سه‌سالگی طالبان؛ شکست آمریکا و تقویت تروریسم

قدرت بازدارندگی آمریکا هم پس از عقب‌نشینی از افغانستان کاهش یافته است

نمایش قدرت طالبان در پایگاه بگرام به مناسبت سه سالگی حکومت شان/ وزارت دفاع طالبان

طالبان در سومین سال پس از خروج ایالات متحده آمریکا از بگرام، بزرگ‌ترین پایگاه نظامی وقت آمریکا در افغانستان، نمایش قدرت به راه انداختند و تسلیحات ساخت آمریکا و روسیه را به نمایش گذاشتند. افزون بر این طالبان بمب‌های بشکه‌ای زردرنگ را به‌منزله یکی از نمادهای پیروزی‌شان به نمایش گذاشتند. رهبران طالبان ادعای شکست آمریکا در افغانستان و ختم «اشغال» را مطرح می‌کنند و با این روایت می‌کوشند از شهروندان افغانستان سربازگیری کنند و نشان دهند بر گروه‌های جهادی و تروریستی چیرگی دارند. اما افغانستان تحت کنترل طالبان، با توجه به اینکه ارتباط عمیقی با گروه‌های تروریستی دارد، جهان را تهدید می‌کند، هرچند  کشورهای منطقه درصدد گسترش روابط با طالبان‌اند و امیدوارند که «امارت اسلامی طالبان» تهدیدهای امنیتی را دفع کند.  

ایالات متحده آمریکا پس از حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و امتناع ملاعمر، بنیان‌گذار و نخستین رهبر طالبان، از سپردن اسامه بن‌ لادن به آمریکا، به افغانستان حمله کرد، اما نتوانست به اهدافش برسد. آمریکا و ناتو در طول ماموریت نظامی‌شان در افغانستان تلاش کردند که شبکه القاعده و طالبان را از میان بردارند و به دولت‌سازی و بازسازی افغانستان کمک کنند، تا این کشور دوباره به لانه تروریسم بین‌المللی بدل نشود، اما با مرور عملکرد سه ساله طالبان آشکار می‌شود که افغانستان همچنان کشوری خطرناک برای امنیت جهان اما محبوب برای گروه‌های جهادی و تروریستی است.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

ایالات متحده آمریکا در نخستین سال‌های حضور در افغانستان توانست طالبان را سرنگون و شبکه القاعده را از این کشور متواری کند، اما رهبران طالبان و اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده، به پاکستان فرار کردند و توانستند در آنجا نیروهای‌شان را علیه آمریکا مدیریت کنند و انسجام ببخشند. طالبان توانستند دامنه شورش و جنگشان را با حمایت پاکستان و کشورهای دیگر منطقه در افغانستان گسترش دهند و دوام جنگ باعث شد که برخی از سیاست‌گذاران آمریکایی به این نظر برسند که جنگ افغانستان راه‌حل نظامی ندارد و باید ازطریق سیاسی حل شود.  

دولت دونالد ترامپ، رییس‌‌جمهوری پیشین آمریکا، به زلمی خلیلزاد، دیپلمات آمریکایی افغان‌تبار، مسئولیت داد که برای ختم منازعه افغانستان در دوحه با طالبان مذاکره کند که برآیند آن امضای توافقنامه دوحه در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ بود. براساس این توافقنامه طالبان متعهد شدند ارتباطشان با شبکه القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی را قطع کنند و اجازه ندهند که خاک افغانستان علیه منافع آمریکا به کار گرفته شود، اما گروه‌های تروریستی ازجمله شبکه القاعده، تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی)، شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) و دیگر گروه‌های تروریستی اکنون در افغانستان حضور دارند.  

ایالات متحده آمریکا در جنگ با شبکه القاعده توانست به موفقیت‌هایی دست پیدا کند، اما روی کار آمدن طالبان این موفقیت‌ها را تحت شعاع قرار می‌دهد. اسامه بن لادن در سال ۲۰۱۱ در عملیات نیروهای ایالات متحده آمریکا در منطقه‌‌ «ایبت‌آباد» در ایالت خیبرپختون‌خوا کشته شد و ایمن‌ الظواهری، رهبر شبکه القاعده، در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۲ در منطقه دیپلمات‌نشین کابل هدف هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی قرار گرفت و کشته شد، اما طالبان کشته شدن او را در افغانستان انکار می‌کنند. چندین گزارش شورای امنیت سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که  دوباره نیروهای القاعده به افغانستان بازگشته‌اند.    

واشینگتن و ناتو قصد نداشتند با هجوم نظامی به افغانستان در آنجا حضور طولانی داشته باشد، اما افزایش جنگ و شورشگری طالبان، تهدید القاعده و روند دولت‌سازی در افغانستان ماموریت آمریکا را طولانی کرد.  

در حالی که جنگ آمریکا در افغانستان ادامه داشت، دولت جورج بوش در سال ۲۰۰۳ برای سرنگونی حکومت صدام حسین در عراق اقدام کرد. آمریکایی‌ها به صدام حسین مظنون بودند که سلاح‌های کشتار جمعی در اختیار دارد. در آن زمان اعراق به افغانستان اولویت پیدا کرد و باعث شد که بخشی از منابع مالی، نظامی و اطلاعاتی آمریکایی‌ها از افغانستان به عراق منتقل شوند.  

ماموریت آمریکا در عراق و افغانستان با شکست مواجه شد، هرچند دولت عراق می‌کوشد به اوضاع سروسامان دهد، اما افغانستان تحت سلطه طالبان به سوی آینده‌ای نامعلوم پیش می‌رود. 

رژیم طالبان در اوت ۲۰۲۱ توانست قدرت را پس از دو دهه جنگ و خون‌ریزی به دست گیرد. سلطه‌ی مجدد طالبان در افغانستان باعث شد که تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی)، داعش شاخه خراسان و دیگر گروه‌های تروریستی از جنگ طالبان «الهام» بگیرند و جسورانه‌تر اقدام کنند. همچنین شکست ایالات متحده در افغانستان باعث دلگرمی دشمنان اصلی آمریکا یعنی روسیه، چین، جمهوری اسلامی و کره شمالی شده است. قدرت بازدارندگی آمریکا هم پس از عقب‌نشینی از افغانستان کاهش یافته است.  

بیشتر از جهان