با گذشت سه روز از سانحه‌ای که برای هلیکوپتر حامل ابراهیم رئیسی و همراهانش رخ داد و منجر به کشته شدن همه سرنشینان آن شد، هنوز نه اطلاعات دقیقی درباره چگونگی وقوع حادثه وجود دارد و نه عملیات جست‌وجو و یافتن اجساد به روشنی توضیح داده شده است.
درباره چگونگی وقوع سانحه برای هلیکوپتر ابراهیم رئیسی احتمال‌های زیادی از عمدی تا اتفاقی بودن مطرح شده؛ اما به همان اندازه سوال‌برانگیز بودن دلیل آن اتفاق، این که عملیات طولانی پیدا کردن لاشه هلیکوپتر بل ۲۱۲ و یافتن اجساد سرنشینان آن چطور و از سوی کدام کشور یا افرادی انجام گرفت نیز مورد بحث قرار گرفته است.
غیرشفاف بودن گفته‌های مقام‌های جمهوری اسلامی و توضیحات متناقضی که از سوی مسئولان مختلف ارائه شده از یکسو و تصاویر و ویدئوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی که واقعیت‌هایی متفاوت از گفته‌های آنها را نشان می‌دهد از سوی دیگر سبب شده موضوع جستجو و یافتن اجساد به یک معما تبدیل شود.
امکانات ناکافی جمهوری اسلامی و جستجوهای ناموفق
روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت پس از آن که اعلام شد هواپیمای رئیسی و همراهانش از جمله حسین امیرعبداللهیان دچار سانحه شده است، خبرهای ضدونقیضی منتشر شد. در ابتدا گفته شد که این سانحه جزئی بوده و سرنشینان هواپیما به صورت زمینی عازم تبریز شده‌اند، سپس این خبر از وبسایت رسانه‌های دولتی که آن را منتشر کرده بودند پاک شد و تیترهایی جای آن را گرفت که از «فرود سخت» و تلاش تیم‌های امدادی برای پیدا کردن هلیکوپتر در میان کوه‌های منطقه ورزقان خبر می‌دادند.
هرچه زمان بیشتر می‌گذشت، از میزان اظهار امیدواری رسانه‌های حکومتی برای زنده پیدا شدن ابراهیم رئیسی نیز کاسته می‌شد و جملات امیدوارانه جایش را با درخواست «التماس دعا» از مردم برای نجات جان مقام ارشد جمهوری اسلامی عوض می‌کرد.
عملیات جست‌وجو از تیم‌های امداد و نجات آغاز شد و به ارسال پهپادها و سگ‌های زنده‌یاب رسید. پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی از اعزام چهل گروه برای یافتن هلیکوپتر حادثه‌دیده خبر داد و در عین حال شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران جلسه‌ای را برای تجسس و نجات سرنشینان هلیکوپتر بل ۲۱۲ آغاز کرد.
با این حال عملیات امداد و نجات به‌دلیل زمین‌های جنگلی انبوه و شرایط نامساعد جوی مانند باران و مه شدید با مشکلاتی مواجه بود. با ناموفق بودن تلاش نیروهای ایرانی و تاریک شدن هوا، حساب خبرگزاری مهر در شبکه اجتماعی ایکس به زبان عربی نوشت که نمی‌توان درباره زنده بودن یا مجروحیت ابراهیم رئیسی و همراهانش اظهارنظر کرد.
با وجود ادعاهای همیشگی جمهوری اسلامی درباره توانایی‌های فنی و نظامی، مشخص شد که امکانات داخلی کفاف چنین عملیاتی را نمی‌دهد و عملیات هلی‌کوپترهای ارتش هم برای یافتن لاشه هلیکوپتر حامل رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه ایران ناکام ماند.
درنهایت، اداره امداد و نجات ترکیه شامگاه یکشنبه از اعزام متخصصان امداد و نجات کوهستان به ایران خبر داد و در بیانیه‌ای اعلام کرد که این تیم به همراه ۳۲ وسیله نقلیه از مراکزی در شرق ترکیه اعزام شده‌اند.
جمهوری اسلامی همچنین از ترکیه درخواست اعزام بالگرد دید در شب کرد تا شاید بتواند جان سرنشینان هلیکوپتر سقوط کرده را نجات دهد. این در حالی است که پیش از این، در آذرماه ۱۴۰۱، خبرگزاری حکومتی مهر ادعا کرده بود که ایران جزو ۱۰ کشور موفق در تجهیز هلیکوپتر به سامانه دید در شب است.
همزمان با درخواست کمک از ترکیه، دبیر مرکز کنترل و هماهنگی اضطراری جمعیت هلال احمر مدعی شد که تجهیزاتی از جمله دوربین‌های دید در شب از تهران و دیگر استان‌ها به منطقه ناپدیدشدن هلیکوپتر ابراهیم رئیسی فرستاده شده است.
تجهیزات جست‌وجوی هوایی از ترکیه رسید
پس از آن که تجهیزات ترکیه به ایران فرستاده شد، خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران گزارش داد که پهپاد دید در شب ترکیه به نام آکینجی توانسته تا ارتفاع ۱۱ هزار پایی پایین برود اما با توجه به درختان و پوشش گیاهی متراکم منطقه نتوانسته کار شناسایی را انجام دهد. خبرگزاری ایرنا نیز ویدئوهایی از این پهپاد را منتشر کرد.
فرایند عملیات جستجوی پهپاد بیرقدار آکینجی از سوی رسانه‌های ترکیه به صورت زنده پخش می‌شد و گزارش شده است که این عملیات نزدیک به یک میلیون نفر بیننده داشت.
در همین حال، خبرگزاری آناتولی ترکیه با انتشار تصاویری از دوربین دید در شب آکینجی نوشت که این پهپاد توانسته یک منبع گرمایی را شناسایی کند که می‌تواند مربوط به بقایای هلیکوپتر باشد. به گزارش این خبرگزاری، اطلاعات به دست آمده در اختیار مقام‌های جمهوری اسلامی قرار گرفت.
پس از آن، صداوسیمای جمهوری اسلامی هم گزارش داد که تصاویر پهپاد ترکیه ارزیابی شده و امدادگران در کمتر از یک ساعت خودشان را به منطقه موردنظر می‌رسانند. پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی نیز در گفتگو با صداوسیما اعلام کرد: «لاشه هلیکوپتر پیدا شده است. به سمت آن حرکت می‌کنیم اما شرایط خوب نیست.»
با روشن شدن هوا و نزدیک شدن امدادگران به لاشه هلیکوپتر سوخته، رئیس جمعیت هلال احمر در اظهاراتی گفت که «آثاری از زنده بودن سرنشینان مشاهده نشده است» و درنهایت ساعت ۷:۳۰ دوشنبه خبر مرگ ابراهیم رئیسی و همراهانش تایید شد.
ادعاهای متناقض درباره پیدا شدن لاشه هلیکوپتر
پس از آن که مسئولان جمهوری اسلامی به خواسته‌شان برای پیدا کردن هلي‌کوپتر مفقودشده دست پیدا کردند و همزمان با بالاگرفتن انتقادها در شبکه مجازی از امکانات ناکافی ایران، مقام‌های مختلف امدادی تلاش کردند نشان دهند که خودشان برای اولین بار توانسته‌اند به لاشه بل ۲۱۲ دست پیدا کنند.
این تلاش‌ها همزمان با آن بود که رسانه گاردین در گزارشی نوشت گروه امداد و نجات ترکیه صبح دوشنبه لاشه هلیکوپتر را پیدا کرده است و ویدئویی نیز از سی‌ان‌ان ترکیه منتشر شد که خبرنگار آن مدعی بود برای اولین بار آنها توانسته‌اند به منطقه حادثه‌دیده برسند. در آن تصاویر قطعات متلاشی‌شده بالگرد از فاصله‌ای نزدیک دیده می‌شوند و خبرنگار ترک به تشریح وضعیت منطقه می‌پردازد.
پایگاه اینترنتی رادارباکس هم که مسیر پروازها در جهان را پیگیری می‌کند، روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت با انتشار تصویری از آسمان ایران و ترکیه گزارش داد پهپاد بیرقداری که در عملیات جستجوی هلیکوپتر ابراهیم رئیسی شرکت کرده بود، در اقدامی افتخارآمیز، هنگام بازگشت نشان هلال و ستاره پرچم ترکیه را در آسمان این کشور رقم زده است.
در این میان روایت دیگری نیز وجود داشت و آن هم مصاحبه صداوسیما با چند موتورسوار بود که مدعی بودند پیش از همه به لاشه هلیکوپتر رسیده‌اند. در آن ویدئو، موتورسواران محلی که می‌گفتند عضو نهاد خاصی نیستند و داوطلبانه از شب تا صبح مشغول تفحص بوده‌اند، ادعا کردند جزو اولین افرادی بوده‌اند که توانسته‌اند صبح زود هلیکوپتر سوخته را ببینند و از آن فیلم بگیرند اما به دلایل امنیتی آن را منتشر نکرده‌اند.
با این حال، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی روز چهارشنبه دوم خرداد با انتشار اطلاعیه‌ای رسمی اعلام کرد که پهپاد ترکیه به دلیل نداشتن تجهیزات تشخیص و کنترل «نقاط زیرِ ابر» موفق به اعلام دقیق محل سانحه بالگرد نشده است.
بر اساس این اطلاعیه در ساعات اولیه صبح روز دوشنبه، نقطه دقیق حادثه از سوی پهپادهای ایرانی مجهز به رادار «سار» که از مأموریت در شمال اقیانوس هند فراخوانده شده بودند، کشف شد. در آن بیانیه همچنین ادعا شد که پیشنهاد همکاری از سوی ترکیه بوده در حالی که ترکیه ایران درخواست کمک و اعزام پهپاد را مطرح کرده بوده است.
ستاد کل نیروهای مسلح درحالی مدعی توانایی‌های جمهوری اسلامی برای انجام عملیات تفحص هلیکوپتر است که انتشار تصاویری از چند مقام ارشد حکومتی که روی نقشه کاغذی احتمال‌های مختلف سانحه سقوط بالگرد ابراهیم رییسی را بررسی می‌کنند، مورد تمسخر و انتقادهای کاربران فضای مجازی واقع شده است.
در سوی دیگر، سلجوق بایراکتار، مدیرفنی شرکت بایراکتار و داماد رجب طیب اردوغان درباره نقش پهپاد آیکینجی در عملیات جستجوی هلیکوپتر ابراهیم رئیسی به خبرنگار خبرگزاری آناتولی گفت که با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه، این پهپاد احتمالا تنها پرنده بی‌سرنشینی است که توان عملیات تفحص را داشته است.
