نخستین محموله ریلی افغانستان روز سه‌شنبه با عبور از تهران به مقصد ترکیه حرکت کرد. این محموله اول اردیبهشت وارد ایران شد، اما در نتیجه اختلاف راه‌آهن ایران و مجموعه «کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان» در مرز شمتیغ متوقف شد، در حالی که دو طرف یکی دیگر را به کم‌کاری متهم می‌کردند.

براساس گزارش خبرگزاری ایرنا، این قطار روز دوشنبه از تهران عبور و به سوی مرز رازی در غرب ایران حرکت کرد. ایرنا، به نقل از وزارت راه و شهرسازی، نوشت که این محموله به‌دلیل نداشتن مجوز و انجام ندادن هماهنگی‌های لازم با راه‌آهن جمهوری اسلامی در مرز شمتیغ رها شده بود.

راه آهن ایران مجموعه کنسرسیوم ریلی افغانستان را متهم کرد که «بدون اخذ مجوزهای مرزبانی و گمرک و همچنین بدون اخذ مجوز از راه‌آهن جمهوری اسلامی» این محموله را به ایران وارد کرده است.

خبرگزاری ایرنا افزود که «با وجود ناپختگی و بی‌صداقتی انجام‌شده توسط کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان»، راه آهن ایران «با لحاظ کردن مصالح ملی و با حسن نیت» انتقال بخش نخست این محموله را آغاز کرد و اکنون این بار در مسیر مرز رازی واقع در شمال‌غرب ایران است. راه آهن ایران همچنین آمادگی‌اش را برای حمل محموله تجاری بعدی افغانستان، در صورتی که مجوزهای لازم را از مرز و گمرک کسب کند، اعلام کرد.

اداره خط آهن افغانستان، که ملا بخت‌الرحمان شرافت، از اعضای ارشد طالبان، آن را اداره می‌کند، درمورد متوقف شدن این قطار اظهار نظری نکرد. اداره خط آهن افغانستان، که در سال ۱۳۹۱ و در زمان دولت حامد کرزی ایجاد شد، ابتدا با راه‌اندازی خط آهن در شمال افغانستان، بندر حیرتان در بلخ را به ازبکستان وصل کرد، سپس در حاکمیت اشرف غنی، این خط به دیگر مناطق ازجمله بندر آقینه در مرز ترکمنستان و کریدور خواف-هرات توسعه یافت.

در آذرماه ۱۳۹۵، عبدالباری صدیقی، رییس وقت اداره خط آهن افغانستان، گفته بود که شبکه خط آهن این کشور حدود ۵ هزار و ۵۵۵ کیلومتر است که تا سال ۲۰۲۳ دست‌کم ۳ هزار کیلومتر به آن افزوده می‌شود. براساس طرح جامع این اداره، که در ۱۳۹۵ اعلام شد، قرار بود افغانستان ابتدا به کشورهای همسایه و سپس به کشورهای منطقه و فراتر از آن متصل شود.

اداره خط آهن در دولت پیشین افغانستان ناامنی و حمله‌های طالبان به برنامه‌های توسعه را یکی از عوامل اصلی عملی نشدن برنامه‌های توسعه می‌دانست. دولت پیشین افغانستان ده‌ها نفر از دانشجویان افغانستان را برای فراگیری دانش در زمینه توسعه خط آهن به کشورهای منطقه اعزام کرد و برای رهایی از محاصره در خشکی، و تقویت صادرات به کشورهای منطقه در این زمینه تلاش می‌کرد. اشرف غنی بارها تاکید کرد که شبکه خط آهن افغانستان این کشور را از وابستگی به بنادر پاکستان، مهم‌ترین مجرای واردات و صادرات افغانستان، بی‌نیاز می‌سازد. همسایه‌های افغانستان ازجمله ایران، ازبکستان، ترکمنستان، چین و تاجیکستان نیز از توسعه خط آهن میان افغانستان و کشورهای منطقه استقبال کردند. اشرف غنی در آبان ۱۳۹۳ در سخنرانی دانشگاه شینهوای چین گفت که کشورهای منطقه باید برای احیای راه ابریشم کمک کنند و افغانستان می‌تواند به محور فعالیت‌های اقتصادی بدل شود.

پس از فرار اشرف غنی از کابل در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، رهبران طالبان نیز مدعی شدند که قصد دارند، در همکاری با کشورهای منطقه، افغانستان را به نقطه اتصال آسیای میانه و آسیای جنوبی تبدیل کنند.

در حالی که کشورهای منطقه از پناه گرفتن گروه‌های تروریستی و قدرتمند شدن داعش خراسان در افغانستان‌ نگران‌اند، طالبان مدعی‌اند که در سراسر افغانستان امنیت برقرار شده‌ است و هیچ تهدیدی علیه کشورهای دیگر وجود ندارد.

با این حال، چین، جمهوری اسلامی و ازبکستان بیشترین تعامل و همکاری را در زمینه‌های مختلف با طالبان دارند. از زمان بازگشت طالبان به قدرت، چین در زمینه توسعه تجارت، سرمایه‌گذاری روی معادن افغانستان و تشویق به تعامل دولت‌های جهان با طالبان تلاش کرده‌ است. مقام‌های جمهوری اسلامی نیز، با تاکید بر تعامل با طالبان، این گروه را «جنبش اصیل منطقه» و « مبارزان آزادی» می‌خوانند.