براساس یک پژوهش جدید، تولید نوعی پروتئین حاصل از ژنی جهش‌یافته‌ در عرق انسان، خطر ابتلا به بیماری لایم را افزایش می‌دهد، درحالی‌که نمونه استاندارد همین ژن از بدن در برابر این بیماری محافظت می‌کند.

بیماری لایم نوعی عفونت باکتریایی است که از طریق کنه‌های ناقل گسترش می‌یابد، اما تحقیقات نشان می‌دهد پروتئینی در عرق انسان وجود دارد که می‌تواند از بدن در برابر این بیماری محافظت کند.

در پژوهش جدیدی که ماه مارس در مجله «ارتباطات طبیعت» (Nature Communications) منتشر شده است، دانشمندان مجموعه داده‌های عظیمی از اطلاعات ژنتیکی انسان را بررسی کردند و به مقایسه ژن‌های افراد مبتلا به بیماری لایم و افرادی که به آن مبتلا نبودند، پرداختند.

محققان به سه ژن دست یافتند که به خطر بیشتر ابتلا به این عفونت مربوط می‌شد؛ دو مورد از این ژن‌ها به بیماری لایم مربوط بودند، اما سومین ژن که نوعی پروتئین در عرق انسان را می‌سازد، هرگز به این بیماری مربوط نبوده است.

این ژن جهش‌یافته که در بیماران مبتلا به لایم وجود دارد، به نظر می‌رسد قابلیت و حساسیت این افراد برای ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد. اما محققان دریافتند که نسخه استاندارد و تغییرپیدانکرده این ژن، در واقع می‌تواند از رشد باکتری‌های عامل بیماری لایم - دست‌کم در آزمایشگاه و در موش‌ها - جلوگیری کند.

به گزارش لایو‌ساینس، تصور بر این است که حدود ۶۰ درصد افراد، نسخه استاندارد این ژن‌ها را حمل می‌‌کنند.

مایکل تال، یکی از پژوهشگران ارشد این مطالعه جدید، به لایوساینس گفت: «چنین تحقیقی که شمار زیادی از ژنوم افراد را برای پیدا‌کردن ژن‌های مربوط به یک بیماری خاص بررسی می‌کند، هرگز در مورد بیماری لایم انجام نشده بود.»

محققان پژوهش را با  بررسی داده‌های طرح «فین‌جن» (FinnGen) آغاز کردند که اطلاعات ژنتیکی بیش از ۴۱۰ هزار فنلاندی از جمله بیش از ۷ هزار فرد مبتلا به بیماری لایم را در اختیار داشت.

در این پژوهش، گونه مرموز ژنی شناسایی شد که پروتئینی به نام عضو ۲ خانواده سکرتوگلوبین دی۱ یا «اس‌سی‌جی‌بی‌۱دی۲» (SCGB1D2) را می‌سازد. سکرتوگلوبین‌ها (Secretoglobin) پروتئین‌های کوچکی‌اند که سلول‌ها ترشح می‌کنند و در غدد عرق یافت می‌شوند.

همچنین گروهی از محققان استونیایی هم در حین بررسی داده‌های بانک زیستی استونی، همان گونه ژنی را کشف کردند. این محققان داده‌های بیش از ۲۱۰هزار استونیایی را بررسی کردند که ۱۸هزار نفر از این میان به بیماری لایم مبتلا بودند. 

طبق تحقیقات، در افراد مبتلا به نسخه جهش‌یافته اس‌سی‌جی‌بی۱دی۲، احتمال ابتلا به بیماری لایم بیشتر است.

محققان آزمایش‌هایی را در ظرف آزمایشگاهی انجام دادند و در آن‌ها، بورلیا بورگدورفری (Borrelia burgdorferi)، باکتری عامل لایم، را در کنار نسخه استاندارد و نسخه جهش یافته پروتئین عرق قرار دادند. نسخه استاندارد رشد باکتری را سرکوب کرد، اما نسخه جهش‌یافته برای اینکه بتواند از رشد باکتری‌های لایم جلوگیری، مقدارش باید دوبرابر نسخه استاندارد می‌بود.

به گفته جنیس ویس، استاد گروه آسیب شناسی دانشگاه یوتا، کشف این ژن به درک دانشمندان از بیماری لایم کمک بسیاری خواهد کرد؛ به اینکه چرا حدود ۵ تا ۱۰ درصد مبتلایان به لایم پاسخ خوبی به درمان نمی‌دهند و با مشکلات درازمدت در زمینه سلامت مواجه می‌شوند؟

البته ویس خاطرنشان کرد که این تحقیق محدودیت‌های متعددی دارد، از جمله اینکه فقط جمعیت‌های فنلاند و استونی را بررسی کرده است. به گفته او تحقیقات آینده می‌تواند اطلاعات ژنتیکی جمعیت گسترده‌تری را مورد بررسی قرار دهد.