدالله عبدالله و حامد کرزی در کابل ماند و در این مدت با شماری از رهبران طالبان از جمله مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه این گروه، چندین بار ملاقات کرد.
در دسامبر ۲۰۲۲، دو مهاجم انتحاری به محل اقامت حکمتیار در کابل حمله کردند، اما او در این حمله آسیبی ندید و سپس ادعا کرد که مهاجمان برای کشتن او از تاجیکستان دستور گرفته بودند.
با وجودی که به نظر میرسد حکمتیار به لحاظ اعتقادی با طالبان همفکر است، او پیش از قدرت گرفتن مجدد طالبان، این گروه و داعش را یک گروه با دو نام متفاوت میدانست، اما پس از بازگشت طالبان به قدرت، از سیاستهای این گروه در قبال آموزش و اشتغال زنان انتقاد کرد. در آخرین مورد، او هفته گذشته (۱۳ مارس) در سخنانی از رژیم طالبان انتقاد کرد و با اشاره به تنش میان طالبان و منتقدان این گروه گفت: «جنگ ملا و مکتب باید پایان یابد.»