دانشمندان هشدار داده‌اند که به دنبال بحران اقلیمی و دیگر پیامد‌های انسانی، تعداد زنبورهای گرده‌افشان، بامبل‌بی، به طرز چشمگیری کاهش یافته است. تحرکات این نوع زنبور، مهم‌ترین عامل گرده‌افشانی در جهان به شمار می‌رود.

یک پژوهش جدید نشان می‌دهد، روند کاهش تعداد زنبورهای بامبل‌بی مطابق با «با سیر انقراض جمعی» آن‌هاست که در حال نابودی کامل «ظرف چند دهه آینده» است. 

تحقیقات دانشمندان در دانشگاه اتاوای کانادا، نشان می‌دهد که تنها در طول یک نسل از انسان، احتمال ادامه حیات زنبورها در یک محل خاص، تا سی درصد کاهش یافته، که عامل اصلی آن تغییرات اقلیمی ‌است.

پیتر سورویه، مولف ارشد این گزارش، می‌گوید: «ما اکنون وارد ششمین دوره انقراض جمعی شده‌ایم. این بزرگ‌ترین و سریع‌ترین بحران گونه‌گونی بیولوژیک است، که از زمان برخورد شهاب ثاقب به کره زمین در دوره دایناسورها بی‌سابقه بوده است.»

او افزود: «مدتی است می‌دانیم تغییرات اقلیمی، ‌به خطر انقراض حیوانات در سراسر جهان مرتبط است... بنابراین برای متوقف کردن این روند، باید ابزاری ایجاد می‌کردیم که به ما نشان دهد کجا و به چه دلیل روند این انقراض‌ها در جریان است.»

کارشناسان چگونگی تغییرات اقلیمی، وقایع طبیعی از جمله موج گرما و خشکسالی را که «هرج و مرج اقلیمی» توصیف می‌کنند بررسی کرده و می‌گویند این روند می‌تواند برای حیات حیوانات خطرناک باشد.

میزان تحمل رده‌های گوناگون حیوانات در مقابل دمای هوا متفاوت است. به عبارت دیگر دمایی که می‌تواند برای برخی حیوانات بیش از حد تحمل باشد، برای برخی دیگر قابل تحمل است. 

کارشناسان با استفاده از داده‌هایی که ۱۱۵ سال (۱۹۰۰ - ۲۰۱۵) سابقه دارد، زندگی تعداد ۶۶ نوع زنبور را در سراسر آمریکای شمالی مورد مطالعه قرار داده‌اند.

آقای سورویه می‌گوید: «ما به این نتیجه رسیده‌ایم که انقراض زنبورها به علت نوسانات چشمگیر و مکرر دمای هواست.» 

او اضافه کرد: «ما توانستیم هم تغییرات در رده‌های خاص و هم تمام رده‌های زنبور بامبل‌بی را با دقت کامل پیش‌بینی کنیم.»

دکتر تیم نیوبولد، از دانشگاه کالج لندن، که در این پروژه تحقیقاتی شرکت داشته است، می‌گوید تیمش «راه جدیدی برای پیش‌بینی روند انقراض هر رده زنبور به وجود آورده ،که نشان می‌دهد آیا نوسانات دمای هوا در نتیجه تغییرات اقلیمی‌، خارج از تحمل آن‌ها هست یا نه.»

نقش زنبور بامبل‌بی برای گرده‌افشانی در کشاورزی، حیاتی و مهم‌تر از زنبورهای تولید عسل است. کاهش تعداد آن‌ها توانایی انسان را برای تولید خوراک در معرض خطر قرار می‌دهد. محصولاتی از جمله خیار، فلفل، گوجه فرنگی، انواع سبزیجات، غلات، انواع توت‌ها و توت فرنگی، خربزه و کدو تنبل، همگی با گرده‌افشانی زنبورها محصول می‌دهند.

سال گذشته، امینه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل، هشدار داد که «کاهش و نابودی زنبورها و حشرات عواقب سختی بر اکوسیستم جهان و سلامت بشر دارد».

تحقیقات تیم اتاوا می‌تواند معرف روش‌های نوینی برای پیش‌بینی خطرات انقراض در سایر رده‌های موجودات و نواحی انقراض آن‌ها باشد، که محتاج اقدامات مسئولان حفظ محیط زیست است.

پروفسور جرمی‌ کِر، استاد دانشگاه اتاوا و مولف ارشد این گزارش، می‌گوید: «امید می‌رود این پژوهش همچنین راه‌های محدود کردن پیامد‌های تغییرات اقلیمی ‌را از این زنبورها و سایر ارگانیزم‌ها مشخص کند. این امر با حفظ محیط زیستش‌ان و مهیا کردن سرپناه از جمله درختان، بوته‌ها یا سراشیبی‌هایی که زنبورها را از دمای بالا حفظ می‌کند، ممکن خواهد شد.»

او افزود: «در نهایت، باید مسئله تغییرات اقلیمی ‌را مد نظر قرار دهیم. هرگونه اقدامی‌ در جهت کاهش گازهای گلخانه‌ای به این روند کمک می‌کند.»

این گزارش در نشریه «ساینس» منتشر شده است.