سلمان‌علی احمدی که ۱۲ سال به‌عنوان افسر پلیس در دولت جمهوری اسلامی افغانستان خدمت کرد، اما اکنون با هفت عضو خانواده‌اش، در کنیا، کشوری در شرق آفریقا، بلاتکلیف مانده است. او که از شهر نایروبی پایتخت این کشور با ایندیپندنت فارسی صحبت می‌کرد، می‌گوید نه برای بازگشت به افغانستان راهی دارد و نه پای رفتن به پیش.

 آخرین سمت او فرماندهی نیروهای پلیس شهرستان ناهور استان غزنی بود. با فرار اشرف غنی و سقوط کابل به دست طالبان، او نیز هراسان از افتادن به دست افرادی که طی ۱۲ سال فعالیت نظامی بارها در خط مقدم نبرد با آنان رودررو شده بود، به ایران گریخت.

سلمان‌علی از اوت ۲۰۲۱ تا ژوئن ۲۰۲۴ با ویزای توریستی و تحصیلی در ایران زندگی کرد، اما با پایان دوران تحصیل، مجوز اقامتش در ایران تمدید نشد. در حالی که هر روز از قتل، اعدام، بازداشت، شکنجه و ناپدید شدن نظامیان پیشین به دست طالبان خبرهایی در رسانه‌ها بازتاب می‌یابد، سلمان‌علی احمدی از شخصی شنید که می‌توان برای ویزای کنیا آنلاین درخواست داد و آنجا به پناهجویانی که دلیل واقعی برای پناهندگی داشته باشند، امکاناتی مانند اقامتگاه و سه وعده غذا داده می‌شود و می‌توانند به کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان برای دریافت ویزای بشردوستانه از کشورهای غربی درخواست دهند و کمتر شش ماه جواب بگیرند.

طالبان سپتامبر ۲۰۲۳ غلامحسن، عموی سلمان‌علی احمدی، را در شهرستان ناهور بازداشت و شکنجه کردند و از او خواستند سلمان‌علی را به افغانستان دعوت کند اما احمدی می‌دانست که اگر به افغانستان برود، با سرنوشتی بدتر از آوارگی در ایران و هرجای دیگر دنیا مواجه خواهد شد. او گفت: «وقتی اجازه اقامتم در ایران پایان یافت و دیگر تمدید نشد، از ترس اینکه پلیس ایران مرا هم مثل بسیاری از نظامیان سابق بازداشت کند و به افغانستان برگرداند، دنبال راه‌های خروج از ایران بودم.»

در این زمان بود که سلمان‌علی احمدی با مردی افغان آشنا شد که برای مهاجران افغان ویزای کشورهای مختلف را می‌گرفت. این مرد به احمدی گفت می‌تواند برای خود و همه اعضای خانواده‌اش ویزای کنیا بگیرد. او در مورد زندگی در کنیا، شانس‌ بالای پناهندگی و اسکان مجدد در کشور سوم و نیز پذیرایی از پناهجویان و به‌ویژه نظامیان دولت پیشین افغانستان هم به احمدی اطلاعاتی داد. 

پولی که احمدی پس از فروپاشی دولت جمهوری با خود به ایران آورده بود، در مدت اقامت در ایران تمام شد و او برای سفر به کنیا خانه‌ای را که در کابل داشت فروخت و با پول آن برای خود و هفت عضو خانواده از جمله مادر، همسر و فرزندانش ویزا و بلیت هواپیما از تهران به نایروبی خرید. 

او بابت ویزا و بلیت هواپیما برای هر نفر ۱۲۰۰ دلار پرداخت و در مجموع هشت هزار و ۴۰۰ دلار هزینه کرد تا از تهران به نایروبی برسند.

سلمان‌علی احمدی و اعضای خانواده‌اش ۲۸ ژوئن وارد نایبروبی شدند و در همان ساعات نخست دریافتند هیچ‌یک از اطلاعاتی که فروشنده ویزا در مورد کنیا داده بود، حقیقت ندارد. در کنیا نه امکاناتی برای پذیرایی از پناهجویان افغان وجود دارد و نه دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای پذیرش درخواست پناهندگی افغان‌ها برنامه‌ای دارد.

به علاوه پناهندگی در کنیا هم ممکن نیست و زندگی در شهر نایروبی برای کسی مانند او که با فروختن خانه و به امید واهی خود را به این کشور رسانده، به‌شدت دشوار است. 

از جمعیت حدود ۵۰ میلیون نفری کنیا، ۳۷ درصد فقیر و بیکارند و نیازهایشان را از طریق برنامه‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای امدادرسان بین‌المللی تامین می‌کنند. در کنیا، پناهجویانی که پرونده پناهندگی آنان را سازمان ملل متحد تایید نکرده باشد، اجازه کار ندارند. میزان فقر و بیکاری نیز در این کشور بالا است و افرادی که زبان‌ سواحیلی یا انگلیسی ندانند، شانسی برای به دست آوردن کار ندارند.

سلمان‌علی احمدی گفت در یک ماهی از اقامتش در کنیا می‌گذرد، نه دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان به تماس‌های او برای ارائه درخواست پناهندگی پاسخ داده و نه اقامتگاه و آدرسی برای دریافت حمایت پیدا کرده است.

احمدی افزود که کارمندان دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان بومیان کنیا و برخوردشان با متقاضیان سفیدپوست‌ها متعصبانه است و در حالی که پرونده پناهندگانی که از دیگر کشورهای آفریقایی به کنیا می‌آیند، در کمیساریای عالی سازمان ملل پذیرفته و پیگیری می‌شود، مسئولان این دفتر به افغان‌ها حتی اجازه ورود و ارائه اسناد پناهندگی نمی‌دهند.

نه پای رفتن، نه تاب ماندن

بر اساس گزار‌های کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، کنیا میزبان بیش از ۵۰۰ هزار پناهجو از کشورهای مختلف آفریقایی و این یکی از بزرگ‌ترین اقامتگاه‌های پناهجویان در جهان است. با وجود این، حدود ۸۰۰ تا هزار پناهجوی افغان که از سال ۲۰۱۷ به این کشور آمده‌اند، بلاتکیلف‌اند.

از شمار افغان‌هایی که به قصد اسکان مجدد در کشور سوم به کنیا پناه برده‌اند، آمار دقیقی وجود ندارد و در وب‌سایت‌ آژانس‌های سازمان ملل متحد نیز در این مورد گزارشی نیامده است.

احمدی می‌گوید هیچ‌کدام از افغان‌هایی که در کنیا زندگی می‌کنند، نتوانسته‌اند به کشور سومی و به‌ویژه کشورهای غربی برود. او از چندین افسر ارتش دولت پیشین افغانستان هم نام برد که مانند او در کنیا بلاتکلیف‌اند.

سلمان‌علی احمدی و اعضای خانواده‌اش ویزای شش ماهه دارند و پس از آن، اگر درخواست پناهندگی‌شان در کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان تایید نشود، اجازه اقامت در کنیا ندارند و یا باید کنیا را ترک کنند یا بابت هر روز حدود هزار دلار جریمه بدهند. 

سلمان‌علی احمدی گفت نه راهی برای بازگشت به افغانستان دارد و نه راهی برای خروج از کنیا و پناه بردن به کشور دیگری که امکانی برای زندگی امن داشته باشد. او نگران فرزندان هفت و ۱۰ ساله‌اش است که به دلیل مهاجرت از تحصیل بازمانده‌اند.

به گفته احمدی، بیشتر اعضای طالبان که او با آن‌ها در خطوط نبرد می‌جنگید و همدیگر را می‌شناختند، اکنون در رژیم طالبان مناصب کلیدی دارند. از طرفی حتی اگر بخواهد به افغانستان یا ایران بازگردد، به پول هنگفتی نیاز است که او ندارد.

این افسر پلیس دولت پیشین افغانستان با ابراز پشیمانی از سفر به کنیا گفت امیدوار است مهاجران افغان که در ایران و دیگر کشورها در تنگنا قرار دارند، فریب اطلاعات نادرست افرادی را که از طریق فروش ویزای کنیا پول به دست می‌آورند، نخورند.